Starania matki o edukację syna w świetle korespondencji z archiwum brackiego
Katarzyna Żychlińska i jej syn Stanisław
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2025.006Słowa kluczowe
edukacja, różnowiercy, Wielkopolska, rodzina, korespondencjaAbstrakt
Celem artykułu jest pokazanie starań Katarzyny Żychlińskiej o odpowiednią edukację i bezpieczeństwo syna. Podstawą do tych rozważań są listy Żychlińskiej, w których zwracała się o radę, pomoc i wsparcie w tym zakresie do Daniela Ernesta Jabłońskiego. Listy te przechowywane są w Archiwum Państwowym w Poznaniu w zespole Akta Braci Czeskich. Katarzyna z Bobrownickich wychodziła trzykrotnie za mąż, z drugiego małżeństwa z Piotrem Żychlińskim miała syna Stanisława urodzonego w 1696 r. Kiedy podrósł wysłała go na nauki do Berlina, gdzie opiekować się nim miał Jabłoński, wybitna postać tych czasów, nadworny kaznodzieja królewski, teolog. Przyjmował on do swego domu dzieci wielkopolskich dysydentów i czuwał nad ich edukacją i bezpieczeństwem.
Bibliografia
Źródła
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Akta Braci Czeskich, sygn. 1033, 1087, 1089, 1091, 1092, 1096, 1255.
Aeltere Universität-Matrikel, I. Universität Frankfurt a. O. aus der Orginalhandschrift unter Mitwirkung von Dr. G. Liebe und Dr. E. Thenner, herausgegeben von Dr. E. Friedlaender, t. II (1649-1811), Leipzig 1888.
Dział Ichmciów panów Żychlińskich podkomorzyców kaliskich, w: Złota księga szlachty polskiej przez Teodora Żychlińskiego, Poznań 1885, r. 7, s. 302-309.
Rozmowa filozofa z politykiem o trojakim w Polszcze młodzi wychowaniu napisana przez Jana hrabię Amor Tarnowskiego za pozwoleniem starszych w Warszawie, Warszawa 1756, s. 71.
Teki Dworzaczka, nr 727, 14354, 14788, 15059, 15102.
Opracowania
Dworzaczkowa J., Szkoła w Lesznie do 1656 roku. Nauczyciele i programy, Leszno 2003.
Janeczek M., Archiwalne starodruki – mało znany wycinek zespołu Akt Braci Czeskich, „Przegląd Archiwlano-Historyczny” 2014, t. 1, s. 183-208.
Koczur-Lejk K., Zasady wychowania rodzinnego Braci Czeskich w Postylli Jana Bythnera (1655), „Saeculum Christianum” 1, 2023, s. 109-123.
Kriegseisen W., Zbór ewangelicko-reformowany (kalwiński) w Żychlinie, koło Konina, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 37, 1993, s. 103-114.
Machnikowski S., Dzieje gimnazjum leszczyńskiego (1555-1920), Leszno 1937.
Szeruda J., Jabłoński Daniel Ernest, PSB, t. 10, Wrocław-Warszawa-Kraków 1962-1964, s. 253-255.
Szymańska K., Akta Braci Czeskich w zbiorach Archiwum Państwowego w Poznaniu. Dzieje – zawartość – znaczenie dla badań komeniologicznych, „Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne”, seria: Pedagogika, t. III, 2016, s. 115-121.
Zoubek F., Vychování a vyučování v jednotě bratrské, Praga 1883.
Żołądź-Strzelczyk D., „Przewielebny w Bogu, Mości Kochany Dobrodzieju”– sprawy rodzinne (i nie tylko) w listach kobiet do seniorów Jednoty Braci Czeskich w Wielkopolsce, w: Kobiece kręgi korespondencyjne w XVII- XIX wieku, red. B. Popiołek, U. Kicińska, A. Słaby, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2016, s. 121-129.
Żołądź-Strzelczyk D., Sprawy rodzinne, oświatowe i obyczajowe w Aktach Synodów Braci Czeskich w Wielkopolsce w XVI i XVII wieku, w: Społeczeństwo staropolskie, Seria Nowa, t. III: Społeczeństwo a rodzina, red. A. Karpiński, Warszawa 2011, s. 99-129.
Żołądź-Strzelczyk D., Wychowanie młodzieży szlacheckiej w kręgu wielkopolskich dysydentów w XVIII wieku – na przykładzie Potworowskich, Bronikowskich i Ziemięckich, w: eadem, „Pod każdym względem szlachetne ci daje wychowanie”. Studia z dziejów wychowania szlachty w epoce staropolskiej, Wrocław 2017, s. 139-156.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Dorota Żołądź-Strzelczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 108
Liczba cytowań: 0
