Linguistica Copernicana
Podobieństwa i różnice w zakresie słowotwórstwa między gwarową polszczyzną północno- i południowokresową
DOI: http://dx.doi.org/10.12775/LinCop.2016.018
Abstrakt
Artykuł stanowi próbę uporządkowania dotychczasowych ustaleń dotyczących zjawisk słowotwórczych charakterystycznych dla gwarowej polszczyzny północno- i południowokresowej – wraz z krótką charakterystyką i egzemplifikacją. Wśród zjawisk różnicujących poszczególne odmiany gwarowej polszczyzny kresowej najliczniejsze są te, które stanowią rezultat innego sąsiedztwa językowego. Pewne cechy wynikają z różnego pochodzenia polszczyzny na Kresach północnych i południowych (jak mazowieckie -ak i małopolskie -ę w nazwach istot młodych). W materiale rejestrowano także formacje dawne, podtrzymane wpływami obcymi bądź zachowane w wyniku izolacji od współczesnej polszczyzny ogólnej. W artykule wyróżniono podobną liczbę zjawisk słowotwórczych wspólnych dla obydwu odmiany polszczyzny kresowej (10) i zjawisk swoistych (10 dla gwarowej polszczyzny północnokresowej i 8 dla południowokresowej).
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Bednarczuk L., 1992, Stosunki etnolingwistyczne na obszarze Wielkiego Księstwa Litewskiego. Zarys problematyki, w: J. Bartmiński, M. Łesiów (red.), Dzieje Lubelszczyzny, t. VI, Między Wschodem i Zachodem, cz. 4, Lublin: Lubelskie Towarzystwo Naukowe.
Czarnecka K., 2006, Uwagi o słowotwórstwie czasowników odczasownikowych w gwarach polskich na Ukrainie, w: J. Rieger (red.), Język polski dawnych Kresów Wschodnich, t. 3, Warszawa: Semper, s. 129–142.
Czarnecka K., 2009, Słowotwórstwo gwar polskich na Ukrainie. Rzeczownik. Czasownik, maszynopis rozprawy doktorskiej napisanej pod kierunkiem prof. dra hab. J. Riegera, Warszawa.
Czarnecka K., 2010a, Fonologia czy słowotwórstwo? O kilku zjawiskach w gwarach polskich na Ukrainie, w: J. Rieger (red.), Studia nad polszczyzną kresową, t. XII, Warszawa: Semper, s. 79–88.
Czarnecka K., 2010b, Rzeczowniki motywowane w gwarach polskich wsi Nowosielica i Zielona na Ukrainie, w: J. Rieger (red.), Studia nad polszczyzną kresową, t. XII, Warszawa: Semper, s. 89–135.
Czarnecka K., 2014, Słowotwórstwo gwar polskich na Ukrainie. Czasownik, Kraków: Libron.
Dacewicz L., 1999, Nazwy osobowe z sufiksem -uk/-czuk w historycznej antroponimii Białostocczyzny, w: Bogusław Nowowiejski (red.), Polszczyzna północno- wschodnia, cz. 2, Białystok: Uniwersytet w Białymstoku. Wydział Humanistyczny, s. 193–199.
Dubicka B., 1986, Niektóre odrębności słowotwórcze polszczyzny wileńskiej, w: J. Rieger, W. Werenicz (red.), Studia nad polszczyzną kresową, t. 4, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Ossolineum, s. 71–79.
Dwilewicz B., 1997, Język mieszkańców wsi Bujwidze na Wileńszczyźnie, Warszawa: DiG.
Dzięgiel E., 2003, Polszczyzna na Ukrainie, Warszawa: Semper.
Dzięgiel E., 2012, Archaizmy a interferencje w kontaktach języków blisko spokrewnionych (przykład polsko-ukraiński), Z polskich studiów slawistycznych, seria XII, Językoznawstwo, Warszawa, s. 13–19.
Gala S., 2000, Słowotwórstwo gwarowe a słowotwórstwo polszczyzny ogólnej, Rozprawy Komisji Językowej ŁTN, t. XLV, Łódź, s. 29–36.
