The outline of the history of music in Toruń until 1920
DOI:
https://doi.org/10.12775/RT.2018.004Keywords
history of music, history of culture, history of Toruń, secular music, church music, Academic Gymnasium School in Toruń, Municipal Theatre in Toruń, singing societiesAbstract
The article presents the history of music in Toruń from the year of the town’s foundation until it was taken over by the Polish administration at the beginning of 1920. It addresses various aspects of the role of music among inhabitants of Toruń starting from the places where it was played, through occasions when it could be heard, down to people dealing with music. It also includes basic information about the instruments used to play music. The history of this fragment of culture was shown in the Old-Polish period and during the times of the Prussian partition of Poland. In the former period, music was divided into sacral and secular. Much emphasis was placed on music’s presence in Toruń’s schools and churches, during various ceremonies and in everyday life of Toruń’s burghers. The part addressing the times of the Prussian partition discusses music divided into professional and amateur. The first group includes various military music bands, operas and other performances staged in the Municipal Theatre along with few concerts of classical music. The amateur musical community was much more numerous – it consisted of both German and Polish inhabitants of Toruń. Patriotism was a major aspect for the latter group. Members of the Polish societies organized ceremonies to sing Polish songs in honour of national heroes. The article enumerates the most important figures connected with music in Toruń of the Old-Polish period and in the times of the Prussian partition of Poland.
References
Die ältesten Zinsregister der Altstadt Thorn , hrsg. von F. Prowe, Mitte i lungendes Coppernicus Vereins für Wissenschaft und Kunst zu Thorn, H. 39
Księga ławnicza Nowego Miasta Torunia (1387
1450), wyd. K. Ciesielska,
Warszawa Poznań 1973.
Najdawniejsze ustawy Gimnazjum Toruńskiego
, wyd. S. Tync, Fontes Towarzystwo Naukowe w Toruniu, t. 21 (1925).
Urkundenbuch des Bisthums Culm, T. 1, Das Bisthum Culm unter dem deutschen Orden 1243-1466, bearb. C. P. Woelky, Danzig 1885.
Biskup M., Historia Torunia, t. 2, cz. 1: U schyłku średniowiecza i w początkach odrodzenia (1454-1548), Toruń 1992.
Brzezińska A., Tradycje muzyczne kościoła pw. św. Jakuba w Toruniu (do roku 1939), [w:] Dzieje i skarby kościoła Świętojakubskiego w Toruniu : materiały z IV Sesji Naukowej Toruńskiego Oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki, z cyklu „Dzieje i skarby kościołów toruńskich”, zrealizowanej przy współpracy Biblioteki Uniwersyteckiej UMK w Toruniu, 26-28 października 2009 roku, red. K. Kluczwajd, Toruń 2010, s. 383-391.
Chmarzyński G., Sztuka w Toruniu. Zarys dziejów, [w:] Dzieje Torunia. Praca zbiorowa z okazji 700-lecia miasta, red. K. Tymieniecki, Toruń 1933, s. 469-544.
Dorawa M., Organy kościoła Mariackiego w Toruniu, [w:] Dzieje i skarby kościoła Mariackiego w Toruniu : materiały z konferencji przygotowanej przez Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki przy współpr.Instytutu Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (Toruń 14-16 kwietnia 2005), red. K. Kluczwajd, Toruń 2005, s. 321-343.
Grzebień L., Dzieje kulturalne jezuitów toruńskich (1596-1996), [w:] Jezuici w Toruniu (1596-1996), red. K. Maliszewski i W. Rozynkowski, Toruń 1997, s. 55-83.
Hinz E., Działalność muzyczna w kościele farnym pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu do 1918 roku, [w:] Dzieje i skarby kościoła świętojańskiego w Toruniu : materiały z konferencji przygot. przez Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki w X rocznicę ustanowienia Diecezji Toruńskiej pod patronatem Biskupa Toruńskiego oraz Prezydenta Miasta Torunia (22-23 marca 2002), red. K. Kluczwajd, M. Woźniak, Toruń 2002, s. 331-343.
Historia Torunia, t. 1: W czasach średniowiecza (do roku 1454), red. M. Biskup, Toruń 1999.
Historia Torunia, t. 2, cz. 2: W czasach renesansu, reformacji i wczesnego baroku (1548-1660), red. M. Biskup, Toruń 1994.
Historia Torunia, t. 2, cz. 3: Między barokiem i oświeceniem (1660-1793), red. M. Biskup, Toruń 1996.
Historia Torunia, t. 3, cz. 1: W czasach zaboru pruskiego (1793-1920), red. M. Biskup, Toruń 2003.
Jankowska B. K., Z tradycji muzycznych Torunia, Rocznik Toruński, t. 15: 1980, s. 221-240.
