Funkcje liturgiczne wynikające przyjęcia święceń niższych w dokumentach synodów starożytności
DOI:
https://doi.org/10.12775/TiCz.2025.020Słowa kluczowe
synod, posługi liturgiczne, ostiariusz, egzorcysta, lektor, akolita, subdiakonAbstrakt
Na synodach w starożytności podejmowano decyzje o wielu aspektach życia Kościoła. Choć były to przede wszystkim sprawy doktrynalne, to jednak część kanonów dotyczyła spraw związanych z liturgią i duchowieństwem. W artykule tym analizie poddane zostały kanony synodów odbywających się w wiekach od IV do VI, zarówno na Wschodzie, jak i na Zachodzie. Poszukiwano w nich informacji o funkcjach liturgicznych tych, którzy przyjęli niższe święcenia kapłańskie, czyli: ostiariuszy, egzorcystów, lektorów, akolitów i subdiakonów. Dzięki temu możemy poznać, w jaki sposób kształtowały się obowiązki duchowieństwa niższego w starożytnym Kościele oraz to, które z nich obowiązują do dziś.
Bibliografia
Baron, Arkadiusz i Pietras, Henryk red., Dokumenty soborów powszechnych. Tekst grecki łaciński, polski, t. 1. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2005.
Baron, Arkadiusz i Pietras, Henryk red., Dokumenty synodów od 381 do 431 roku. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2010.
Baron, Arkadiusz i Pietras, Henryk red., Dokumenty synodów od 431 do 504 roku. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2011.
Baron, Arkadiusz i Pietras, Henryk red., Dokumenty synodów od 506 do 553 roku. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2014.
Baron, Arkadiusz, „Synody czasów upadku i przemiany Imperium Rzymskiego na Zachodzie.” Polonia Sacra 15, nr 29 (2011): 5–36.
Górski, Edward. Święcenia niższe i wyższe. Studium liturgiczno-historyczne. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezji Sandomierz, 1954.
Koper, Daniel. „Święcenia niższe, posługi i funkcje wiernych świeckich w liturgii.” Roczniki Teologiczne 66, nr 8 (2019): 147–155.
Krakowiak, Czesław. Święcenia niższe, posługi i funkcje wiernych świeckich w liturgii, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2019.
„List apostolski w formie Motu Proprio Spiritus Domini Ojca Świętego Franciszka o zmianie kanonu230 § 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego na temat dopuszczenia osób płci żeńskiej do posługi lektoratu i akolitatu.” Anamnesis. Biuletyn Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Episkopatu Polski 27, nr 2 (2021): 16.
„List Ojca Świętego Franciszka do Prefekta Kongregacji Nauki Wiary na temat dopuszczenie kobiet do posług lektoratu i akolitatu,” Anamnesis. Biuletyn Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Episkopatu Polski 27, nr 2 (2021): 17–20.
Litawa, Karol. „Posługi świeckich w liturgii eucharystycznej – zarys historyczny.” Liturgia Sacra 29, nr 1 (2022): 37–59.
Makowski, Dawid. „Święcenia subdiakonatu.” https://zpasjidoliturgii.pl/swiecenia-subdiakonatu/ (dostęp 4.09.2024).
Munier, Charles. Les Statuta ecclesiae antiqua. Édition, études critiques. Paris: Presses Universitaires de France, 1960.
Nadolski, Bogusław (oprac.). Leksykon liturgii. Poznań: Pallottinum, 2005.
Nowak, Jacek. „Historia posług w Kościele.” Liturgia Sacra 3, nr 2 (1997): 53–57.
Paprocki, Henryk. „Hipolita Rzymskiego Tradycja Apostolska: wstęp, przekład komentarz.” Studia Theologica Varsaviensia 14, nr 1 (1976): 145–169.
Pietras, Henryk (red.). Dokumenty synodów od 553 do 600 roku. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2020.
Proniewski, Andrzej. „Czym jest synodalność? Rozwój świadomości synodalności na przestrzeni historii Kościoła.” Sympozjum 26, nr 1 (2022): 11–32.
Righetti, Mario, Storia liturgica, t. 4 – I Sacramenti – i sacramentali. Milano: Editrice Ancora, 1959.
Santorini, Antonio. „Sacramento dell’oridine.” W Scienza Liturgica. Manuale di liturgia, t. 4 – Sacramenti e sacramentali, red. Anscar J. Chupungco. Casa Monferrato: Piemme, 1998.
Schatz, Klaus. Sobory powszechne. Punkty zwrotne w historii Kościoła. Tłum. Jerzy Zakrzewski. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2002.
Starowieyski, Marek. Sobory niepodzielonego Kościoła. Kraków: Wydawnictwo M, 2016.
Statuta Ecclesiae Antiqua, https://www.documentacatholicaomnia.eu/04z/z_0475-0475__Concilia_Galliae__Statuta_Ecclesiae_Antiqua__LT.doc.html (dostęp: 25.08.2025).
Szafrański, Władysław. „Święcenia w prawie kanonicznym. Studium historyczno-prawne.” Prawo Kanoniczne: Kwartalnik Prawno-Historyczny 2, nr 3–4 (1959): 233–299.
Św. Korneliusz. „List do Fabiusa, biskupa Antiochii.” W Breviarium fidei. Wybór dokumentalnych wypowiedzi Kościoła, red. Stanisław Głowa, Ignacy Bieda, nr VII/531, 468. Poznań: Księgarnia Św. Wojciecha, 1988.
Tichỳ, Radek. „Liturgical Ministries of Men and Woman: Lectorate and Acolytate then and now.” Theologica 12, nr 1 (2022): 41–62.
Tomatis Paolo. „I ministeri liturgici, ieri e oggi,” Archivio Teologico Torinese 28, nr 2 (2022): 355–368.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Janusz Mieczkowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 5
Liczba cytowań: 0
