Normy prawne i obyczajowe dotyczące małżeństwa w pismach asyryjskiego metropolity Mar Abdiszo (†1318)
DOI:
https://doi.org/10.12775/TiCz.2024.007Słowa kluczowe
bliskowschodnie średniowiecze, Asyryjczycy, Mar Abdiszo, zaręczyny, małżeństwo, rozwódAbstrakt
Artykuł przedstawia analizę prac średniowiecznego uczonego asyryjskiego, metropolity Mar Abdiszo (†1318), dotyczących norm prawnych i obyczajowych w zakresie małżeństwa w Kościele asyryjskim. Mar Abdiszo był ostatnim z wielkich pisarzy asyryjskich, piszącym zarówno w języku syriackim, jak i arabskim, dlatego jego twórczość zasługuje na szczególną uwagę. Opisane przez metropolitę zagadnienia dotyczące małżeństwa zostały w roku jego śmierci zatwierdzone przez synod Kościoła asyryjskiego i poza nielicznymi modyfikacjami obowiązują do dziś w ramach prawa kanonicznego. Temat małżeństwa autor podejmuje całościowo. Po opisie znaczenia i ważności zaręczyn i narzeczeństwa oraz istoty małżeństwa omawia ich cele, wymienia przeszkody stojące przed zawarciem związku małżeńskiego oraz powody, które mogą doprowadzić do rozwodu. Interesującym aspektem badań jest odnotowanie, że jednożeństwo było charakterystycznym elementem kultury Asyryjczyków już w połowie III tysiąclecia p.n.e.
Bibliografia
Abdalla, Michael. „Małżeństwo i obyczaje weselne u Wschodnich Asyryjczyków w latach siedemdziesiątych naszego stulecia [XX w.].” Lud 73 (1989): 123–145.
Abdalla, Michael i Rucki, Mirosław. „Pisarze asyryjscy w wykazie metropolity Mar Abdiszo (XIII w.).” Teologia i Człowiek 51, no. 3 (2020): 199–221. DOI: doi.org/10.12775/TiCz.2020.046.
Abdalla, Michael. „Wierność i oddanie. Trzy wieki chrześcijańskiej rodziny Bachtiszo w służbie medycznej Abbasydów.” W W kręgu cywilizacji Połksiężyca, redakcja Barbara Michalak-Pikulska, 41–54. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002.
ʿAbdīšōʿ Bar-Berīkā. Pardaysā da‘dēn [Raj Edenu], edited by Gabriel Cardahi. Beriti: Typogr. Catholica, 1889.
Abūnā, Alber. Adab al-luġa al-ārāmiyya [Literatura języka aramejskiego], wydanie 2. Bayrūt: Dār al-Mashriq, 1996.
Al-Hamadani. Opowieści Łotrzykowskie. Przetłumaczył, opatrzył wstępem i przypisami Janusz Danecki. Wrocław: Ossolineum, 1983.
Apokryfy syryjskie, przekład Antoni Tronina, opracowanie Antoni Tronina, Marek Starowieyski, redakcja Marek Starowieyski. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2011.
Assemani, Joseph S. Bibliotheca Orientalis, t. 3/1. 1719–1728. Reprint. Hildeshein–New York 1975.
Babilońska literatura mądrości. Wybór, przekład, komentarz Krystyna Łyczkowska. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 1998.
Badger, George Percy. The Nestorians and their Rituals. Vol. 2. London: Joseph Masters, 1862.
Bar-Daisan. Nōmūse d-aṯrāwōṯo [Prawa krajów], edited by Sabri Y. Isho. Södertälje (Szwecja): Assyrian Teachers Ass., 1989.
Baum, Wilhelm, and Winkler, Dietmar W. The Church of the East. A Concise History. London; New York: RoutledgeCurzon, 2003.
Chabot, M. J-B., and Jean Baptiste. L՚Ecole de Nisibe, son histoire, ses statuts. Paris: Imprimerie Nationale, 1896.
Conybeare, Frederic Cornwallis, Harris, James Rendel and Lewis, Agnes Smith, The story of Ahikar. Cambridge: Cambridge University Press, 1913.
Courtois, Sebastien de. The Forgotten Genocide of Eastern Christians. The Last Arameans. Piscataway, NJ: Gorgias Press, 2004.
De Kelaita J., The Paradise of Eden by Abdisho of Nisibis. Piscataway, NJ: Gorgias Press, 2009.
Focjusz. Biblioteka. T. 1–5. Przełożył, wstępem i komentarzem opatrzył Oktawiusz Jurewicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1986–1999.
