Mikołaj Kopernik we współczesnych podręcznikach historii. Polsko-niemiecki dwugłos edukacyjny
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2024.029Słowa kluczowe
Mikołaj Kopernik, podręczniki historii, edukacja historyczna w Polsce i w NiemczechAbstrakt
Celem artykułu było ustalenie co obecnie pisze się o Mikołaju Koperniku w podręcznikach historii, zarówno w Polsce, jak i w Niemczech. Badaniom poddano kilkadziesiąt podręczników przeznaczonych dla młodzieży ponadpodstawowej. Autorki zbadały treści merytoryczne (tekst autorski i teksty uzupełniające), a także obudowę dydaktyczną (głównie ilustracje). Uzyskane wyniki zostały poprzedzone odwołaniem się do wcześniejszych badań, które dotyczyły obrazu Kopernika w podręcznikach Niemiec, Polski, Rosji i Litwy w całym XX w. i początkach XXI. Na zakończenie wskazano tendencje edukacyjne w obu krajach, które są widoczne w sposobie i formach podręcznikowej narracji o Mikołajku Koperniku.
Bibliografia
Akty prawne / Legal sources:
„Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 8 marca 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia”, Dz.U. 2022, poz. 622.
„Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia”, Dz.U. 2018, poz. 467.
Źródła drukowane / Printed Sources
Polskie podręczniki historii / Polish history textbooks:
Choińska-Mika Jolanta, et al., Historia. Podręcznik. Liceum i technikum. Klasa 1. Zakres rozszerzony, WSiP 2019.
Choińska-Mika Jolanta, et al., Historia. Podręcznik. Liceum i technikum. Klasa 1. Zakres rozszerzony. Nowa edycja, WSiP 2022.
Choińska-Mika Jolanta, Piotr Szlanta, Katarzyna Zielińska, Historia. Podręcznik. Liceum i technikum. Klasa 2. Zakres rozszerzony, WSiP 2020.
Czubaty Jarosław, Historia. Podręcznik. Liceum i technikum. Klasa 2. Zakres podstawowy. Nowa edycja, WSiP 2023.
Faszcza Michał Norbert, Lolo Radosław, Wiśniewski Krzysztof, Historia. Podręcznik. Liceum i technikum. Klasa 1. Zakres podstawowy, WSIP 2019.
Faszcza Michał Norbert, Lolo Radosław, Wiśniewski Krzysztof, Historia. Podręcznik. Liceum i technikum. Klasa 1. Zakres podstawowy, WSIP 2022.
Kępski Łukasz, Jacek Wijaczka, Ślady czasu. Historia. Podręcznik dla klasy 2 liceum i technikum. Zakres podstawowy i rozszerzony, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2021.
Klint Paweł, Zrozumieć przeszłość 2. Podręcznik do historii dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony, Nowa Era 2021.
Klint Paweł, Zrozumieć przeszłość 2. Podręcznik do historii dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony, Nowa Era 2023.
Kucharski Adam, Niewęgłowska Aneta, Poznać przeszłość 2. Podręcznik do historii dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres podstawowy, Nowa Era 2020.
Kulesza Ryszard, Kowalewski Krzysztof, Zrozumieć przeszłość 1. Podręcznik do historii dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony, Nowa Era 2019.
Kulesza Ryszard, Kowalewski Krzysztof, Zrozumieć przeszłość 1. Podręcznik do historii dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony, Nowa Era 2022.
Ustrzycki Mirosław, Ustrzycki Janusz, Historia 1. Zakres podstawowy. Podręcznik dla szkoły ponadpodstawowej. Część 2, Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON 2019.
Ustrzycki Mirosław, Ustrzycki Janusz, Historia 1. Zakres rozszerzony. Podręcznik dla szkoły ponadpodstawowej. Część 2, Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON 2019.
Ustrzycki Mirosław, Ustrzycki Janusz, Historia 2. Zakres podstawowy. Podręcznik dla szkoły ponadpodstawowej. Część 1, Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON 2020.
