Concern of the Church about Emigrants from Polish Lands at the End of the 19th Century and the Beginning of the 20th Century
DOI:
https://doi.org/10.12775/TiCz.2023.021Słowa kluczowe
Kościół katolicki, emigracja stała, emigracja czasowa, opieka duszpasterska, organizacje wspierające migrantówAbstrakt
Troska Kościoła o emigrantów z ziem polskich pod koniec XIX i na początku XX wieku
Emigracja z ziem polskich na przełomie XIX i początku XX wieku dokonywała się zarówno do pierwszej wojny światowej, jak i po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Kościół troszczył się o emigrantów pochodzących ze wszystkich zaborów. Przedmiotem szczególnej zapobiegliwości biskupów polskich była troska o emigrantów czasowych podejmujących okresową pracę w krajach ich emigracji. Starali się zorganizować opiekę duszpasterską w krajach emigracji, tworząc struktury Misji Katolickiej. Wydawali też zarządzenia zobowiązujące duchowieństwo diecezjalne do pogłębienia duchowości emigrantów zarówno przed wyjazdem z kraju, jak i po powrocie. Do udziału w opiece nad emigrantami zostały włączone stowarzyszenia tworzone w kraju oraz w miejscu przebywania emigrantów.
Bibliografia
Badeni, Jan. Emigracja ludu polskiego do Niemiec. Kraków: wyd. „Przegląd Powszechny”, 1889.
Borowiak, Stanisław. “‘Jak zatrzymać robotnika na wsi?’ – ziemianie wielkopolscy wobec emigracji robotników rolnych do okręgów przemysłowych Rzeszy niemieckiej na przełomie XIX i XX w.” Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej 8 (2010): 195–214.
Chamot, Marek. “Chrześcijański ruch robotniczy w zaborze pruskim w latach 1890–1914.” Czasy Nowożytne 3 (1997): 49–59.
Dzwonkowski, Roman. “Przemiany polskiej parafii w północnej Francji (1922–1972). Studium historyczno-socjologiczne parafii w Oignies.” Studia Polonijne 1 (1976): 27–83.
Dzwonkowski, Roman. “Współpraca polsko-francuska w organizowaniu opieki religijnej dla Polaków we Francji (1909–1939).” Studia Polonijne 8 (1984): 131–156.
Dzwonkowski, Roman. “Ideowe oblicze współczesnej Polonii francuskiej.” In Współczesne środowiska emigracji polskiej. Sytuacja duszpasterska, edited by Józef Bakalarz, 65–88. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 1985.
Giza Andrzej. Polacy w Mandżurii. Dzieje polskiej kolonii w Harbinie w latach 1898–1966. Kraków: Avalon, 2019.
Grabski, Władysław, and Antoni Żabko-Potopowicz. “Ratownictwo społeczne wśród mas wygnańców i uchodźców na wschód od linii walk pozycyjnych rosyjsko-niemiecko-austriackich.” In Polska w czasie wielkiej wojny (1914–1918), vol. 2: Historia społeczna, edited by Marceli Handelsman, 55–111. Warsaw: Towarzystwo Badania Zagadnień Międzynarodowych, 1932.
Kamiński, Czesław. “Ksiądz kardynał Hlond, protektor wychodźstwa polskiego, organizatorem polskiego duszpasterstwa emigracyjnego.” In Historia Towarzystwa Chrystusowego dla Wychodźców 1932–1939, edited by Florian Berlik, 44–53. Poznań: Towarzystwo Chrystusowe dla Polonii Zagranicznej, 1987.
Kronika Diecezji Kujawsko-Kaliskiej. 19 vols. Włocławek: Księgarnia Powszechna i Drukarnia Diecezjalna we Włocławku, 1907–1925.
Kołodziej, Bernard. “Współzałożyciel ks. Ignacy Posadzy.” In Historia Towarzystwa Chrystusowego dla Wychodźców 1932–1939, edited by Florian Berlik, 8–84. Poznań: Towarzystwo Chrystusowe dla Polonii Zagranicznej, 1987.
Kołodziej, Bernard. “Biskupi polscy w trosce o polskich emigrantów.” Studia Prymasowskie 2 (2008): 201–218.
Kołodziej, Bernard. “Troska Prymasów Polski o naszych emigrantów oraz ich uprawnienia.” Studia Prymasowskie UKSW 5 (2011): 43–55.
Konwencja w przedmiocie emigracji i imigracji pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Rzecząpospolitą Francuską, Journal of Laws (Dz.U.) 1920, no. 41, item 246.
Kubina, Teodor. “W sprawie wychodźców.” Wiadomości Diecezjalne 2 (1927): 45–46.
Kumaniecki, Kazimierz Władysław. “Ochrona polskich robotników za granicą.” In Polska w czasie wielkiej wojny. Historia społeczna i ekonomiczna, edited by Marceli Handelsman, vol. 2, 277–279. Warsaw: Towarzystwo Badania Zagadnień Międzynarodowych, 1936.
Kuligowska, Janina. “Emigracja i duszpasterstwo wychodźców z Królestwa Polskiego do roku 1914 (w świetle urzędowych publikacji kościelnych).” Nasza Przeszłość 65 (1986): 91–143.
Łazinka, Józef. “Wychodźstwo polskie w Westfalii i Nadrenii 1890–1923.” Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka 4 (1949): 138–159.
Michalik-Russek, Barbara. “Stowarzyszenie ‘Opieka polska nad Rodakami na obczyźnie’ w latach 1926–1939.” Studia Polonijne 14 (1992): 163–171.
Szelążek, Adolf. “Wychodźstwo i obieżysastwo polskie z uwzględnieniem ankiety diecezjalnej Płockiej.” Miesięcznik Płocki Pasterski 3, no. 11 (1908): 322–331.
Panek, Bronisław. “Księża polscy pracujący na placówkach duszpasterskich we Francji od 1922 r.” Saeculum Christianum: Pismo Historyczno-Społeczne 1, no. 1 (1994): 219–226.
Szymański, Józef. “Kościół katolicki w trosce o emigrację z ziem polskich na przełomie XIX i XX wieku.” Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie 4 (2016): 107–122.
Szymański, Józef. “Opieka duszpasterska nad Polakami w Danii (1892-1939).” Studia Polonijne 40 (2019): 165–193. https://ojs.tnkul.pl/index.php/sp/article/view/10964/10267.
Taisner, Remigiusz. “Katolickie Towarzystwo Robotników Polskich w Poznaniu ‘przy Farze’ w latach 1893–1904 pod patronatem ks. Antoniego Stychla.” Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski 5 (2010): 99–136.
Thomas, William I., and Florian Znaniecki. Chłop polski w Europie i Ameryce. Organizacja grupy pierwotnej, vol. 5. Warsaw: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1976.
Westerhoff, Christian. Praca przymusowa w czasie I wojny światowej. Niemiecka polityka sterowania siłą roboczą w okupowanym Królestwie Polskim i na Litwie w latach 1914–1918. Warsaw: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2014.
Wierzbicki, Paweł. “‘Tygodnik Polski’ (Harbin 1922–1942) jako źródło do dziejów polskiej emigracji w Chinach.” Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie 64 (2019): 161–185. https://doi.org/10.4467/25440500RBN.19.010.14153.
Wysocki, Artur. “Znaczenie więzi z parafią polską dla Polonii francuskiej na podstawie wyników badania pilotażowego.” Studia Polonijne 43 (2022): 5–27.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Kazimierz Stanisław Skoczylas
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 366
Liczba cytowań: 0
