Il contributo di Paolo VI a rendere il diaconato permanente realmente esistente nell’apostolato della Chiesa latina
DOI:
https://doi.org/10.12775/TiCz.2020.025Słowa kluczowe
sakrament święceń, diakonat stały i przejściowy, posługi kościelne, lektorat, akolitat, formacja diakonówAbstrakt
Paweł VI, publikując trzy wyżej wymienione dokumenty dotyczące diakonatu stałego, a mianowicie Motu proprio Sacrum diaconatus ordinem w 1967 roku, Konstytucję apostolską Pontificalis Romani recognitio w 1968 roku i Motu proprio Ad pascendum w 1972 roku, usiłuje wspomniany urząd kościelny realnie włączyć w apostolat Kościoła łacińskiego. W Motu proprio Sacrum diaconatus ordinem potwierdza nauczanie Soboru Watykańskiego II na temat sakramentalnej łaski diakonatu, mówi o jego nieusuwalnym „charakterze” (czego nie robią dokumenty soborowe) i uznaje diakonat za „stałą” posługę. W porównaniu do soborowego Magisterium, tekst wspomnianego Motu proprio wspomina zadania diakonów już przez niego wzmiankowane, wprowadzając jednak pewne innowacje. Do posług diakona zostaje, na przykład, dodane przewodniczenie rozproszonym wspólnotom kościelnym. Jest to ważny element, który może wprowadzić nową perspektywę w refleksji na temat posługi kościelnej i otworzyć wspólnoty parafialne na horyzonty, które nie zostały jeszcze do końca odkryte. Ponadto, w dokumencie podane są wytyczne dotyczące formacji kandydatów do diakonatu, zostaje wspomniana konieczność zgody żony na przyjęcie kandydata żonatego do grona przygotowujących się do diakonatu i ukazane jest duże znaczenie więzi łączącej biskupa z diakonem. Wspomniane Motu proprio wskazuje również, że do środków wspomagajacych życie duchowe diakonów należy zaliczyć, między innymi, codzienny udział we Mszy świętej, częste przystępowanie do sakramentu pokuty i pełni synowskiego ducha nabożeństwo do Matki Bożej. W Konstytucji apostolskiej Pontificalis Romani recognitio papież przedstawia w sposób bardzo jasny posługę diakona jako potrójną diakonię: Słowa, ołtarza i miłosierdzia. W tekście zreformowanej modlitwy konsekracyjnej zostaje podkreślony nie tylko liturgiczny wymiar posługi diakona, ale także jego troskę o biednych i słabych. W przypadku kandydata celibatariusza, Paweł VI ukazuje obowiązek zachowania celibatu jako znak pełnego poświęcenia się duszpasterstwu oraz źródło duchowej płodności, które należy przyjąć w perspektywie życia całkowicie oddanego Chrystusowi Panu dla królestwa niebieskiego w służbie Bogu i ludziom. Jeśli chodzi o Motu proprio Ad pascendum, papież jeszcze lepiej zarysowuje w nim profil posługi diakońskiej. Aby spełnić życzenia Soboru Watykańskiego II, opowiada się za przywróceniem diakonatu stałego jako ordo medius między wyższymi stopniami Sakramentu Święceń a resztą Ludu Bożego. Według Pawła VI diakon jest znakiem i sakramentem samego Jezusa Chrystusa, który nie przyszedł, aby Mu służono, ale aby służyć. Papież używa terminów sacra ordinatio i sacer ordo w odniesieniu do diakonatu. Dokument wprowadza także pewne nowości z dyscyplinarnego punktu widzenia. Podkreśla, między innymi, że rytuał przyjęcia do grona kandydatów do diakonatu oznacza początek bezpośredniego przygotowania do święceń a publiczne przyjęcie zobowiązania do zachowania celibatu przed Bogiem i Kościołem, winno być dokonane przez kandydatów celibatariuszy przed święceniami.
Bibliografia
Bernal J. M., La identidad del ministerio sacerdotal desde los rituales de ordinacion. Bilance històrico, Phase 21 (1980), pp. 203-222.
Bourgeois D., La pastorale della Chiesa, Milano 2001.
Brovelli F., Ordine e ministeri, in: I. Sacramenti. Teologia e storia della celebrazione, a cura di A. Nocent – I. Scicolone – F. Brovelli – A.J. Chupungco, Genova-Milano 2012, pp. 290-322.
Caprile G., Il diaconato permanente, La Civiltà Cattolica 121 (1970), pp. 164-179.
Cnudde M., L’ordination des diacres, La Maison-Dieu 25 (1969), pp. 92-101.
Concilio Vaticano II, Decreto sull’attività missionaria della Chiesa Ad gentes divinitas, 7.12.1965, AAS 58 (1966), 948-990.
Congregazione per l’Educazione Cattolica, Lettera circolare ai Rev.mi Rappresentanti Pontifici Come è a conoscenza sulla formazione dei candidati al diaconato permanente, Prot. N. 137/69, 16.07.1969, Enchiridion Vaticanum 3 (1968-1973), pp. 834-837.
