Czy głupota jest moralna? Braki w procesie dojrzewania do pełni mądrości na kanwie nauki św. Tomasza z Akwinu o ludzkim poznaniu
DOI :
https://doi.org/10.12775/TiCz.2017.005Mots-clés
poznanie ludzkie, wiedza, cnoty intelektualne, mądrość, głupota, Tomasz z AkwinuRésumé
Podczas gdy niektórzy kognitywiści podważają charakter moralny ludzkiego postępowania oraz wskazują na jego deterministyczną zależność od czynników pracy mózgu, trzeba nam na nowo pytać się o etyczność procesu poznawczego. Czy takie pytanie w ogóle jest uprawnione? Często w naukach kognitywnych nie ma już miejsca na etykę i zagadnienia natury moralnej. Św. Tomasz z Akwinu widział człowieka jednak zawsze całościowo: duszę i ciało, jego wiarę i rozum, cnoty intelektualne w łączności z cnotami moralnymi i teologalnymi. Artykuł, wprowadzając kwestię dotyczącą możliwości etycznej odpowiedzialności za głupotę, pragnie wskazać na niektóre zagadnienia etyczne w kontekście budowania procesu poznawczego. Głupota nie jest zatem tylko brakiem inteligencji lub niedorozwoju umysłowego, ale raczej wiąże się z brakiem wewnętrznej spójności władz duszy oraz integracji czynników formujących poszczególne etapy wiedzy. Prawdziwa mądrość jest zawsze mądrością serca.
Références
Arystoteles, Etyka nikomachejska, Etyka wielka, Etyka eudemejska, O cnotach i wadach, w: Dzieła wszystkie, t. 5, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.
Benedykt XVI, Wolni od pychy intelektualnej dążymy do prawdziwej Mądrości (Przemowienie do wykładowcow i studentow rzymskich uczelni kościelnych), L’Osservatore Romano, 30 (2009) 1/309, s. 38–39.
Jan Paweł II, Dar Mądrości, L’Osservatore Romano, 10 (1989) 4/112, s. 8.
Judycki S., Umysł i synteza. Argument przeciwko naturalistycznym teoriom umysłu, Lublin 1995.
Kalinowski J., Arystotelesowska teoria sprawności intelektualnych, czyli o dwu pojęciach mądrości, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 5 (1955–1957) 4, s. 45–65.
Mazur P.S., Imiona intelektu, KUL, Lublin 2004.
Mroz M., Teologiczne podłoże odzyskiwania wartości, „Ateneum Kapłańskie” 129 (1997), 2–3 (531–532), s. 163–174.
Mroz M., Nowa lekcja mistrza Tomasza o mądrości. Refleksje na kanwie encykliki „Fides et ratio”, w: Polska filozofia wobec encykliki „Fides et ratio”, red. M. Grabowski, Toruń 1999, s. 153–171.
Mroz M., Miejsce nauczyciela w procesie edukacji ucznia w świetle traktatu „De magistro” św. Tomasza z Akwinu, „Paedagogia Christiana” 1 (1997), s. 101–120.
Mroz M., Człowiek w dynamizmie cnoty, Toruń 2001.
Penczek M., Wola i intelekt w filozofii Tomasza z Akwinu, Krakow 2012.
Salij J., Mądrość i głupota, w: Eseje tomistyczne, Poznań 1998, s. 40–51.
Swieżawski S., Św. Tomasz na nowo odczytany, Poznań 1995.
Swieżawski S., Centralne zagadnienie tomistycznej nauki o duszy (Commensuratio animae ad hc corpus), „Przegląd filozoficzny” 46 (1948) 1–3, s. 131–191.
Tomasz z Akwinu, O cnotach rozumu. Komentarz do VI księgi Etyki nikomachejskiej Arystotelesa, tłum. M. Głowala, J. Kostaś, M. Otlewska, w: Ziołkowski, , Wrocław 2010.
Tomasz z Akwinu, O darze mądrości (II–II, q. 45), w: Suma teologiczna, t. 16: Miłość (II–II, qq. 23–46), tłum. A. Głażewski, Londyn 1967.
Tomasz z Akwinu, O głupocie (q. 46), w: Suma teologiczna, t. 16: Miłość, tłum. A. Głażewski, Londyn 1967.
Tomasz z Akwinu, O cnotach umysłowych (q. 57), w: Suma teologiczna, t. 11: Sprawności (I–II, q. 49–70), Londyn 1965.
S. Thomae de Aquino, Summa Theologiae, Cinisello Balsamo (Milano) 1988.
Żegleń U., Filozofia umysłu: dyskusja z naturalistycznymi koncepcjami umysłu, Toruń 2003.
Téléchargements
Publié-e
Comment citer
Numéro
Rubrique
Licence
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Stats
Number of views and downloads: 314
Number of citations: 0