Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
    • Українська
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська

Rocznik Toruński

Zarys dziejów muzyki w Toruniu do 1920 r.
  • Strona domowa
  • /
  • Zarys dziejów muzyki w Toruniu do 1920 r.
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Nr 45 (2018) /
  4. Artykuły

Zarys dziejów muzyki w Toruniu do 1920 r.

Autor

  • Bartłomiej Konopa

DOI:

https://doi.org/10.12775/RT.2018.004

Słowa kluczowe

historia muzyki, historia kultury, historia Torunia, muzyka świecka, muzyka kościelna, Gimnazjum Akademickie w Toruniu, Teatr Miejski w Toruniu, towarzystwa śpiewacze

Abstrakt

W artykule przedstawiono dzieje muzyki w Toruniu od chwili lokacji miasta do jego przejścia pod polską administrację na początku roku 1920. Podjęto w nim różne aspekty funkcjonowania muzyki w społeczności miasta począwszy od miejsc jej występowania, poprzez okazje, w których można było ją usłyszeć, oraz osoby zajmujące się jej wykonywaniem, po podstawowe informacje o wykorzystywanych instrumentach. Historia tego wycinka kultury została ukazana w okresie staropolskim oraz w czasach zaboru pruskiego. W pierwszym z nich muzyka została podzielona na sakralną oraz świecką. Dużo uwagi poświęcono jej obecności w toruńskich szkołach i kościołach, a także pojawianiu się jej w trakcie różnych uroczystości oraz życiu codziennym toruńskich mieszczan. W części obejmującej zabór pruski omówiono muzykę dzieląc ją na profesjonalną i amatorską. Do pierwszej grupy zaliczono działające w Toruniu kapele wojskowe, opery i inne przedstawienia wystawiane w tutejszym Teatrze Miejskim oraz nieliczne koncerty muzyki poważnej. Znacznie bardziej rozwinięty był ruch amatorski, w którym uczestniczyli zarówno niemieccy, jak i polscy obywatele miasta. Ważnym elementem dla tej drugiej grupy był patriotyzm. Członkowie polskich towarzystw organizowali uroczystości ku czci narodowych bohaterów oraz publikowali polskojęzyczne pieśni. Zarówno w okresie staropolskim, jak i pruskim, wymieniono najistotniejsze postacie związane z funkcjonowaniem muzyki w Toruniu na przestrzeni dziejów

 

Bibliografia

Die ältesten Zinsregister der Altstadt Thorn , hrsg. von F. Prowe, Mitte i lungendes Coppernicus Vereins für Wissenschaft und Kunst zu Thorn, H. 39

Księga ławnicza Nowego Miasta Torunia (1387

1450), wyd. K. Ciesielska,

Warszawa Poznań 1973.

Najdawniejsze ustawy Gimnazjum Toruńskiego

, wyd. S. Tync, Fontes Towarzystwo Naukowe w Toruniu, t. 21 (1925).

Urkundenbuch des Bisthums Culm, T. 1, Das Bisthum Culm unter dem deutschen Orden 1243-1466, bearb. C. P. Woelky, Danzig 1885.

Biskup M., Historia Torunia, t. 2, cz. 1: U schyłku średniowiecza i w początkach odrodzenia (1454-1548), Toruń 1992.

Brzezińska A., Tradycje muzyczne kościoła pw. św. Jakuba w Toruniu (do roku 1939), [w:] Dzieje i skarby kościoła Świętojakubskiego w Toruniu : materiały z IV Sesji Naukowej Toruńskiego Oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki, z cyklu „Dzieje i skarby kościołów toruńskich”, zrealizowanej przy współpracy Biblioteki Uniwersyteckiej UMK w Toruniu, 26-28 października 2009 roku, red. K. Kluczwajd, Toruń 2010, s. 383-391.

Chmarzyński G., Sztuka w Toruniu. Zarys dziejów, [w:] Dzieje Torunia. Praca zbiorowa z okazji 700-lecia miasta, red. K. Tymieniecki, Toruń 1933, s. 469-544.

Dorawa M., Organy kościoła Mariackiego w Toruniu, [w:] Dzieje i skarby kościoła Mariackiego w Toruniu : materiały z konferencji przygotowanej przez Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki przy współpr.Instytutu Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (Toruń 14-16 kwietnia 2005), red. K. Kluczwajd, Toruń 2005, s. 321-343.

Grzebień L., Dzieje kulturalne jezuitów toruńskich (1596-1996), [w:] Jezuici w Toruniu (1596-1996), red. K. Maliszewski i W. Rozynkowski, Toruń 1997, s. 55-83.

Hinz E., Działalność muzyczna w kościele farnym pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu do 1918 roku, [w:] Dzieje i skarby kościoła świętojańskiego w Toruniu : materiały z konferencji przygot. przez Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki w X rocznicę ustanowienia Diecezji Toruńskiej pod patronatem Biskupa Toruńskiego oraz Prezydenta Miasta Torunia (22-23 marca 2002), red. K. Kluczwajd, M. Woźniak, Toruń 2002, s. 331-343.

Historia Torunia, t. 1: W czasach średniowiecza (do roku 1454), red. M. Biskup, Toruń 1999.

Historia Torunia, t. 2, cz. 2: W czasach renesansu, reformacji i wczesnego baroku (1548-1660), red. M. Biskup, Toruń 1994.

Historia Torunia, t. 2, cz. 3: Między barokiem i oświeceniem (1660-1793), red. M. Biskup, Toruń 1996.

Historia Torunia, t. 3, cz. 1: W czasach zaboru pruskiego (1793-1920), red. M. Biskup, Toruń 2003.

