Od przedstawień figuralnych do heraldycznych. Opaci lubiąscy i ich pieczęcie od schyłku średniowiecza do sekularyzacji klasztoru w 1810 roku
DOI:
https://doi.org/10.12775/SZ.2019.07Słowa kluczowe
pieczęcie opatów, cystersi, Lubiąż, Śląsk, sfragistyka kościelna, heraldyka kościelnaAbstrakt
W niniejszym tekście przedstawiono analizę pieczęci opatów lubiąskich od schyłku średniowiecza do 1810 r. Zwrócono uwagę na stronę wizualną poszczególnych pieczęci opackich oraz funkcje, jakie pełniły one w działalności opatów w lokalnych wspólnotach oraz na zewnątrz. Artykuł został podzielony na część analityczną oraz inwentarz pieczęci opatów, w którym zestawiono wszystkie znane typariusze i odciski pieczętne z badanego okresu.Bibliografia
Źródła drukowane
Aus dem ältesten Signaturbuche des Klosters Leubus, wyd. H. Grotefend, „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alterthum Schlesiens”, 12, 1874, nr 1, s. 202–207
Katalog duchowieństwa diecezjalnego i zakonnego na podstawie księgi święceń biskupów wrocławskich 1650–1810/12, oprac. S. Jujeczka, H. Gerlic, W. Könighaus, Wrocław 2014
Martin Sebastian Dittmans Chronik der Aebte von Leubus, wyd. W. Wattenbach, „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alterthum Schlesiens”, 1, 1856, s. 271–297
Monumenta Lubensia, wyd. W. Wattenbach, Breslau 1861
Statuta capitulorum generalium ordinis cisterciensis ab anno 1116 ad annum 1786, t. 6: Ab anno 1491 ad annum 1542, wyd. J.-M. Canivez, Louvain 1938; t. 7: Ab anno 1546 ad annum 1786, wyd. J.-M. Canivez, Louvain 1939
Opracowania
Bedos-Rezak B.M., When Ego Was Imago. Signs of Identity in the Middle Ages, Leiden–Boston 2011
France J., The Cistercians in Medieval Art, Stroud 1998
France J., Medieval Images of Saint Bernard of Clairvaux, Kalamazoo, Mich. 2007
Grüger H., Schlesisches Klosterbuch. Leubus, „Jahrbuch der Schlesischen Friedrich-Wilhelms-Universität zu Breslau”, 22, 1981, s. 1–32
Harasimowicz J., Rola klasztorów cysterskich w kształtowaniu się tożsamości kulturowej Śląska w dobie nowożytnej, w: Krzeszów uświęcony łaską, red. H. Dziurla, K. Bobowski, Wrocław 1997, s. 154–170
Harc A., Harc L., Łużyniecka E., Lubiąż, w: Monasticon Cisterciense Poloniae, t. 2: Katalog męskich klasztorów cysterskich na ziemiach polskich i dawnej Rzeczpospolitej, red. A.M. Wyrwa, J. Strzelczyk, K. Kaczmarek, Poznań 1999, s. 202–217
Heslop T.A., Cistercian Seals in England and Wales, w: Cistercian Art and Architecture in the British Isles, red. Ch. Norton, D. Park, Cambridge 1986, s. 266–283
Hryniewicz A., Trzy inwentarze śląskich typariuszy posekularyzacyjnych, „Roczniki Sztuki Śląskiej”, 25, 2016, s. 235–260
Jamroziak E., The Cistercian Order in Medieval Europe 1090–1500, Abingdon 2013
Jażdżewski K.K., Lubiąż. Losy i kultura umysłowa śląskiego opactwa cystersów (1163–1642), Wrocław 1993
Kałuski T., Imago abbatis na pieczęciach śląskich cystersów w średniowieczu, w: Dzieje i kultura cystersów w Polsce 2, red. M. Starzyński, D. Tabor, Kraków 2018, s. 395–415, 665–667
Könighaus W.P., Die Zisterzienserabtei Leubus in Schlesien von ihrer Gründung bis zum Ende des 15. Jahrhunderts, Wiesbaden 2004
Kościół klasztorny Wniebowzięcia NMP w Lubiążu. Historia, stan zachowania, koncepcja rewitalizacji, red. A. Kozieł, Wrocław 2010
Kozieł A., Michael Willmann i jego malarska pracownia, Wrocław 2013
Lejman B., „Feminizm” programu treściowego Sali Książęcej, w: Opactwo cystersów w Lubiążu i artyści, red. A. Kozieł, Wrocław 2008, s. 315–331
Marcisz-Czapla B., Tłoki pieczętne i pieczęcie kościelne z terenu Śląska, w: Gloria Deo. Rzemiosło sakralne, t. 2, red. M. Korżel-Kraśna, Wrocław 2010, s. 71–210
Slawik S., Die Kleidung der Cistercienser im Mittelalter. Weiße Mönche im braunen Kleid, „Analecta Cisterciensia”, 65, 2015, s. 134–151
Stróżyk P., Heraldyka opactwa cysterskiego w Łeknie-Wągrowcu, w: Cystersi łekneńscy w krajobrazie kulturowym ziem polskich w 850-lecie fundacji opactwa cysterskiego w Łeknie 1153–2003, red. A.M. Wyrwa, Łekno 2004, s. 89–104
Stróżyk P., Herby na pieczęciach cysterskich – wybrane zagadnienia, w: Pieczęcie herbowe – herby na pieczęciach, red. W. Drelicharz, Z. Piech, Warszawa 2011, s. 191–215
Stróżyk P., Pieczęcie cysterskie z opactwa w Łeknie-Wągrowcu (cz. II), „Studia i Materiały do Dziejów Pałuk”, 6, 2006, s. 139–153
Stróżyk P., Symbole władzy opata w przestrzeni klasztoru cysterskiego, w: Ingenio et humilitate. Studia z dziejów zakonu cystersów i Kościoła na ziemiach polskich, red. A.M. Wyrwa, Katowice 2007, s. 37–60
Wolnik F., Liturgia śląskich cystersów w średniowieczu, Opole 2002
Wójcik M.L., Heraldyka klasztorów cysterskich na Śląsku, w: Polska heraldyka kościelna. Stan i perspektywy badań, red. K. Skupieński, A. Weiss, Warszawa 2004, s. 43–58
Wyrwa A.M., O stroju zakonnym cystersów w świetle wybranych źródeł normatywnych i tradycji zakonnej. Zarys problemu, w: Klio viae et invia. Opuscula Marco Cetwiński dedicata, red. A. Odrzywolska-Kidawa, Warszawa 2010, s. 547–564
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 351
Liczba cytowań: 0