Dzieje zatrzymane. Wstęp do analizy wizji historii Polski po 1944 roku w podręcznikach ekonomii politycznej socjalizmu od lat 50. do 80. XX wieku na przykładzie problematyki bodźców

Tomasz Ochinowski

DOI: http://dx.doi.org/10.12775/KlioPL.2017.07

Abstrakt


Artykuł wstępnie opisuje wizję historii prezentowaną w podręcznikach ekonomii politycznej socjalizmu, które zostały potraktowane jako nośniki oficjalnej narracji czasów PRL w aspekcie koncepcji historiograficznych. Prawda „produkowana” za pośrednictwem materiałów dydaktycznych wydaje się być wyrazistym przykładem propozycji koncepcyjnej Michela Foucaulta dotyczącej związku wiedzy i władzy. W analizie podręczników autor skupia się przede wszystkim na problematyce bodźców. Wspomniana analiza ukazuje obraz pokrętnej rzeczywistości, w której studenci okresu PRL zmuszeni byli egzystować, także w aspekcie propagandowej wizji najnowszych dziejów Polski.

Słowa kluczowe


Michel Foucault; Polska Rzeczpospolita Ludowa; bodźce; ekonomia polityczna; cenzura; historia historiografii

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


M. Alvesson, Y. Gabriel, R. Paulsen, Return to Meaning. A Social Science with Something to Say, Oxford 2017

J. Baudrillard, Forget Foucault, Los Angeles 2007

M.M. Bogusławski, Michel Foucault jako farmakon, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 12, 2016, nr 1, s. 76–89

W. Brus, Prawo wartości a problematyka bodźców ekonomicznych, Warszawa 1956

N. Butler, S. Dunne, Duelling with Dualism. Descartes, Foucault and the History of Organizational Limits, „Management & Organizational History” 7, 2012, nr 1, s. 31–44

B. Czarny, Szkice o ekonomii w Polsce w latach 1949–1989 (ekonomia w państwie totalitarnym), Warszawa 2016

A. Czyżewski, Historycy polscy wobec destalinizacji – próba typologii postaw, w: Klio Polska. Studia i materiały z dziejów historiografii polskiej po II wojnie światowej, t. 3, red. A. Wierzbicki, Warszawa 2008, s. 187–211

E. Domańska, Historia egzystencjalna. Krytyczne studium narratywizmu i humanistyki zaangażowanej, Warszawa 2012

Ekonomia polityczna socjalizmu. Wybór tekstów, wybór H. Chołaj, R. Cheliński, M. Nasiłowski, Warszawa 1971

M. Foucault, Kim pan jest, profesorze Foucault? Debaty, rozmowy, polemiki, wybór i tłum. K.J. Jaksender, red. B. Błesznowski, K.J. Jaksender, K. Matuszewski, przedm. B. Błesznowski, Kraków 2013

French Theory w Polsce, red. E. Domańska, M. Loba, Poznań 2010

M. Górny, Przede wszystkim ma być naród. Marksistowskie historiografie w Europie Środkowo-Wschodniej, Warszawa 2007

J. Kaliński, Gospodarka w PRL, Warszawa 2012

Ch.C. Lemert, G. Gillan, Michel Foucault. Teoria społeczna i transgresja, tłum. D. Leszczyński, L. Rasiński, wstęp L. Koczanowicz, Warszawa 1999

J. Lewandowski, Z. Morecka, J. Rutkowski, K. Ryć, I. Timofiejuk, Ekonomia polityczna socjalizmu dla studiów uniwersyteckich, wyd. 4 zm., Warszawa 1979

D. Malczewska-Pawelec, T. Pawelec, Rewolucja w pamięci historycznej. Porównawcze studia nad praktykami manipulacji zbiorową pamięcią Polaków w czasach stalinowskich, Kraków–Katowice 2011

A. McKinlay, Ch. Carter, E. Pezet, Governmentality, Power and Organization, „Management & Organizational History” 7, 2012, nr 1, s. 3–15

B. Miszewski, Zarys ekonomii politycznej socjalizmu, Warszawa 1984

M. Nasiłowski, Ekonomia polityczna socjalizmu, Warszawa 1972

„Nie pytajcie mnie, kim jestem...” Michel Foucault dzisiaj, red. M. Kwiek, Poznań 1998

P. Pleskot, Intelektualni sąsiedzi. Kontakty historyków polskich ze środowiskiem „Annales” 1945–1989, Warszawa 2010

J. Pomorski, Spoglądając w przeszłość. Studia i szkice metahistoryczne, Lublin 2017

I. Rév, Retroactive Justice. Prehistory of Post-Communism, Stanford (Calif.) 2005

Z. Romek, Cenzura a nauka historyczna w Polsce 1944–1970, Warszawa 2010

T.P. Rutkowski, Szklanka do połowy pełna. O niepełnej choć ciekawej próbie ukazania wpływu ZSRR na polską naukę historyczną, „Przegląd Historyczny” 2017, nr 1

T. Sobczak, Polskie podręczniki akademickie ekonomii XX i na początku XXI wieku – analiza porównawcza, w: Edukacja dla zrównoważonego i trwałego rozwoju oraz społecznie odpowiedzialnego biznesu. IX Kongres Ekonomistów Polskich, red. A. Pollok, Warszawa 2015, s. 54–76

Socjologia przemysłu. Wybór tekstów, red. J. Kulpińska, Warszawa 1974

R. Stobiecki, Historia pod nadzorem. Spory o nowy model historii w Polsce (II połowa lat czterdziestych – początek lat pięćdziesiątych), Łódź 1993

J. Wojdon, Propaganda polityczna w podręcznikach dla szkół podstawowych Polski Ludowej (1944–1989), Toruń 2001

M. Zawadzki, Nurt krytyczny w zarządzaniu. Kultura, edukacja, teoria, Warszawa 2014

J. Żarnowski, Pokolenia historyków po 1945 r. a przeobrażenia polskiej historiografii, „Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej” 7, 2015, s. 15–42


Refbacks

  • There are currently no refbacks.

Partnerzy platformy czasopism