Fragmenty rękopisów średniowiecznych – stan badań i perspektywy badawcze. Średniowieczne fragmenty zachowane w Archiwum Państwowym w Szczecinie
DOI:
https://doi.org/10.12775/SZ.2019.04Słowa kluczowe
fragmentologia, Archiwum Państwowe w Szczecinie, oprawy, rękopisy, Pomorze ZachodnieAbstrakt
W ostatnich latach średniowieczna makulatura rękopiśmienna stała się obiektem intensywnych badań w różnych ośrodkach naukowych na całym świecie. Mimo ogromu włożonej pracy wciąż w wielu miejscach pozostaje jednak materiałem nieprzebadanym. W artykule zaprezentowano inicjatywy podejmowane w celu opracowania i zdigitalizowania rękopiśmiennej makulatury średniowiecznej. Tekst zawiera również wstępne ustalenia z kwerend przeprowadzonych w Archiwum Państwowym w Szczecinie, Bibliotece Narodowej oraz Archiwum PAN w Warszawie, w trakcie których udało się odkryć ponad tysiąc średniowiecznych fragmentów rękopiśmiennych wykorzystanych wtórnie jako oprawy jednostek archiwalnych. Zachowane fragmenty umożliwiają częściowe zrekonstruowanie całych kodeksów oraz rzucają nowe światło na niemal całkowicie nieznane średniowieczne księgozbiory instytucjonalne na Pomorzu Zachodnim.Bibliografia
Źrodła
Middelalderlige håndskriftfragmenter: aftagne fragmenter. Omslag om lensregnskaber, oprac. E. Albrechtsen, København 1976
Rukopisné zlomky Knihovny Národního muzea. Sbírky Adolfa Patery a Čeňka Zíbrta, wyd. M. Dragoun, J. Marek, Scriptorium, Praha 2012
Rukopisné zlomky Knihovny Národního muzea – Signatura 1 A, wyd. M. Brčák i in., Scriptorium, Praha 2014
Rukopisné zlomky Knihovny Národního muzea – Signatura 1 B a 1 C, wyd. J. Beneš i in., Scriptorium, Praha 2015
Rukopisné zlomky Knihovny Národního muzea – Signatury 1 D, 1 E a 1 G, wyd. V. Brom, V. Čermák, M. Dragoun, Scriptorium, Praha 2016
Opracowania
Archiwum Książąt Wołogoskich w zasobach Archiwum Państwowego w Szczecinie i Landesarchiv Greifswald, oprac. A. Łazarek, U. Rodig, Warszawa–Greifswald–Szczecin 2005
Archiwum Państwowe w Szczecinie. Przewodnik po zasobie archiwalnym. Akta do 1945 roku, oprac. R. Gaziński, P. Gut, M. Szukała, Warszawa–Szczecin 2002
Barthold F., Geschichte von Rügen und Pommern, t. 4, cz. 2, Hamburg 1845
Birkenmajer A., W sprawie rejestracji i katalogowania opraw zabytkowych, w: Studia nad książką poświęcone pamięci Kazimierza Piekarskiego, Wrocław 1951, s. 105–121
Chlebus E., Elementy przybyszowe w oprawach późnogotyckich – formy, funkcje, terminologia, „Roczniki Biblioteczne”, 61, 2017, s. 67–84
Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, oprac. W. Wydra, W.R. Rzepka, wyd. 3, Wrocław 2004
Encyklopedia wiedzy o książce, red. A. Birkenmajer, Wrocław 1971
Frederichs H., Missa sancti Ottonis, „Baltische Studien”, Neue Folge, 33, 1930, nr 1–2, s. 49–63
Haapanen T., Verzeichnis der mittelalterlichen Handschriftenfragmente in der Universitätsbibliothek zu Helsingfors. I. Missalia, Helsingin yliopiston kirjaston julkaisuja, t. 4, Helsingfors 1922
Haapanen T., Verzeichnis der mittelalterlichen Handschriftenfragmente in der Universitätsbibliothek zu Helsingfors. II. Gradualia, lectionaria missae, Helsingin yliopiston kirjaston julkaisuja, t. 7, Helsingfors 1925
Haapanen T., Verzeichnis der mittelalterlichen Handschriftenfragmente in der Universitätsbibliothek zu Helsingfors. III. Breviaria, Helsingfors Universitetsbiblioteks Skrifter, t. 16, Helsingfors 1932
Häbler K., Makulatur-Forschung, „Zentralblatt für Bibliothekswesen”, 1908, nr 25, s. 535–544
Inwentarz fragmentów rękopiśmiennych MsFragm A: nr 1 – Pergaminy. Rozpoczęto 30 maja 1969 r., rkps, Gniezno 1969
