Niemieckie inspiracje w historiografii polskiej przełomu XIX i XX wieku (na przykładzie Wacława Sobieskiego i Szymona Askenazego)

Jolanta Kolbuszewska

DOI: http://dx.doi.org/10.12775/KlioPL.2016.01

Abstrakt


Autorka niniejszego tekstu skoncentrowała się na wpływie niemieckich wzorców uprawiania historii na polskie dziejopisarstwo przełomu XIX i XX stulecia (po rok 1918). Wspomniane zjawisko zaprezentowano, przybliżając teoretyczne deklaracje i praktykę dziejopisarską dwóch wybitnych dziejopisów, zaliczanych przez Jerzego Maternickiego do generacji neoromantyków (przez autorkę zaś wiązanych z mutacją modernistyczną) – Szymona Askenazego i Wacława Sobieskiego. W warstwie egzemplifikacyjnej uwzględniono najbardziej reprezentatywne deklaracje o charakterze teoretycznym oraz prace opublikowane przez bohaterów do 1918 r.

Słowa kluczowe


historia historiografii; teoria historii; historiografia polska przełomu XIX i XX wieku; Wacław Sobieski; Szymon Askenazy

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


S. Askenazy, Głos Nauki, Max Lehmann, „Preussen und Polen”. Rede gehalten in der oeffentlichen Sitzung der Kgl. Gesellschaft der Wissenschften zu Goettingen, „Biblioteka Warszawska” 2, 1897, s. 521–532

S. Askenazy, Lehmann Max, w: Wielka encyklopedia ilustrowana, t. 43–44, Warszawa 1910, s. 142–143

S. Askenazy, Łukasiński, t. 1, Warszawa 1908

S. Askenazy, Napoleon a Polska, t. 3: Bonaparte a Legiony, Warszawa 1919

S. Askenazy, Szkice i portrety, Warszawa 1937

H. Barycz, Historyk gniewny i niepokorny. Rzecz o Wacławie Sobieskim, Kraków 1978

H. Barycz, Szymon Askenazy wśród przeciwieństw i niepowodzeń życiowych i naukowych, w: tenże, Na przełomie dwóch stuleci, Wrocław 1977, s. 237–318

J. Dutkiewicz, Szymon Askenazy i jego szkoła, Warszawa 1958

A.F. Grabski, Kształty historii, Łódź 1985

Historycy o historii. Od Adama Naruszewicza do Stanisława Kętrzyńskiego, t. 1: 1775–1918, oprac. M.H. Serejski, Warszawa 1963

M. Hoszowska, Między Lwowem a Warszawą. Powikłane losy i sprawy Szymona Askenazego, w: taż, Szymon Askenazy i jego korespondencja z Ludwikiem Finklem, Rzeszów 2013, s. 17–140

J. Kolbuszewska, Mutacja modernistyczna w historiografii polskiej (przełom XIX i XX wieku), Łódź 2005

Z. Kuderowicz, Dilthey, wyd. 2 zm. i uzup., Warszawa 1987

J. Maternicki, Historiografia i kultura historyczna. Studia i szkice, t. 2, Warszawa 1990

J. Maternicki, Historiografia polska XX wieku, cz. 1: Lata 1900–1918, Wrocław–Warszawa–Kraków 1982

J. Maternicki, Historyk i historia. Szymon Askenazy (1865–1935), w: tenże, Historia i życie narodu. Poglądy i postawy historyków polskich XIX i XX w., Rzeszów 2009, s. 375–403

J. Maternicki, O nowy kształt historii. Z badań nad recepcją zachodnioeuropejskiej myśli metodologicznej w historiografii polskiej w dobie modernizmu i neoromantyzmu, „Dzieje Najnowsze” 12, 1980, nr 1, s. 119–171

J. Maternicki, Szymon Askenazy (1865–1935), w: Złota księga historiografii lwowskiej XIX i XX wieku, red. J. Maternicki, Rzeszów 2007, s. 321–342

W. Molik, Polskie peregrynacje uniwersyteckie do Niemiec 1871–1914, Poznań 1989

M. Nurowski, Szymon Askenazy – wielki Polak wyznania mojżeszowego, Warszawa 2005

W. Sobieski, Nienawiść wyznaniowa tłumów za rządów Zygmunta III, Warszawa 1902

W. Sobieski, Słowo wstępne, „Przegląd Historyczny” 1, 1905, s. 3–4

W. Sobieski, Z historiozofii niemieckiej. Uwagi o pojmowaniu dziejów K. Lamprechta, „Ateneum” 1, 1901, s. 308–309

K. Śreniowska, Młodzi historycy w walce z krakowską szkołą historyczną w r. 1896, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Seria I. Nauki Humanistyczno-Społeczne” 1956, z. 3, s. 161–178

T. Weiss, Fryderyk Nietzsche w piśmiennictwie polskim lat 1880–1914, Wrocław–Kraków 1961

J. Willaume, Epoka nowożytna w dziejopisarstwie polskim i powszechnym, Lublin 1979

J. Willaume, Szymon Askenazy historyk dwu stuleci, w: Księga pamiątkowa dziesięciolecia Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie: 1944–1954, Lublin 1955, s. 229–250

P.J. Wróbel, Szymon Askenazy (1865–1935), w: P. Brock, J.D. Stanley, P.J. Wróbel, Nation and History. Polish Historians from the Enlightenment to the Second World War, Toronto–Buffalo–London 2006, s. 221–245

S. Zabierowski, Udział Askenazego i jego szkoły w genezie „Popiołów”, „Pamiętnik Literacki” 1965, z. 1, s. 210–234

A. Zahorski, Szymon Askenazy i jego dzieło, w: S. Askenazy, Książę Józef Poniatowski 1763–1813, Warszawa 1974, s. 5–34


Refbacks

  • There are currently no refbacks.

Partnerzy platformy czasopism