Coronelli R., Identità e specificità del ministero diaconale, Quaderni della Mendola 19 (2011), pp. 119-156.
Corvasce G.A., I Ministeri laicali nella vita e nella missione della Chiesa. Tra carisma e aspetti canonistici, in: Quale nuovo umanesimo in Gesù Cristo?, a cura di P. Farina, Barletta (BT) 2016, pp. 131-138.
Dianich S., Per una teologia del servizio, Rivista di pastorale liturgica 5 (2015), pp. 15-19.
Duval A., L’Ordre au Concile du Trente, Paris 1957.
Faivre A., Naissance d’une hiérarchie. Les premières étapes du cursus clerical in Thèologie historique, Paris 1977.
Ferraro G., Le preghiere di ordinazione al diaconato, al presbiterato e all’episcopato, Napoli 1977.
Giacchi O., Il consenso nel matrimonio canonico, Milano 1968.
Grisbrooke W.J., Les réformes récentes des rites d’ordination dans les Eglises, La Maison-Dieu 34 (1979), pp. 7-30.
Lécuyer J., Remarques sur les priéres d’ordination, in: Liturgia opera divina e umana. Studi sulla riforma liturgica, a cura di R. Kaczynski-G. Pasqualetti, Roma 1982, pp. 453-462.
Lengeling E.J., Der Diakon in den neuen liturgischen Büchern, Freiburg-Basel-Wien 1980.
Lengeling E.J., Teologia del Sacramento dell’Ordine nei testi del nuovo rito, Rivista liturgica 56 (1969), pp. 51-52.
Longhitano A., Stati e funzioni del Popolo di Dio, in: Il diritto nel mistero della Chiesa, a cura di Autori Vari, vol. II, Roma 2001, pp. 68-76.
Mans Puigarnau J., El consientimiento matrimonial, Barcellona 1956.
Miragoli E., Il consiglio pastorale diocesano secondo il Concilio e la sua attuazione nelle diocesi lombarde, Roma 2000.
Miralles A., Lo Status Quaestionis della teologia del diaconato permanente, Seminarium 37 (1997), pp. 726-739.
Paolo VI, Allocuzione nell’udienza concessa ai partecipanti al Congresso sul Diaconato, 25 ottobre 1965, Enchiridion sul Diaconato. Le fonti e i documenti ufficiali della Chiesa, a cura di E. Petrolino, Città del Vaticano 2009, pp. 147-148.
Paolo VI, Allocuzione ai componenti della Commissione di studio per il diaconato permanente, 24 febbraio 1967, Enchiridion sul Diaconato. Le fonti e i documenti ufficiali della Chiesa, a cura di E. Petrolino, Città del Vaticano 2009, pp. 148-150.
Paolo VI, Motu proprio Sacrum diaconatus ordinem, 18.06.1967, AAS 59 (1967), 697-704.
Paolo VI, Costituzione Apostolica Pontificalis Romani recognitio, 18.06.1968, AAS 60 (1968), 369-373.
Paolo VI, Motu proprio Ministeria quaedam, 15.08.1972, AAS 64 (1972), 529-534.
Paolo VI, Motu proprio Ad pascendum, 15.08.1972, AAS 64 (1972), 534-549.
Perrot C., Ministri e ministeri. Indagine nelle comunità cristiane del Nuovo Testamento, Cinisello Balsamo (MI) 2002.
Petrolino E., Il Concilio Vaticano II e il diaconato. La Chiesa mistero di comunione e servizio, Città del Vaticano 2013.
Pontificale Romanum ex decreto Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II instauratum auctoritate Pauli PP VI promulgatum, De Ordinatione Episcopi, Presbyteri et Diaconi, Editio typica altera, Città del Vaticano 1990.
Rigal J., Ministéres dans l’Eglise. Aujourd’hui et demain, Paris 1980.
Ruspi W., I ministeri istituiti nella interpretazione di alcune Chiese locali, Rivista liturgica 63 (1976), pp. 629-640.
Selejdak R., Diakonat stały w świetle dokumentów Soboru Watykańskiego II, posoborowego Urzędu Nauczycielskiego Kościoła i narodowych «Rationes institutionis diaconorum permanentium», Warszawa 2010.
Stancati S.T., Ecclesiologia biblica e dogmatica: lezioni universitarie, Bologna 2008.
Statuta Ecclesiae Antiqua, in: Concilia Africae a. 345-525, a cura di Ch. Munier, Corpus Christianorum Series Latina (CCSL 149), Turnhout 1974.
Tammaro C., Profili storico-giuridici del ruolo attivo dei fedeli laici nella Chiesa, Periodica 94 (2005), pp. 173-209.
Zanetti E., La nozione di “laico” nel dibattito preconciliare: alle radici di una svolta significativa e problematica, Roma 1998.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 380
Liczba cytowań: 0