Dwoisty charakter ontologii konstytucyjnej z perspektywy czystej teorii prawa.

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest zagadnienie polityczności konstytucji i jej naukowego opisu z punktu widzenia czystej Kelsenowskiej teorii prawa. Proponujemy w nim tezę, że choć polityczność nie jest przedmiotem poznania prawniczego, to jest ona koniecznym warunkiem ontologii konstytucji. Zgodnie z tą teorią poznanie i opis konstytucji (metaforycznie mówiąc: jej epistemologia) odnoszą się do treści obowiązujących norm, jej ontologia zaś składa się z dwóch elementów: upoważnienia prawnego i woli politycznej. Ontologia konstytucji ma dwojaki charakter: po pierwsze, jej powstanie i skuteczność opierają się przede wszystkim na woli twórcy konstytucji oraz na woli podmiotów stosujących konstytucję (aspekt polityczny); po drugie, jej obiektywnie obowiązująca ważność zakłada posiadanie przez twórcę konstytucji normatywnego upoważnienia do jej ustanowienia (aspekt prawny). Uwzględnienie przez czystą teorię prawa tego, co polityczne na poziomie ontologicznym, jest równoczesne z całkowitym usunięciem go z pola epistemologicznego. Konsekwencją takiego oczyszczenia pola poznawczego jest, po pierwsze, uzależnienie opisu od warunku skuteczności, czyli ostatecznie od aktów woli podmiotów wykonujących funkcje organów państwowych, a po drugie, „bezbronność” w przypadku stwierdzenia przez badacza prawa niezgodności treściowej między konstytucją a aktami jej stosowania.