Jankowska B. K., Z tradycji muzycznych Torunia, Rocznik Toruński, t. 15: 1980, s. 221-240.

Lerle E., Dzieje szkoły nowomiejskiej w Toruniu, Toruń 1938.

Leszczyńska A., Music and Musicians in Late-Renaissance Toruń, [w:] Musica Baltica. The Music Culture of Baltic Cities in Modern Times, red. J. Woźniak, Gdańsk 2010, s. 165-175.

Leszczyńska A., W poszukiwaniu hanzeatyckiego sponsora: listy muzyków z przełomu XVI i XVII wieku do rad miejskich Torunia i Gdańska, [w:] Complexus effectuum musicologiae studia Miroslao Perz septuagenario dedicata, red. T. Jeż, s. 229-246.

Lewandowska I., Muzykalia Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu jako źródło do badań muzycznego dziedzictwa Pomorza, [w:] Materialne ślady kultury muzycznej na Pomorzu i Kujawach, red. A. Kłaput-Wiśniewska, Byd-goszcz 2012, s. 27-40.

Majewska A., „Miesiące muzyczne” na scenie Thorner Stadttheater w świetle „Thorner Presse” w latach 1904-1920, [w:] Wydarzenia muzyczne na Pomorzu i Kujawach, red. A. Kłaput-Wiśniewska, B. Mielcarek-Krzyżanowska, Bydgoszcz 2006, s. 203-212.

Majewska A., Toruński Teatr jako scena muzyczna (1904-1945), [w:] Muzyka w instytucjach i stowarzyszeniach na Pomorzu i Kujawach, red. B. Mielca-rek-Krzyżanowska, Bydgoszcz 2004, s. 163-181.

Morawska K., Historia muzyki polskiej, t. 1: Średniowiecze. cz. 2: 1320-1500, Warszawa 1998.

Niedzielska M., Niemieckie towarzystwa naukowe w Prusach Zachodnich w latach 1815-1920, Toruń 1993.

Pękacka-Falkowska K., Miłość w czasach zarazy, czyli mór, pantofel i muzyka, Rocznik Toruński, t. 40: 2013, s. 173-184.

Przybyszewski K., Ludwik Makowski, [w:] Toruński Słownik Biograficzny, t. 3, red. K. Mikulski, Toruń 2002, s. 153-154.

Rozynkowski W., Dzwony średniowiecznego Torunia, [w:] Tajemnice starych dzwonów Torunia i Chełmna w 500-tną rocznicę ulania wielkiego Tuba Dei, red. T. Jaworski, N. Nasieniewski, K. Przegiętka, Toruń 2001, s. 23-48.

Salmonowicz S., Teatr szkolny toruński (XVI-XVIII wiek), [w:] idem, Prusy Królewskie w XVII-XVIII wieku. Studia z dziejów kultury, Toruń 2002, s. 58-68.

Salmonowicz S., Toruńskie Gimnazjum Akademickie w latach 1681-1817: studium z dziejów nauki i oświaty, Poznań 1973.

Salmonowicz S.,Uroczystości i imprezy staropolskiego Torunia (XVI XVIII w.) [w:] idem, W staropolskim Toruniu (XVI XVIII w.). Studia i szkice , Toruń

, s. 22 47.

Tync S., Dzieje Gimnazjum Toruńskiego (1568-1772), t. 1: Wiek XVI, Toruń 1928.

Tync S., Dzieje Gimnazjum Toruńskiego, t. 2, Toruń 1949.

Wieczory Toruńskie – Ludwik Makowski – torunianin, patriota, chórzysta i krawiec, http://informatorium.ksiaznica.torun.pl/wieczory-torunskie-ludwik-ma-kowski-torunianin-patriota-chorzysta-i-krawiec/ (dostęp 24.06.2018).

Wierzbicki W., Muzyka w kościele świętego Jakuba Apostoła w Toruniu w świetle archiwum tego kościoła, [w:] Musica ecclesiastica, red. A. Kłaput-Wiśniewska, A. Filabera, Bydgoszcz 2009, s. 131-135.

Witkowski L., Dzieje kultury muzycznej Polski północnej pod zaborem pruskim i w okresie międzywojennym, Bydgoszcz 1981.

Zakrzewski T., Dzieje Towarzystwa Śpiewu „Lutnia” w Toruniu pod zaborem pruskim 1898-1920, Rocznik Toruński, t. 10: 1975, s. 169-210.

Zakrzewski T., Życie polskie Torunia przed 100 laty (1890-1895), Rocznik Toruński, t. 21: 1992, s. 149-172.

Zakrzewski T., Życie polskie Torunia w latach siedemdziesiątych XIX wieku, Rocznik Toruński, t. 15: 1980, s. 253-301.

Zakrzewski T., Życie polskie w Toruniu podczas Wiosny Ludów, Rocznik Toruński, t. 13: 1978, s. 159-181.

Rocznik Toruński

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2018-12-18

Jak cytować

1.
KONOPA, Bartłomiej. Zarys dziejów muzyki w Toruniu do 1920 r. Rocznik Toruński [online]. 18 grudzień 2018, nr 45, s. 79–104. [udostępniono 5.7.2025]. DOI 10.12775/RT.2018.004.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Nr 45 (2018)

Dział

Artykuły

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 665
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

historia muzyki, historia kultury, historia Torunia, muzyka świecka, muzyka kościelna, Gimnazjum Akademickie w Toruniu, Teatr Miejski w Toruniu, towarzystwa śpiewacze
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa