Similarities and differences in derivation between Northern and Southern Polish Eastern Borderland dialects
DOI:
https://doi.org/10.12775/LinCop.2016.018Keywords
Polish Eastern Borderlands, Polish borderland dialects, derivation, the comparative descriptionAbstract
The article is an attempt to organize the existing data on the phenomena of derivation in Polish Eastern Borderland dialects – Northern and Southern – with a short description and exemplification. Among the phenomena that differentiate both varieties of Polish Eastern Borderland dialects, those that are the result of different language neighborhood are most numerous. Certain features are the result of the different source of the Polish language on the Polish Eastern Borderlands – Northern and Southern (as -ak from Mazovia and -ę from the Lesser Poland in the names of young signifieds). In the lexical material from Polish Eastern Borderlands, the old formations, supported by foreign language influences or preserved as a result of isolation from contemporary Polish language, were recorded. A similar number of derivation phenomena, which are common to both varieties of Polish Eastern Borderland dialects (10) and specific phenomena (10 for the dialect of the Northern Polish Eastern Borderland and 8 for the Southern) are indicated in the dialectReferences
Bednarczuk L., 1992, Stosunki etnolingwistyczne na obszarze Wielkiego Księstwa Litewskiego. Zarys problematyki, w: J. Bartmiński, M. Łesiów (red.), Dzieje Lubelszczyzny, t. VI, Między Wschodem i Zachodem, cz. 4, Lublin: Lubelskie Towarzystwo Naukowe.
Czarnecka K., 2006, Uwagi o słowotwórstwie czasowników odczasownikowych w gwarach polskich na Ukrainie, w: J. Rieger (red.), Język polski dawnych Kresów Wschodnich, t. 3, Warszawa: Semper, s. 129–142.
Czarnecka K., 2009, Słowotwórstwo gwar polskich na Ukrainie. Rzeczownik. Czasownik, maszynopis rozprawy doktorskiej napisanej pod kierunkiem prof. dra hab. J. Riegera, Warszawa.
Czarnecka K., 2010a, Fonologia czy słowotwórstwo? O kilku zjawiskach w gwarach polskich na Ukrainie, w: J. Rieger (red.), Studia nad polszczyzną kresową, t. XII, Warszawa: Semper, s. 79–88.
Czarnecka K., 2010b, Rzeczowniki motywowane w gwarach polskich wsi Nowosielica i Zielona na Ukrainie, w: J. Rieger (red.), Studia nad polszczyzną kresową, t. XII, Warszawa: Semper, s. 89–135.
Czarnecka K., 2014, Słowotwórstwo gwar polskich na Ukrainie. Czasownik, Kraków: Libron.
Dacewicz L., 1999, Nazwy osobowe z sufiksem -uk/-czuk w historycznej antroponimii Białostocczyzny, w: Bogusław Nowowiejski (red.), Polszczyzna północno- wschodnia, cz. 2, Białystok: Uniwersytet w Białymstoku. Wydział Humanistyczny, s. 193–199.
Dubicka B., 1986, Niektóre odrębności słowotwórcze polszczyzny wileńskiej, w: J. Rieger, W. Werenicz (red.), Studia nad polszczyzną kresową, t. 4, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Ossolineum, s. 71–79.
Dwilewicz B., 1997, Język mieszkańców wsi Bujwidze na Wileńszczyźnie, Warszawa: DiG.
Dzięgiel E., 2003, Polszczyzna na Ukrainie, Warszawa: Semper.
Dzięgiel E., 2012, Archaizmy a interferencje w kontaktach języków blisko spokrewnionych (przykład polsko-ukraiński), Z polskich studiów slawistycznych, seria XII, Językoznawstwo, Warszawa, s. 13–19.
Gala S., 2000, Słowotwórstwo gwarowe a słowotwórstwo polszczyzny ogólnej, Rozprawy Komisji Językowej ŁTN, t. XLV, Łódź, s. 29–36.