Grisham, Kevin E. “North Africa and the Middle East.” W Women and Violence: Global Lives in Focus, edited by Kathleen Nadeau and Sangita Rayamajhi, K. Nadeau, S. Rayamajhi, 101–130. Santa Barbara: ABC–CLIO, 2020.
Kodeks Hammurabiego. Przekład Marek Stępień. Warszawa: Wydawnictwo Alfa, 1996.
Koran. Przełożył i komentarzem opatrzył Józef Bielawski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986.
Mai, Angelo. Domini Εbediesu, Μetropolitae Sobae et Armeniae, Liber Μargaritae de Veritate Christianae Religionis. Scriptorum Veterum Nova Collectio, vol. 10/4. Romae: Typ. Vaticanis, 1838. https://archive.org/details/bub_gb_ssNAAAAAcAAJ/mode/2up.
Montgomery, James A. The History of Yaballaha III. New York: Columbia University Press, 1927.
Mor, Ignatius Aphrem I Barṣaum, Al-Luʼluʼ al-manṯūr fī tārīẖ al-ʻulūm wa-l-ādāb assuryāniyya [Rozsypane perły w historii nauki i literatury asyryjskich chrześcijan], wyd. 3 (Baġdād: Maṭbaʿat aš-Šaʿb, 1976). Niemieckie wydanie, Geschichte der syrischen Wissenschaften und Literatur, Aus dem Arab. übers. von Georg Toro und Amill Gorgis (Wiesbaden: Harrassowitz, 2012).
Nicolas, Leila. Minority rights In Arab Levant: Between extremism and the envisioned future regional system. Paper presented at ISA conference “Human Rights in an Age of Ambiguity”, Fordham University, NY, 13–15 June 2016. http://web.isanet.org/Web/Conferences/HR2016-NYC/Archive/39f7d67a-979f-4d2c-a428-df806e57e5b0.pdf.
Ortiz de Urbina, Ignacio. „‘Abdiso‘ Bar Berika seu Ebedjesu Ṣibensis.” W Patrologia Syriaca, 219. Romae: Pont. Institutum Orientalium Studiorum, 1965.
Perczel, Istvan. The Nomocanon of Metropolitan Abdisho of Nisibis. A Fascimile Edition of MS 64 from the Collection of the Church of the East in Thrissur. Syriac Manuscripts from Malabar, t. 1, Piscataway, NJ: Gorgias Press, 2005.
Pigulewska, Nina Wiktorowna. Kultura syryjska we wczesnym średniowieczu. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989.
Potoczny, Mateusz. “Marriage in the Assyrian Church of the East. Systematic Study with References to the Other Traditions of Christian Orient.” Roczniki Teologiczne 67, nr 8 (2020): 59–74.
Scher, Addai. Madrasat Nisibin asz-szahira. Bejrut: al-Maṭbaʿah al-Kāthūlīkīyah lil-Ābāʼ al-Yasūʿȳ īn, 1905.
Seibert, Ilse. Kobieta starożytnego Wschodu. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, 1975.
Starowieyski, Marek. Słownik wczesnochrześcijańskiego piśmiennictwa Wschodu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1999.
Suchar, Z. „Próbne wesele.” Perspektywy 19, nr 48 (943) (1987): 8–9.
The Liturgical Homilies of Narsai, translated into English by R. Hugh Connolly. Cambridge University Press, 1909.
Woźniak-Bobińska, Marta. “Big fat Assyrian/Syriac weddings: rituals and marriage traditions among Middle Eastern Christians in Sweden.” Journal of Ethnic and Migration Studies 44, no. 16 (2018): 2684–2700.
Yildiz, Efrem. “The Teaching Method and Activities at the Ancient Universities at Edessa and Nisibin.” Journal of Assyrian Academic Studies 25, no. 1–2 (2011): 143–159.
Strony internetowe
Kureethara, Joseph Varghese. “Fasting in the Syro Malabar Church.” SSRS. Written 20.12.2019. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3507574.
„Nestorianism.” Encyclopadia Britannica. Dostęp 01.03.2023. https://www.britannica.com/topic/Nestorianism.
OASIS. „Syriac Christianity at the Crossroads of Cultures.” Dostęp 01.03.2023. https://www.oasiscenter.eu/en/conference-syriac-christianity-pio-rome.
„Sacraments.” Assyrian Church of the East, Archdiocese of Australia, New Zealand & Lebanon. Dostęp 01.03.2023. https://www.assyrianchurch.org.au/about-us/the-sacraments/.
Sevinç, Kerem. „The Nestorians an ancient people, we turned their churches into stables.” Armenian, Assyrian and Hellenic Genocide News. Posted 17.06.2012. https://www.atour.com/~aahgn/news/20120617a.html
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Michael Abdalla
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 168
Liczba cytowań: 0