Inwentarz rękopisów do połowy XVI wieku w zbiorach Biblioteki Narodowej, oprac. J. Kaliszuk, S. Szyller, Inwentarze Rękopisów Biblioteki Narodowej, t. 3, Warszawa 2012
Latin Manuscripts of Medieval Norway. Studies in Memory of Lilli Gjerløw, red. E. Karlsen, Oslo 2013
Kartsovnik V., Folia Latina Hamburgensia. Die Fragmente lateinischer Handschriften vom 9. bis 16. Jahrhundert der Staatsund Universitäts-Bibliothek Hamburg, Hamburg 2009
Lewicka-Kamińska A., Narastanie zasobu starych druków Biblioteki Jagiellońskiej, „Przegląd Biblioteczny”, 32, 1964, nr 4, s. 209–221
Medem F.L. von, Das Kӧnigliche Provinzial-Archiv zu Stettin, „Zeitschrift für Archivkunde, Diplomatik und Geschichte”, 2, 1835, s. 29–199
Podralski J., Zasada pertynencji terytorialnej w świetle materiałów Archiwum w Szczecinie, „Archeion”, 71, 1981, s. 29–48
Powitz G., Mittelalterliche Handschriftenfragmente der Stadtund Universitätsbibliothek Frankfurt am Main, Frankfurt am Main 1994
Turek-Kwiatkowska L., Z dziejów służby archiwalnej. Archiwa na Pomorzu Zachodnim w latach 1808–1914, Warszawa 1968
Wielopolski A., Archiwum Książąt Szczecińskich, „Archeion”, 38, 1962, s. 29–67
Wstęp do inwentarza zbioru akt Rękopisy i Spuścizny [Manuskripte und Nachlässe] z lat 1321–1946, oprac. J. Podralski, Szczecin 1994, mszp w zbiorach Archiwum Państwowego w Szczecinie
Wstęp do inwentarza zespołu Archiwum Książąt Wołogoskich [Herzoglich Wolgaster Archiv] [1401] 1532–1638 [1732], oprac. A. Łazarek, Szczecin 2002–2003, mszp w zbiorach Archiwum Państwowego w Szczecinie Wstęp do inwentarza zespołu Kościoła NMP w Gryficach, oprac. J. Podralski, Szczecin b.d.w., mszp w zbiorach Archiwum Państwowego w Szczecinie
Wstęp do inwentarza zespołu Kościoła św. Jakuba w Szczecinie, oprac. J. Podralski, Szczecin b.d.w., mszp w zbiorach Archiwum Państwowego w Szczecinie
Wstęp do inwentarza zespołu 65/37 Fundacja Najświętszej Marii Panny w Szczecinie, oprac. B. Frankiewicz, Szczecin 1985, mszp w zbiorach Archiwum Państwowego w Szczecinie
Wstęp do inwentarza zespołu nr 65/9 Kapituła Katedralna w Kamieniu Pomorskim (Domkapitel Kammin), oprac. H. Lesiński, Szczecin 1968, mszp w zbiorach Archiwum Państwowego w Szczecinie
Zawisza A., Kompaturki – nowe podejście do problemu, „Notes Konserwatorski”, 15, 2012, s. 149–155
Bazy internetowe
Books within Books. Hebrew Fragments in European Libraries, <http://hebrewmanuscript.com/> [dostęp: 24.03.2019]
Danish Liturgical Fragments from the Middle Ages, <http://www.liturgy.dk/> [dostęp: 12.12.2018]
Digital fragment collection. Medieval parchment fragments in Bergen University Library and The Regional State Archives in Bergen, <http://ub.uib.no/fragment/list/index.html> [dostęp: 24.03.2019]
Fragmentarium, <https://fragmentarium.ms/>
Fragmenta Latina Hauniensia, <http://www.kb.dk/en/nb/materialer/haandskrifter/HA/e-mss/flh.html> [dostęp: 18.02.2019]
Fragmenta Membranea, <https://fragmenta.kansalliskirjasto.fi/> [dostęp: 12.12.2018]
From Manuscript Fragments to Book History, <http://fragment.uib.no/?> [dostęp: 18.02.2019]
Handrit.is, Fragment AM 666 b 4to, <https://handrit.is/en/manuscript/view/en/AM04-0666-b> [dostęp: 11.02.2018]
Manuscriptorium. Digital Library of Written Culture Heritage, <http://www.manuscriptorium.com/> [dostęp: 22.03.2018]
Riksarkivet, Medeltida PergamentOmslag, <https://sok.riksarkivet.se/mpo> [dostęp: 12.12.2018]
Verzeichnis der Handschriftenfragmente der Universitätsbibliothek Salzburg, <http://www.ubs.sbg.ac.at/sosa/frag- mente/handschriftenfragmente.htm> [dostęp: 24.03.2018]
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 480
Liczba cytowań: 0