Jadacka H., 2001, System słowotwórczy polszczyzny (1945–2000), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Karaś H., 2001 (red.), Język polski na Kowieńszczyźnie. Historia. Sytuacja socjolingwistyczna. Cechy językowe. Teksty, Warszawa–Wilno: Uniwersytet War szaw ski.Pracownia Językoznawstwa Stosowanego Instytutu Języka Polskiego. Wydział Polonistyki, Vilniaus Universitetas. Lenku filologijos katedra. Filologijos fakultetas.
Karaś H., 2002, Gwary polskie na Kowieńszczyźnie, Warszawa–Puńsk: Wydawnictwo Aušra.
Kowalsk a A., 2001, Studia nad dialektem mazowieckim, Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP.
Kurzowa Z., 1983, Polszczyzna Lwowa i Kresów południowo-wschodnich do 1939 r., Warszawa–Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kurzowa Z., 1993, Język polski Wileńszczyzny i Kresów północno-wschodnich XVI–XX w., Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lindert B., 1967, Formanty służą ce do tworzenia nazw mieszkańców w językach słowiańskich, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Mańczak W., 1975, Litewskie pochodzenie sufiksu -ajło, Język Polski LX, z. 3, s. 189–192.
Rieger J., 1996, Co wiemy o języku polskim na Kresach Wschodnich?, w: Język polski dawnych Kresów Wschodnich, t. I, Warszawa: Semper, s. 11–16.
Rieger J., 2002, Język polski na Ukrainie w XX w., w: J. Rieger, I. Cechosz-Felczyk, E. Dzięgiel, Język polski na Ukrainie w końcu XX w. Cz. 1. Stan i status. Cechy charakterystyczne. Polszczyzna w Lwowskiem, Tarnopolskiem i na Podolu. Teksty, Warszawa: Semper, s. 11–51.
Rieger J., 2006, Polszczyzna gwarowa na Litwie, w: J. Rieger, I. Masojć, K. Rutkowska, Słownictwo polszczyzny gwarowej na Litwie, Warszawa: DiG, s. 11–47.
Rieger J., 2014, Słownictwo polszczyny gwarowej na Brasławszczyźnie, Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Wydział „Artes Liberales”: Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa.
Smułkowa E. (red.), 2009, Brasławszczyzna: pamięć i współczesność, t. 2, Słownictwo dwujęzycznych mieszkańców rejonu (słownik brasławski), Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Smułkowa E. (red.), 2011, Brasławszczyzna: pamięć i współczesność, t. 1, Historia regionu, charakterystyka socjolingwistyczna, świadectwo mieszkańców, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Tursk a H., 1983, Język polski na Wileńszczyźnie, w: J. Rieger, W. Werenicz (red.), Studia nad polszczyzną kresową, t. II, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Ossolineum, s. 15–23.
Urbańczyk S., 1968, Zdrobnienia typu mateńka, serdeńko, maleńki. (Drobiazg ze stosunków językowych polsko-ruskich), w: Szkice z dziejów języka polskiego, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 356–359.
Warchoł S., 1984, Geneza i rozwój słowiańskich formacji ekspresywnych z sufiksalnym -k- i -c, Warszawa–Łódź: PWN.
Winkler-Leszczyńsk a I., 1964, Sufiksy przymiotnikowe -ity, -isty, -aty, -asty w języku polskim na tle ogólnosłowiańskim, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Zielińsk a A., 2002, Polska mniejszość na Litwie Kowieńskiej. Studium socjolingwistyczne, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Аркушин Г., 2004, Іменний словотвір західнополіського говору, Луцк: Вежа.
Веренич В. Л., 1990, Польско-белорусское языковое взаимодействие (на мате-риале мазурского островного говора в Полесье), w: J. Rieger, W. Werenicz (red.), Studia nad polszczyzną kresową, t. V, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Ossolineum, s. 7–141.
Чучка П. П., 1963, До похождения и значения украінських іменникових ут-ворень з суффиксами -ук, w: Тези доповідей та повідомлень VII наукової конференції. Серія філологічна, Ужгород, s. 70–71.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 1361
Number of citations: 0