Lerle E., Dzieje szkoły nowomiejskiej w Toruniu, Toruń 1938.
Leszczyńska A., Music and Musicians in Late-Renaissance Toruń, [w:] Musica Baltica. The Music Culture of Baltic Cities in Modern Times, red. J. Woźniak, Gdańsk 2010, s. 165-175.
Leszczyńska A., W poszukiwaniu hanzeatyckiego sponsora: listy muzyków z przełomu XVI i XVII wieku do rad miejskich Torunia i Gdańska, [w:] Complexus effectuum musicologiae studia Miroslao Perz septuagenario dedicata, red. T. Jeż, s. 229-246.
Lewandowska I., Muzykalia Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu jako źródło do badań muzycznego dziedzictwa Pomorza, [w:] Materialne ślady kultury muzycznej na Pomorzu i Kujawach, red. A. Kłaput-Wiśniewska, Byd-goszcz 2012, s. 27-40.
Majewska A., „Miesiące muzyczne” na scenie Thorner Stadttheater w świetle „Thorner Presse” w latach 1904-1920, [w:] Wydarzenia muzyczne na Pomorzu i Kujawach, red. A. Kłaput-Wiśniewska, B. Mielcarek-Krzyżanowska, Bydgoszcz 2006, s. 203-212.
Majewska A., Toruński Teatr jako scena muzyczna (1904-1945), [w:] Muzyka w instytucjach i stowarzyszeniach na Pomorzu i Kujawach, red. B. Mielca-rek-Krzyżanowska, Bydgoszcz 2004, s. 163-181.
Morawska K., Historia muzyki polskiej, t. 1: Średniowiecze. cz. 2: 1320-1500, Warszawa 1998.
Niedzielska M., Niemieckie towarzystwa naukowe w Prusach Zachodnich w latach 1815-1920, Toruń 1993.
Pękacka-Falkowska K., Miłość w czasach zarazy, czyli mór, pantofel i muzyka, Rocznik Toruński, t. 40: 2013, s. 173-184.
Przybyszewski K., Ludwik Makowski, [w:] Toruński Słownik Biograficzny, t. 3, red. K. Mikulski, Toruń 2002, s. 153-154.
Rozynkowski W., Dzwony średniowiecznego Torunia, [w:] Tajemnice starych dzwonów Torunia i Chełmna w 500-tną rocznicę ulania wielkiego Tuba Dei, red. T. Jaworski, N. Nasieniewski, K. Przegiętka, Toruń 2001, s. 23-48.
Salmonowicz S., Teatr szkolny toruński (XVI-XVIII wiek), [w:] idem, Prusy Królewskie w XVII-XVIII wieku. Studia z dziejów kultury, Toruń 2002, s. 58-68.
Salmonowicz S., Toruńskie Gimnazjum Akademickie w latach 1681-1817: studium z dziejów nauki i oświaty, Poznań 1973.
Salmonowicz S.,Uroczystości i imprezy staropolskiego Torunia (XVI XVIII w.) [w:] idem, W staropolskim Toruniu (XVI XVIII w.). Studia i szkice , Toruń
, s. 22 47.
Tync S., Dzieje Gimnazjum Toruńskiego (1568-1772), t. 1: Wiek XVI, Toruń 1928.
Tync S., Dzieje Gimnazjum Toruńskiego, t. 2, Toruń 1949.
Wieczory Toruńskie – Ludwik Makowski – torunianin, patriota, chórzysta i krawiec, http://informatorium.ksiaznica.torun.pl/wieczory-torunskie-ludwik-ma-kowski-torunianin-patriota-chorzysta-i-krawiec/ (dostęp 24.06.2018).
Wierzbicki W., Muzyka w kościele świętego Jakuba Apostoła w Toruniu w świetle archiwum tego kościoła, [w:] Musica ecclesiastica, red. A. Kłaput-Wiśniewska, A. Filabera, Bydgoszcz 2009, s. 131-135.
Witkowski L., Dzieje kultury muzycznej Polski północnej pod zaborem pruskim i w okresie międzywojennym, Bydgoszcz 1981.
Zakrzewski T., Dzieje Towarzystwa Śpiewu „Lutnia” w Toruniu pod zaborem pruskim 1898-1920, Rocznik Toruński, t. 10: 1975, s. 169-210.
Zakrzewski T., Życie polskie Torunia przed 100 laty (1890-1895), Rocznik Toruński, t. 21: 1992, s. 149-172.
Zakrzewski T., Życie polskie Torunia w latach siedemdziesiątych XIX wieku, Rocznik Toruński, t. 15: 1980, s. 253-301.
Zakrzewski T., Życie polskie w Toruniu podczas Wiosny Ludów, Rocznik Toruński, t. 13: 1978, s. 159-181.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 524
Number of citations: 0