Archiwum rodziny Szwojnickich z Borkłojnia

Abstrakt

W 2004 r. do Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu wpłynął niewielki zbiór materiałów archiwalnych zawierający archiwum prywatne rodziny Szwojnickich, do II wojny światowej posiadającej majątek Borkłojnie, leżący na Litwie Kowieńskiej. Zgromadzone przez kolejnych przedstawicieli rodu Szwojnickich materiały, które przetrwały do dziś, pozwalają w najważniejszych zarysach nakreślić dzieje tej rodziny. Szwojniccy byli rodziną urzędni- ków ziemskich. W XIX stuleciu ich majątek Borkłojnie był miejscem wsparcia, schronienia i zaopatrzenia dla oddziałów polskich podczas powstania styczniowego. W 1897 r. zarząd majątku przejął Zygmunt Szwojnicki, który gospodarował nim aż do zakończenia II wojny światowej. W okresie międzywojennym aktywnie działał on na polu zachowania tożsamości narodowej przez Polaków mieszkających w Republice Litewskiej. W 1946 r. wraz z innymi Polakami został przesiedlony w granice państwa polskiego. Całe archiwum rodziny Szwojnickich przechowywane w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu to jeden z mniejszych zespołów archiwalnych znajdujący się w zbiorach. Liczy w sumie 12 jednostek inwenta- rzowych. Najstarszy dokument zachowany w opisywanym zespole pochodzi z 1531 r., najmłodszy z 1946 r., zachowane więc archiwalia powstawały na przestrzeni z górą 400 lat. Dokumentują one dzieje rodziny Szwojnickich i ich majątku ziemskiego Borkłojnie. Zespół dokumentów tworzących archiwum rodziny Szwojnickich jest typowym przykładem akt rodowych średnio zamożnej szlachty polskiej. Szlachty zamieszkującej ziemie Litwy właściwej. Zachowały się w nim przede wszystkim dokumenty świadczące o prawach rodziny do szlacheckiego tytułu oraz majątku ziemskiego. Poza tym: akta metrykalne, testamenty, dokumenty finansowe, a także materiały biograficzne dotyczące ostatniego posesora dóbr Borkłojnie Zygmunta Szwojnickiego.