“Man as a creative artist making his soul”: G. K. Chesterton’s Defence of Free Will as Presented in His “The Man with Two Beards” and Other Writings
DOI:
https://doi.org/10.12775/TiCz.2025.031Słowa kluczowe
G. K. Chesterton, wolna wola, mediewalizm, nikczemnośćAbstrakt
„Człowiek jako kreatywny artysta tworzący swoją duszę” – obrona wolnej woli przez G. K. Chestertona przedstawiona w „The Man with Two Beards” i innych utworach
Celem artykułu jest zaprezentowanie – na podstawie wybranych utworów G. K. Chestertona – jak znaczące, jeśli nie kluczowe, jest zagadnienie wolnej woli w twórczości tego pisarza. Odwołania do wolnej woli, jakie można znaleźć w jego dziełach niebeletrystycznych, na przykład w Autobiografii i Wiekuistym człowieku, stanowią tło dla bardziej szczegółowej analizy omawianego zagadnienia w jednym z opowiadań o księdzu Brownie – „The Man with Two Beards.” Chesterton ukazuje, że wolna wola człowieka zapobiega poczuciu sparaliżowania i chroni w sprawcy zbrodni potencjał nawrócenia. Artykuł Chestertona “The Mediaeval Villain,” odwołujący się do średniowiecznej mentalności w kontekście ludzkiej nikczemności i zagadnienia wolnej woli, okazuje się niezwykle pomocny w analizie tego opowiadania. W artykule znajdują się również nawiązania do innych wybranych opowiadań o księdzu Brownie, w których można znaleźć motywy istotne z perspektywy podejmowanego tematu.
Bibliografia
Boyd, Ian. Introduction. The Chesterton Review 24, no. 4 (1998): 421-422. DOI: 10.5840/chesterton199824487.
Caldecott, Stratford. “Was Chesterton a Theologian?” The Chesterton Review 24, no. 4 (1998): 465-481. DOI: 10.5840/chesterton199824494.
Chesterton, Gilbert K. ‘All I Survey’: A Book of Essays. London: Methuen, 1933.
Chesterton, Gilbert K. The Autobiography of G. K. Chesterton. In The Collected Works of G. K. Chesterton, vol. 16. San Francisco: Ignatius Press, 1988.
Chesterton, Gilbert K. “The Doom of the Darnaways.” In The Collected Works of G. K. Chesterton, vol. 13, The Father Brown Stories: Part II, 167-191. San Francisco: Ignatius Press, 2005.
Chesterton, Gilbert K. The Everlasting Man. In The Collected Works of G. K. Chesterton, vol. 2, 135-407. San Francisco: Ignatius Press, 1986.
Chesterton, Gilbert K. “The Eye of Apollo.” In The Collected Works of G. K. Chesterton, vol. 12, The Father Brown Stories: Part I, 189-204. San Francisco: Ignatius Press, 2005.
Chesterton, Gilbert K. Fancies versus Fads. London: Methuen, 1927.
Chesterton, Gilbert K. “The Flying Stars.” In The Collected Works of G. K. Chesterton, vol. 12, The Father Brown Stories: Part I, 89-102. San Francisco: Ignatius Press, 2005.
Chesterton, Gilbert K. “The Hammer of God.” In The Collected Works of G. K. Chesterton, vol. 12, The Father Brown Stories: Part I, 172-188. San Francisco: Ignatius Press, 2005.
Chesterton, Gilbert K. Heretics. In The Collected Works of G. K. Chesterton, vol. 1, 37-207. San Francisco: Ignatius Press, 1986.
Chesterton, Gilbert K. “The Man with Two Beards.” In The Collected Works of G. K. Chesterton, vol. 13, The Father Brown Stories: Part II, 241-260. San Francisco: Ignatius Press, 2005.
Chesterton, Gilbert K. “The Mediaeval Villain.” In A Miscellany of Men, 228-234. London: Methuen, 1912.
Chesterton, Gilbert K. Orthodoxy. In The Collected Works of G. K. Chesterton, vol. 1, 209-366. San Francisco: Ignatius Press, 1986.
Chesterton, Gilbert K. “The Secret of Father Brown.” In The Collected Works of G. K. Chesterton, vol. 13, The Father Brown Stories: Part II, 213-220. San Francisco: Ignatius Press, 2005.
Chesterton, Gilbert K. “The Secret of Flambeau.” In The Collected Works of G. K. Chesterton, vol. 13, The Father Brown Stories: Part II, 373-378. San Francisco: Ignatius Press, 2005.
Chesterton, Gilbert K. “The Strange Crime of John Boulnois.” In The Collected Works of G. K. Chesterton, vol. 12, The Father Brown Stories: Part I, 399-414. San Francisco: Ignatius Press, 2005.
Chesterton, Gilbert K. St. Thomas Aquinas. In The Collected Works of G. K. Chesterton, vol. 2, 409-551. San Francisco: Ignatius Press, 1986.
Coates, John. “Chesterton and Theology.” The Chesterton Review 37, no. 1/2 (2011): 59-78. DOI: 10.5840/chesterton2011371/210.
Denis, L’Abbé Yves. “The Theological Background of Chesterton's Social Thought.” The Chesterton Review 7, no. 1 (1981): 57-72. DOI: 10.5840/chesterton1981714.
Dooley, David. Introduction to Heretics, Orthodoxy, The Blatchford Controversies. In The Collected Works of G. K. Chesterton, vol. 1, 7-34. San Francisco: Ignatius Press, 1986.
Knight, Mark. Chesterton and Evil. New York: Fordham University Press, 2004.
Nichols, Aidan. G. K. Chesterton, Theologian. London: Darton, Longman and Todd, 2009.
Oddie, William. Chesterton and the Romance of Orthodoxy: The Making of GKC, 1874-1908. Oxford: Oxford University Press, 2010.
Pickering, David. “Chesterton, Natural Theology, and Apologetics.” The Chesterton Review 44, no. 3/4 (2018): 495-508. DOI: 10.5840/chesterton2018443/480.
Szymczak-Kordulasińska, Monika. G. K. Chesterton’s Father Brown Stories: The Priest Detective in Search of Truth. Toruń: Jagielloński Instytut Wydawniczy, 2025.
Szymczak-Kordulasińska, Monika. In Search of Truth: G. K. Chesterton’s Father Brown Stories as the Medium of Moral and Philosophical Reflection [Doctoral dissertation]. University of Warsaw, 2018.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Monika Szymczak-Kordulasińska

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 27
Liczba cytowań: 0