Symptomy personalizacji sztuki

Résumé

Człowiek jest duchomaterią; duchem i witalnością. W zależności od tego, którą sferę angażuje bardziej w proces twórczy, powstaje sztuka o znamionach humanizmu, personalizacji bądź depersonalizacji. W przestrzeni polskiej sztuki współczesnej można zauważyć symptomy nowej jakościowo dynamiki estetyczno- -duchowej, którą nazywam „personalizacją sztuki” i która wypływa bardziej z podstaw metafizyki judejskiej niż greckiej. Personalizm w polskiej sztuce jest jednym z nurtów sztuki współczesnej, który jest symbiotycznie związany ze środowiskiem kultury chrześcijańskiej (od czasu stanu wojennego) przenikniętej filozofią personalną. Natomiast „personalizacja sztuki” wiąże się ze zjawiskiem bardziej rozległym, niekoniecznie związanym ze środowiskiem chrześcijańskim bezpośrednio. Jest konsekwencją takiej aktywności artystycznej, w której dominuje problematyka związana z podmiotowym podejściem do człowieka. Ta niszowa dynamika estetyczno-duchowa sięga korzeniami aż do okresu Młodej Polski, kiedy to został stworzony naturalny pomost między światem sztuki i religii. Nie jest ona kalejdoskopowym myśleniem postmodernistycznym, ale szukaniem nowych możliwych form wyrazu dla treści, które wiążą się nie tyle z potrzebą, ile z pragnieniem. Coraz bardziej wyraziste są postawy artystów, którzy kreują sztuką wokół wartości służących życiu, wywołujących pragnienie wyjścia z pułapki determinizmu natury mającego swoje odbicie w tzw. produkcji sztuki. Impulsem do tropienia symptomów personalizacji w sztuce polskiej było dzieło Teilharda de Chardin Zarys wszechświata personalistycznego.