O początkach i rozwoju fizyki technicznej w Polsce (na marginesie Roku Fizyki)

On the Margines of the Year of Physics

Sažetak

W artykule krótko opisano pierwsze - nieudane - próby utworzenia ośrodków fizyki technicznej (stosowanej) w Polsce w okresie przed wybuchem II wojny światowej. W próbach tych uczestniczyli wybitni fizycy: Mieczysław Wolfke, Stanisław Kalinowski, Aleksander Jabłoński i Wacław Dziewulski. Działania w tym kierunku były kontynuowane po wojnie, szczególnie po utworzeniu Polskiej Akademii Nauk, w ramach której powstało kilka instytutów zajmujących się problematyką zastosowań fizyki. Do najważniejszych z nich należą: Instytut Fizyki i Instytut Podstawowych Problemów Techniki w Warszawie, Instytut Maszyn Przepływowych w Gdańsku i Instytut Fizyki Jądrowej w Krakowie. Poza strukturą PAN powstały: Przemysłowy Instytut Elektroniki i Instytut Fizyki Plazmy i Mikrosyntezy Laserowej, obydwa ulokowane w Warszawie. Omówione są także ośrodki fizyki technicznej powstałe na Politechnice Warszawskie, Politechnice Wrocławskiej i Politechnice Poznańskiej oraz Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jako spektakularne przykłady zastosowań medycznych podano terapie fotodynamiczną opartą na diagramie Jabłońskiego, tomografię optyczną oraz radioterapię protonową nowotworów oka.