Antropologiczny zwrot w filozofii oświecenia – Johann Gottfried Herder
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2019.023Schlagworte
antropologia filozoficzna, filozofia dziejów, Herder, oświecenie, natura, język, historia, fizjologiaAbstract
Artykuł poddaje krytycznej rewizji opis genezy antropologii filozoficznej, jaką zaproponował Odo Marquard. Niemiecki filozof opisuje splot uwarunkowań ideowych, które w epoce oświecenia doprowadziły do pojawienia się szczególnego sposobu uprawiania filozofii jako antropologii. W swoich analizach pomija jednak twórczość Herdera. Wywody pierwszej części artykułu mają na celu wykazanie nietrafności takiej interpretacji. W pozostałych częściach tekstu rekonstruuję najważniejsze założenia Herderowskiego programu przekształcenia filozofii w antropologię. Analizy te dostarczają jednocześnie argumenty polemiczne wobec interpretacji Marquarda.
Literaturhinweise
Böhme Gernot. 1998. „Immanuela Kanta antropologia w ujęciu pragmatycznym”, w: Böhme Gernot Antropologia filozoficzna. Ujęcie pragmatyczne, red. Stanisław Czerniak, tłum. Piotr Domański, 231-244, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Gehlen Arnold. 2017. Człowiek. Jego natura i stanowisko w świecie, tłum. Rafał Michalski, Jarosław Rolewski, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Herder Johann Gottfried. 1962. Myśli o filozofii dziejów, tłum. Józef Gałecki, t. 1, Warszawa: PWN.
Herder Johann Gottfried. 1985. Versuch über Sein, w: Herder Johann Gottfried, Werke, t. 1, Frühe Schriften, 1764–1772, 9-29, Frankfurt am Main: Dt. Klassiker Verlag.
Herder Johann Gottfried. 1985. Wie die Philosophie zum Besten des Volks allgemeiner und nützlicher werden kann w: Herder Johann Gottfried, Werke, t. 1, Frühe Schriften, 1764–1772, 101-134, Frankfurt am Main: Dt. Klassiker Verlag.
Herder Johann Gottfried. 1987. „Rozprawa o pochodzeniu języka”, w: idem, Wybór pism, tłum. Barbara Płaczkowska, 59-175, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Istota żywa jako podmiot: Wybór pism Jakoba Johannesa von Uexkülla. 1998., red. Aldona Pobojewska, Łódź: Studio Wydawnicze KARTA.
Markowski Paweł. 2013, Polityka wrażliwości, Kraków: Universitas.
Marquard Odo. 1973. Schwierigkeiten mit der Geschichtsphilosophie, Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Marquard Odo. 1994. Apologia przypadkowości, tłum. Krystyna Krzemieniowa, Warszawa: Terminus.
Paczkowska-Łagowska Elżbieta. 2000. Logos życia. Filozofia hermeneutyczna w kręgu Wilhelma Diltheya, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
Steinke Hubert. 2005. Irritating Experiments: Haller’s Concept and the European Controversy on Irritability and Sensibility, 1750–1790, Amsterdam–New York: Rodopi.
Żelazny Mirosław. 2000. Heglowska filozofia ducha, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Żelazny Mirosław. 2001. Idea wolności w filozofii Kanta, Toruń: Wyd. Rolewski.
Downloads
Veröffentlicht
Zitationsvorschlag
Ausgabe
Rubrik
Lizenz
Copyright (c) 2019 Studia z Historii Filozofii
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Keine Bearbeitungen 4.0 International.
Stats
Number of views and downloads: 1238
Number of citations: 0