Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Deutsch
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Deutsch
  • English
  • Język Polski

Studia z Historii Filozofii

Myślenie obrazu – malarstwo holenderskie XVII wieku jako ontologia świata widzialnego
  • Strona domowa
  • /
  • Myślenie obrazu – malarstwo holenderskie XVII wieku jako ontologia świata widzialnego
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 10 Nr 2 (2019) /
  4. ROZPRAWY

Myślenie obrazu – malarstwo holenderskie XVII wieku jako ontologia świata widzialnego

Autor

  • Paweł Urbański Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań. Polska https://orcid.org/0000-0002-5179-1178

DOI:

https://doi.org/10.12775/szhf.2019.022

Słowa kluczowe

obraz, ontologia, praxis, nowoczesność, barok

Abstrakt

Celem niniejszej pracy jest pokazanie nieoczywistego związku pomiędzy materialną praxis wytwarzania obrazu, strukturą wiedzy nowoczesnej a ontologią świata. Twierdzę, że obraz jest czymś więcej niż przedstawionym na płótnie malarskim malowidłem, który możemy podziwiać. Sztuka baroku ze swoimi nowymi tematami oraz sposobami przedstawiania z jednej strony inauguruje nowy typ wiedzy wizualnej, zasadniczo różniący się od zaczarowanego porządku wiedzy przednowoczesnej, z drugiej strony jednak różnica ta nigdy nie była ani oczywista, ani kompletna. W swojej pracy przyjmuje tę niekompletność jako trop w sensie takim, jaki nadałby mu Bruno Latour, że nigdy nie byliśmy nowocześni. Obraz, tak jak go rozumiem, zarządza i konstruuje spojrzenie, lecz jednocześnie zakrywa performatywny (zaczarowany) spektakl, który generuje strukturę spojrzenia na poziomie materialnych zapośredniczeń, co oznacza, że bezpośrednia relacja pomiędzy podmiotem a przedmiotem nie pasuje ani do epistemologicznego, ani nawet estetycznego schematu analizy. Dlatego też antropologia obrazu wymaga refleksji ontologicznej osadzonej na niewyraźnej granicy pomiędzy zaczarowanym a odczarowanym światem.

Bibliografia

Abriszewski Krzysztof. 2009. „Szansa na powrót do empirii. O antropologizacji filozofii”. W: Antropologizowanie humanistyki. Zjawisko. Proces. Perspektywy, red. Jacek Kowalewski, Wojciech Piasek. Olsztyn: Instytut Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

Alpers Svetlana. 1983. The Art of Describing. Chicago: University of Chicago Press.

Benjamin Walter. 2005. Pasaże, przeł. Irenausz Kania. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Bourdieu Pierre. 2001. Reguły sztuki, przeł. Andrzej Zawadzki. Kraków: Universitas.

De La Mettrie Julien Offray. 1953. Człowiek maszyna, przeł. Stefan Rudniański. Warszawa: PWN.

Fernand Braudel. 2013. Dynamika kapitalizmu, przeł. Bogdan Baran. Warszawa: Aletheia.

Foucault Michel. 2005. „Heterotopie – inne przestrzenie”, przeł. Aleksandra Rejniak-Majewska. Teksty Drugie 6.

Foucault Michel. 2006. Słowa i rzeczy, przeł. Tadeusz Komendant. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.

Frydryczak Beata. 2002. Świat jako kolekcja. Poznań: Wydawnictwo Fundacji HUMANIORA.

Gombrich Ernst. 1981. Sztuka i złudzenie, przeł. Jan Zarański. Warszawa: PWN.

Heidegger Martin. 1997. Drogi lasu, Jan Mizera, Krzysztof Wolicki, Józef Tischner. Warszawa: Wydawnictwo „Czytelnik”.

Heidegger Martin. 2004. Bycie i czas, przeł. Bogdan Baran. Warszawa: PWN.

Herbert Zbigniew. 2015. Martwa natura z wędzidłem. Warszawa: WiP.

Latour Bruno. 2010. Splatając na nowo to, co społeczne, przeł. Aleksandra Derra, Krzysztof Abriszewski. Kraków: Universitas.

Latour Bruno. 2012. „Wizualizacja i poznanie. Zrysowywanie rzeczy razem”, przeł. Aleksandra Derra, Maciej Frąckowiak, Avant 3.

Lefévre Wolfgang. „The Optical Camera Obscura. A Short Exposition”. Dostęp 10.11.2018.

https://www.mpiwg-berlin.mpg.de/Preprints/P333.PDF.

Leśniak Andrzej. 2010. Obraz płynny. Georges Didi-Huberman i dyskurs historii sztuki. Kraków: Universitas.

Low John. „And If the Global Were Small and Nonkoherent? Method, Complexity and Baroque”. Dostęp 21.01.2019. http://www.lancaster.ac.uk/fass/resources/sociology-online-papers/papers/law-and-if-the-global-were-small.pdf.

Low John. „Assembling the Baroque”. Dostęp: 15.01.2019. http://hummedia.manchester.ac.uk/institutes/cresc/workingpapers/wp109.

Jean Luc-Marion. 2006. „Donacja i to, co dane”, przeł. Wojciech Starzyński. W: Fenomenologia francuska. Rozpoznania. Interpretacje. Rozwinięcia, red. Jacek Migasiński, Iwona Lorenc. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Marlaux André. 1980. „Muzeum wyobraźni”, przeł. Irena Wojnar. W: Antologia współczesnej estetyki francuskiej, red. Irena Wojnar. Warszawa: PWN.

Modernity and Hegemony of Vision, red. David Michael Levin. Los Angeles: University of California Press. 1993.

Morton Timothy. 2013. Realistic Magic. Object, Ontology, Casuality. Chicago: University of Michigan.

Panofsky Ervin. 1971. Studia z historii sztuki, przeł. Jan Białostocki. Warszawa: PiW.

Panofsky Ervin. 2008. Perspektywa jako forma symboliczna, przeł. Grażyna Jurkowlaniec. Warszawa: Wydawnictwo UW.

Poe Edgar Allan. 1999. „Owalny portret”. W: Edgar Allan Poe, Opowieści niesamowite, przeł. Bolesław Leśmian. Warszawa: Wydawnictwo Muza.

Pomian Krzysztof. 2012. Zbieracze i osobliwości: Paryż – Wenecja: XVI–XVIII wiek, przeł. Andrzej Pieńkos. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.

Praz Mario. 1981. Mnemosyne – rzecz o powinowactwie literatury i sztuk plastycznych, przeł. Wojciech Jakiel. Warszawa: PIW.

Tomkiewicz Władysław. 1971. Piękno wielorakie. Sztuka baroku. Warszawa: PIW.

Studia z Historii Filozofii

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2019-07-05

Jak cytować

1.
URBAŃSKI, Paweł. Myślenie obrazu – malarstwo holenderskie XVII wieku jako ontologia świata widzialnego. Studia z Historii Filozofii [online]. 5 lipiec 2019, T. 10, nr 2, s. 191–223. [udostępniono 2.7.2025]. DOI 10.12775/szhf.2019.022.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 10 Nr 2 (2019)

Dział

ROZPRAWY

Licencja

Prawa autorskie (c) 2019 Studia z Historii Filozofii

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 2047
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Deutsch
  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

obraz, ontologia, praxis, nowoczesność, barok
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa