Stefana Pawlickiego i Władysława Zaborskiego polemika z darwinizmem (1872–1886)
DOI:
https://doi.org/10.12775/TiCz.2017.006Słowa kluczowe
filozofia przyrody, nauka-wiara, teoria ewolucji, Stefan Pawlicki, Władysław ZaborskiAbstrakt
W niniejszym artykule zaprezentowano i poddano analizie krytyczne uwagi ks. Stefana Pawlickiego CR i o. Władysława Zaborskiego SJ wobec ewolucjonizmu, jakie uczeni ci przedstawili w okresie między 1872 a 1886 rokiem (po opublikowaniu przez K. Darwina dzieła „O pochodzeniu człowieka”). Problem recepcji teorii ewolucji przez Pawlickiego i Zaborskiego stanowi tutaj ilustrację istotnego fragmentu z dziejów relacji między nauką a religią, jakie miały miejsce na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX wieku. Zestawienie zbieżnych sposobów argumentacji dwóch polskich filozofów i teologów zostało uzupełnione o komentarz, w którym usiłowano dokonać częściowej rehabilitacji ich stanowisk. Uwzględniono przy tym kontekst historyczny – zarówno naukowy, jak i filozoficzny oraz teologiczny – dla pozostawionych przez nich prac polemicznych.Bibliografia
Głombik Cz., Schopenhauerowska inspiracja w twórczości Stefana Pawlickiego, „Studia
Filozoficzne”, 3 (1969).
Euve F., Darwin i chrześcijaństwo, tłum. K. Chodacki, Krakow 2010. M. Heller, Z. Liana, J. Mączka, W. Skoczny, Nauki przyrodnicze a teologia: konflikt i współistnienie, Tarnow 2001.
Minois G., Kościół i nauka. Dzieje pewnego niezrozumienia. Od Augustyna do Galileusza, tłum. A. Szymanowski, Warszawa 1995.
Kościół i nauka. Dzieje pewnego niezrozumienia. Od Galileusza do Jana Pawła II, tłum. A.Szymanowski, Warszawa 1996.
Kępa Z., Recepcja darwinizmu na ziemiach polskich w latach od 1859 do 1884, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce”, XVIII (1996), 29–51.
Kępa Z., Stefana Pawlickiego studium przyrody, „Studia Warmińskie”, 37 (2000), s. 425–430.
Konstańczak S., Recepcja teorii Darwina w filozofii polskiej XIX wieku, w: Filozofia – nauka– religia. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Jodkowskiemu z okacji 40-lecia pracy naukowej, red. P. Bylica, K.K. Kilian, R. Piotrowski, D. Sagan, Zielona Gora 2015, s. 409–426.
Kuźnicki L., Ewolucjonizm w Polsce 1883 – 1959, „Kosmos”, 58 (2009) 3–4, s. 297–313.
Pawlicki S., Studyja nad darwinizmem, Krakow 1875.
Pedersen O., Konflikt czy symbioza? Z dziejów relacji między nauką a teologią, tłum. W. Skoczny, Tarnow 1997.
Stefan Pawlicki, w: Słownik teologów katolickich, red. H.E. Wyczawski, t. II, Warszawa 1982, 315–320
Władysław Zaborski, w: Filozofia jezuitów na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej w XIX wieku. Próba syntezy. Słownik pisarzy i wykładowców. Antologia tekstów, red.R. Darowski, Krakow 2013, s. 330–331.
Zaborski W., Darwinizm wobec rozumu i nauki, Krakow 1886.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 472
Liczba cytowań: 0
