Historia historii filozofii i wykluczenie myśli nieeuropejskiej z kanonu

Abstrakt

Ekskluzywizm to pogląd, zgodnie z którym filozofia jest praktyką specyficzną dla kultury europejskiej i nie występuje nigdzie poza nią. W niniejszym artykule podejmę próbę wyjaśnienia pochodzenia ekskluzywizmu. Postaram się wykazać, że – wbrew jego popularności – jest on poglądem stosunkowo młodym. Wykluczenie myśli nieeuropejskiej z zakresu pojęcia filozofii było obce autorom starożytnym, średniowiecznym i wczesnonowożytnym. Za Peterem Parkiem uznam, że korzeni poglądu wykluczającego należy upatrywać w metodologicznej reformie historii filozofii jako dyscypliny, której z kolei towarzyszyło powstanie pojęcia kanonu filozoficznego. Historyczny przegląd poglądów na historię filozofii oraz na dopuszczalny zakres jej treści zakończę analizą trzech najpopularniejszych w Polsce podręczników akademickich. Poprzez rekapitulację poglądów Władysława Tatarkiewicza, Frederica Coplestone’a i Giovanniego Reale w sprawie istnienia filozofii nieeuropejskiej postaram się pokazać, jak ekskluzywizm reprodukuje się w swojej naiwnej, bezrefleksyjnej formie.