Antropologia neurofilozoficzna Thomasa Fuchsa w dialogu z teologicznym obrazem człowieka jako możliwość odpowiedzi na naturalizm
DOI:
https://doi.org/10.12775/TiCz.2024.028Słowa kluczowe
neuronauki, wolność, redukcjonizm, Thomas Fuchs, Körper–Leib, umysł–ciałoAbstrakt
Klasyczne ujęcia antropologii teologicznej oparte o cielesno-duchową strukturę człowieka łączą akty umysłu z duszą. Zaś gwałtowny rozwój neuronauk odsłania zakotwiczenie sfery umysłowej w ciele, a koncepcje neurofilozoficzne jako podejścia materialistyczne i redukcjonistyczne często pomijają kategorię duszy i wyraźnie kwestionują wolność człowieka. Celem niniejszej pracy jest ukazanie ujęcia antropologicznego neurofilozofa i psychiatry, Thomasa Fuchsa (ur. 1958) jako narzędzia, które z jednej strony inkorporuje podstawowe osiągnięcia neurobiologii, a z drugiej strony proponuje obraz człowieka spójny z chrześcijańską antropologią. Czerpiąc z współczesnego enaktywizmu, pragnącego być alternatywą wobec dualistycznych i materialistycznych ujęć człowieka wykorzystuje on kategorie Leib i Körper, które pozwalają mu uniknąć redukcjonizmu i uwzględnić współczesną wiedzę. Szczególnym zaś punktem styczności refleksji neuronaukowej i teologicznej jest spojrzenie na zagadnienie ludzkiej wolności, jako procesu, który jest „ucieleśniony”.
Bibliografia
Alcaro, Antonio, Carta, Stefano, Panskepp, Jaak. „The Affective Core of the Self: A Neuro-Archetypical Perspective on the Foundations of Human (and Animal) Subjectivity.” Frontiers in Psychology 8 (2017): 1–13. DOI: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.01424.
Borghi, Luca. „L’antropologia tomista e il body-mind problem alla ricerca di un contributo mancante.” Acta Philosophica 1 no. 2 (1992): 279–292.
Borsche, Tilman. „Leib, Körper.” W Historisches Wörterbuch der Philosophie, red. Joachim Ritter, Karlfried Gründer, 173–178. Basel: Schwabe Verlag, 1980.
Damasio, Antonio. „Feelings of Emotion and the Self.” Annuals of the New York Academy of Sciences 1001, no. 1 (2006), 253–261. DOI: https://doi.org/10.1196/annals.1279.014.
Fuchs, Thomas. „Are Mental Illnesses Diseases of the Brain?” W A Handbook of the Social and Cultural Context of Neuroscience, red. Jan Slaby, Suparna Choudhury, 332–344. Oxford: Wiley Blackwell, 2012.
Fuchs, Thomas. Das Gehirn – ein Beziehungsorgan. Eine phänomenologisch-ökologische Konzeption. Stuttgart: W. Kohlhammer, 2017.
Fuchs, Thomas. „Der Begriff der Person in der Psychiatrie.” Nervenarzt 73 (2002): 239–246.
Fuchs, Thomas. „Können Gehirne entscheiden? Subjektivität und Willensfreiheit”. W Willensfreiheit – eine Illusion? Naturalismus und Psychiatrie, red. Martin Heinze, Thomas Fuchs, Friedel M. Reischies, 49–62. Berlin: Parodos, 2006.
Fuchs, Thomas, „The Brain – A Mediating Organ.” Journal of Consciousness Studies 18, no. 7–8 (2011): 196–221.
Fuchs, Thomas. The phenomenology of body memory. W Body Memory, Metaphor and Movement, red. Sabine C. Koch, Thomas Fuchs, Michela Summa, Cornelia Müller, 9–22. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company, 2012.
Fuchs Thomas. „Ökologie des Gehirns. Eine sytematische Sichtweise für Psychiatrie und Psychotherapie.” Der Nervenarzt 76 (2005): 1–10.
Góźdź, Krzysztof. „Monizm czy dualizm antropologiczny?” Studia Theologica Varsaviensia 48 (2010): 45–61.
Gut, Przemysław. „Neurofilozofia o wolnej woli i moralnej odpowiedzialności.” W Mózg – umysł – dusza. Spór o adekwatną antropologię, red. Karol Jasiński, Zdzisław Kieliszek, Marian Machinek, 41–52. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2014.
Kongregacja Nauki Wiary, „List do biskupów o niektórych zagadnieniach dotyczących eschatologii Recentiores Episcoporum.” W W trosce o pełnię wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary 1966–1994. 153–157. Tarnów: Wydawnictwo Biblos, 1979.
Krąpiec, Mieczysław A. „Natura.” W Powszechna Encyklopedia Filozofii. Dostęp: 30.09.2023. http://www.ptta.pl/pef/pdf/n/natura.pdf.
Krąpiec, Mieczysław A. „Osoba.” W Powszechna Encyklopedia Filozofii. Dostęp: 26.01.2024. http://www.ptta.pl/pef/pdf/o/osoba.pdf.
Ladaria, Luis, Wprowadzenie do antropologii teologicznej. Kraków: Wydawnictwo WAM, 1997.
Miłkowski, Marcin. „Sztuczna inteligencja i obliczeniowe teorie umysłu.” W Przewodnik po filozofii umysłu, red. Marcin Miłkowski, Robert Poczobut, 579–618. Kraków: WAM, 2012.
Müller, Gerhard L. Katholische Dogmatik. Für Studium und Praxis der Theologie. Freiburg im Breisgau: Herder, 1996.
Paris, Leonardo. Sulla libertà. Prospettive di teologia trinitaria tra neuroscienze e filosofia. Roma: Città Nuova, 2012.
Peterson, Erik. „Obraz Boży w myśli św. Ireneusza.” Christianitas 63–64 (2016): 191–200.
Sanguineti, Juan José, Trends in Philosophy of Mind and in Philosophy of Neuroscience. W Psychiatry and Neuroscience Update. Bringing the Divide, red. Pasqual A. Gargiulo, Humberto L. Mesones-Arroyo, 23–37. Heidelberg: Springer, 2015.
Sgreccia, Elio. Personalist Bioethics. Foundations and Applications. Philadepphia: Natl Catholic Bioethics Center, 2012.
Tomasz z Akwinu, Summa Theologiae I. Dostęp 25.01.2023. https://aquinas.cc/la/en/~ST.I.
Woźniak, Robert J. „Materialno-biologiczny wymiar obrazu Bożego w człowieku.” Scientia et Fides 2, no. 2 (2014): 271–288. DOI: https://doi.org/10.12775/SetF.2014.022.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Klaudiusz Mann
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 48
Liczba cytowań: 0