Jadacka H., 2001, System słowotwórczy polszczyzny (1945–2000), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Karaś H., 2001 (red.), Język polski na Kowieńszczyźnie. Historia. Sytuacja socjolingwistyczna. Cechy językowe. Teksty, Warszawa–Wilno: Uniwersytet War szaw ski.Pracownia Językoznawstwa Stosowanego Instytutu Języka Polskiego. Wydział Polonistyki, Vilniaus Universitetas. Lenku filologijos katedra. Filologijos fakultetas.
Karaś H., 2002, Gwary polskie na Kowieńszczyźnie, Warszawa–Puńsk: Wydawnictwo Aušra.
Kowalsk a A., 2001, Studia nad dialektem mazowieckim, Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP.
Kurzowa Z., 1983, Polszczyzna Lwowa i Kresów południowo-wschodnich do 1939 r., Warszawa–Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kurzowa Z., 1993, Język polski Wileńszczyzny i Kresów północno-wschodnich XVI–XX w., Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lindert B., 1967, Formanty służą ce do tworzenia nazw mieszkańców w językach słowiańskich, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Mańczak W., 1975, Litewskie pochodzenie sufiksu -ajło, Język Polski LX, z. 3, s. 189–192.
Rieger J., 1996, Co wiemy o języku polskim na Kresach Wschodnich?, w: Język polski dawnych Kresów Wschodnich, t. I, Warszawa: Semper, s. 11–16.
Rieger J., 2002, Język polski na Ukrainie w XX w., w: J. Rieger, I. Cechosz-Felczyk, E. Dzięgiel, Język polski na Ukrainie w końcu XX w. Cz. 1. Stan i status. Cechy charakterystyczne. Polszczyzna w Lwowskiem, Tarnopolskiem i na Podolu. Teksty, Warszawa: Semper, s. 11–51.
Rieger J., 2006, Polszczyzna gwarowa na Litwie, w: J. Rieger, I. Masojć, K. Rutkowska, Słownictwo polszczyzny gwarowej na Litwie, Warszawa: DiG, s. 11–47.
Rieger J., 2014, Słownictwo polszczyny gwarowej na Brasławszczyźnie, Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Wydział „Artes Liberales”: Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa.
Smułkowa E. (red.), 2009, Brasławszczyzna: pamięć i współczesność, t. 2, Słownictwo dwujęzycznych mieszkańców rejonu (słownik brasławski), Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Smułkowa E. (red.), 2011, Brasławszczyzna: pamięć i współczesność, t. 1, Historia regionu, charakterystyka socjolingwistyczna, świadectwo mieszkańców, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Tursk a H., 1983, Język polski na Wileńszczyźnie, w: J. Rieger, W. Werenicz (red.), Studia nad polszczyzną kresową, t. II, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Ossolineum, s. 15–23.
Urbańczyk S., 1968, Zdrobnienia typu mateńka, serdeńko, maleńki. (Drobiazg ze stosunków językowych polsko-ruskich), w: Szkice z dziejów języka polskiego, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 356–359.
Warchoł S., 1984, Geneza i rozwój słowiańskich formacji ekspresywnych z sufiksalnym -k- i -c, Warszawa–Łódź: PWN.
Winkler-Leszczyńsk a I., 1964, Sufiksy przymiotnikowe -ity, -isty, -aty, -asty w języku polskim na tle ogólnosłowiańskim, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Zielińsk a A., 2002, Polska mniejszość na Litwie Kowieńskiej. Studium socjolingwistyczne, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Аркушин Г., 2004, Іменний словотвір західнополіського говору, Луцк: Вежа.
Веренич В. Л., 1990, Польско-белорусское языковое взаимодействие (на мате-риале мазурского островного говора в Полесье), w: J. Rieger, W. Werenicz (red.), Studia nad polszczyzną kresową, t. V, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Ossolineum, s. 7–141.
Чучка П. П., 1963, До похождения и значения украінських іменникових ут-ворень з суффиксами -ук, w: Тези доповідей та повідомлень VII наукової конференції. Серія філологічна, Ужгород, s. 70–71.
##plugins.generic.alm.title##
Metrics powered by PLOS ALM
ISSN 2080-1068 (print)
ISSN 2391-7768 (online)