Ustrzycki Mirosław, Ustrzycki Janusz, Historia 2. Zakres rozszerzony. Podręcznik dla szkoły ponadpodstawowej. Część 1, Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON 2020.
Niemieckie podręczniki historii / German history textbooks:
Anno 3. Geschichte Gymnasium Sachsen, hrsg. U. Baumgärtner et. al., Braunschweig: Westermann 2020.
Brückmann Asmut et al., Europa. Unsere Geschichte 2, Wiesbaden: Eduversum 2017.
Das waren Zeiten 2. Vom Mittelalter zum Absolutismus. Bayern, hrsg. D. Brückner, J. Koller, Bamberg: C.C. Buchner 2019.
Forum Geschichte 2: Von der Stadt im Mittelalter bis zur Industrialisierung. Nordrhein-Westfalen Gymnasium G 9, hrsg. N. Born, H.-J. Cornelißen, Berlin: Cornelsen 2020.
Geschichte 7. Gymnasium Bayern, hrsg. A. Gawatz, A. Grießinger, Braunschweig: Westermann 2019.
Geschichte entdecken 2. Nordrhein-Westfalen G9, hrsg. M. Bergmeister, Bamberg: C.C. Buchner 2020.
Geschichte und Geschehen 2, hrsg. M. Sauer, Stuttgart–Leipzig: Klett 2020.
Horizonte 7. Geschichte Gymnasium Bayern, hrsg. U. Baumgärtner, H. Rogger, W. Weigand, Braunschweig: Westermann 2019.
Kursbuch Geschichte. Allgemeine Ausgabe. Oberstufe, hrsg. R. Rauh, Berlin: Cornelsen 2020.
Sven Christoffer et. al., Zeitreise 2: Um 1100 bis 1918. Differenzierende Ausgabe, Stuttgart – Leipzig: Klett 2021.
Zeiten und Menschen 2. Geschichte G 9, hrsg. H.-J. Lendzian, Braunschweig: Westermann 2020.
Zeiten und Menschen. Geschichte, Einführungsphase Niedersachsen, hrsg. H.-J. Lendzian, Braunschweig – Paderborn: Schöningh/Westermann 2018.
Literatura / Literature
Agarwala Anant, Das Integrationsexperiment. Flüchtlinge an der Schule – eine Bilanz nach fünf Jahren, Bonn 2020.
Das „Pruzzenland“ als geteilte Erinnerungsregion Konstruktion und Repräsentation eines europäischen Geschichtsraums in Deutschland, Polen, Litauen und Russland seit 1900, red. S. Zloch, I. Lewandowska, seria: „Eckert. Die Schriftenreihe Studien des Georg-Eckert-Instituts zur internationalen Bildungsmedienforschung”, Bd. 135, Brauschweig 2014, s. 229−256.
Der Reformator Martin Luther 2017. Eine wissenschaftliche und gedenkpolitische Bestandsaufnahme, hrsg. H. Schilling, Berlin–München 2014.
Droit Emmanuel, Rudloff Wilfried, Vom deutsch-deutschen „Bildungswettlauf“ zum internationalen „Bildungswettbewerb“, w: Geteilte Geschichte. Ost- und Westdeutschland 1970-2000, hrsg. F. Bösch, Bonn 2015, s. 321–368.
Freely John, Platon in Bagdad. Wie das Wissen der Antike zurück nach Europa kam, Stuttgart 2012.
Gros Radosław, Tomkiewicz Ryszard, Obchody pięćsetnej rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika w województwie olsztyńskim w 1973 roku, Olsztyn 2023.
Jóźwiak Iwona, Lewandowska Izabela, Szkoły imienia Mikołaja Kopernika w województwie warmińsko-mazurskim. Księga w 550. rocznicę urodzin Patrona, Olsztyn 2023.
Kasparek Danuta, Kasparek Norbert, O narodowości Mikołaja Kopernika w pierwszej połowie XIX wieku. Zarys problematyki, w: Mikołaj Kopernik i Warmia. O pamięci regionalnej w 550. rocznicę urodzin i 480. rocznicę śmierci, red. A. Kopiczko, Pelplin 2023, s. 505−515.
