Próba nadania praw parafialnych katolickiej kuracji w Suszu na przełomie XIX i XX wieku. Przyczynek do badań nad pruską polityką wyznaniową

Abstract

Starania o nadanie osobowości prawnej placówce duszpasterskiej w Suszu podejmowano już w 1868 r. Zabiegano wówczas o swobodę obrotu środków finansowych przez tamtejszą katolicką stację misyjną. Pierwszy duszpasterz suski – ks. Franz Albert Loeper, urzędujący w tym mieście od 1870 r., ponowił wcześniejszą próbę. Wniosek o uzyskanie praw parafialnych przedłożono władzom państwowym za pośrednictwem biskupa chełmińskiego już w 1873 r., niestety bezskutecznie. Po kilku latach wznowiono procedurę, dokonując uprzednio wyboru przedstawicieli lokalnej wspólnoty katolickiej. Ostatecznie władze państwowe udzieliły pozwolenia na erygowanie parafii misyjnej w Suszu, co nastąpiło w 1902 r. Poza prawem zrzeszania wiernych, zarządzania własnym majątkiem i swobodą szafowania sakramentami, nie posiadała jednak pełni praw parafialnych. Nie mogła zatem ubiegać się o przywileje finansowe udzielane przez państwo pruskie. Kolejne prośby o zmianę statusu prawnego tejże placówki duszpasterskiej odrzucano, motywując nieprzychylne stanowisko m.in. spadkiem liczby wiernych. Obawiano się przy tym polonizacji Susza, jego okolic oraz krzewienia tendencji narodowościowych wśród polskojęzycznej społeczności. Mimo wieloletnich zabiegów nie udało się zmienić statusu prawnego opisywanej parafii misyjnej. Jej funkcjonowanie było uzależnione od pomocy finansowej ze strony diecezji chełmińskiej, stowarzyszeń i organizacji katolickich.