Kopiczko Andrzej, 450. rocznica urodzin, w: Mikołaj Kopernik i Warmia. O pamięci regionalnej w 550. rocznicę urodzin i 480. śmierci, red. A. Kopiczko, Pelplin 2023, s. 327−337.
Kopiczko Andrzej, Przyczynek do historii obchodów jubileuszu czterechsetlecia śmierci Mikołaja Kopernika w Prusach Wschodnich, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 2011, nr 4, s. 617−634.
Kopiczko Andrzej, Upamiętnienie Mikołaja Kopernika przed jubileuszem 400-lecia jego urodzin, w: Mikołaj Kopernik i Warmia. O pamięci regionalnej w 550. rocznicę urodzin i 480. śmierci, red. A. Kopiczko, Pelplin 2023, s. 301−313.
Köller Olaf et. al., Das Bildungswesen in Deutschland. Bestand und Potenziale, Bad Heilbrunn 2019.
Lewandowska I., Mikołaj Kopernik w polskich podręcznikach historii XX i XXI wieku. Analiza porównawcza, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 2014, nr 3, s. 365−388.
Lewandowska Izabela, Zloch Stephanie, Polsko-niemiecki projekt „Pruzzeland. Regionalne konstrukcje tożsamości w podręcznikach szkolnych Niemiec, Polski, Litwy i Rosji, „Zapiski Historyczne” 2012, nr 1, s. 103−118.
Luther und die Reformation in internationalen Geschichtskulturen. Perspektiven für den Geschichtsunterricht, hrsg. R. Bernhard, F. Hinz, R. Maier, Göttingen 2017.
Romański Paweł, Warmińskie obchody czterechsetnej rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika, w: Mikołaj Kopernik i Warmia. O pamięci regionalnej w 550. rocznicę urodzin i 480. śmierci, red. A. Kopiczko, Pelplin 2023, s. 315−325.
Szorc Alojzy, Mikołaj Kopernik kanonik warmiński, Olsztyn 1973.
Wagner Phillip, Egalisierung der Teilhabe? Sozial-liberale Bildungsreformen und die Gesellschaftsgeschichte der Demokratie im Westdeutschland der 1960er- bis 1980er-Jahre, „Archiv für Sozialgeschichte“ 2022, t. 62, s. 265–296.
Ziemie pruskie w podręcznikach Polski, Niemiec, Litwy i Rosji. Porównawcza analiza regionalnych konstrukcji tożsamości w XX–XXI wieku, red. I. Lewandowska, S. Zloch, Olsztyn 2013.
Zloch Stephanie, Das Wissen der Einwanderungsgesellschaft. Migration und Bildung in Deutschland 1945–2000, Göttingen 2023.
Zloch Stephanie, Lewandowska Izabela, Grenzüberschreitungen im Schulbuch, „Geschichte in Wissenschaft und Unterricht” 2013, Bd. 64, s. 30−45.
Źródła internetowe / Web ressources:
Baza danych GLOTREC CAT: https://itbc.gei.de (dostęp: 24.05.2023).
Debata: Gabriele Lesser, Deutsch-polnisches Schulbuch. Länderübergreifender Flop, https://taz.de/Deutsch-polnisches-Schulbuch/!5933450/ (dostęp: 24.05.2023).
Julkowska Violetta, Bömelburg Hans-Jürgen, Stellungnahme der Co-Vorsitzenden der Gemeinsamen Deutsch-Polnischen Schulbuchkommission, https://schulbuchkommission.eu/stellungnahme-der-co-vorsitzenden-der-gemeinsamen-deutsch-polnischen-schulbuchkommission/ (dostęp: 26.05.2023).
Światowy Kongres Kopernikański – https://www.copernicus2023.com (dostęp 16.06.2023).
Zintegrowana Platforma Edukacyjna, https://zpe.gov.pl (dostęp 20.06.2023)
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Izabela Lewandowska, Stephanie Zloch
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 112
Liczba cytowań: 0
