Implementacja prawa Unii Europejskiej we Włoszech w kontekście zmian wprowadzonych przez Traktat z Lizbony

Abstrakt

Implementacja prawa Unii Europejskiej we Włoszech „angażuje” współcześnie cały krajowy system źródeł prawa – począwszy od ustaw parlamentarnych, a na aktach normatywnych autonomii lokalnych skończywszy. Wdrażanie przepisów unijnych do porządku wewnętrznego stanowi dziś ważny element szeroko rozumianej działalności prawotwórczej włoskich organów centralnych i regionalnych. Jak pokazują dane statystyczne, w latach 2006–2009 akty nakierowane na ten cel stanowiły prawie jedną trzecią wszystkich źródeł prawa pierwszego stopnia. Od 1989 r. głównym instrumentem implementacji jest tzw. ustawa wspólnotowa, uchwalana w trybie corocznym przez izby parlamentarne, lecz w praktyce jej dyspozycje „delegują” zadania do regulacji innych aktów normatywnych, uprzywilejowując w szczególności źródła posiadające moc ustawy. Decreto legislativo jest tutaj aktem absolutnie dominującym. W wymiarze dotyczącym spraw stricte wewnętrznych dekrety są używane przede wszystkim przy okazji organicznych lub sektorowych reform w takich sprawach, jak np. organizacja administracji, zdrowie, ubezpieczenia społeczne, tworząc coś na kształt ‘riserva di delega’, czyli wyłączności delegacji. Natomiast w tzw. sferze wspólnotowej decreto legge jest stosowany nawet dla drobnych korekt przepisów prawnych. Jak pokazuje praktyka, Włochy coraz lepiej radzą sobie w sferze implementacji prawa unijnego. Na bieżąco usprawniają wewnętrzne instrumenty prawne stosowane dla tych celów, choć istnieje wciąż wiele do zrobienia w tej materii, czego dowodem jest aktualnie trwająca debata w kraju oraz liczne projekty nowelizujące ustawę nr 11 z 2005 r., które wpłynęły do izb parlamentarnych. Czas pokaże, jaki kształt ostatecznie przyjmie nowa ustawa, regulująca kwestię członkostwa Italii w Unii Europejskiej. Analizując dokumenty będące przedmiotem prac parlamentu w chwili obecnej, należy jednak podkreślić, że zmierzają one wszystkie w kierunku podwojenia dotychczasowej ustawy wspólnotowej, a zatem można z dużą dozą prawdopodobieństwa uznać, iż Włochy będą posługiwać się w niedalekiej przyszłości dwoma instrumentami implementacji prawa unijnego – ustawą europejską i ustawą delegacji europejskiej. Wydaje się, że równie ważną, jak i obecnie, rolę w procesie wdrażania przepisów europejskich, będą pełniły nadal regiony włoskie. Tym samym może z czasem wzrośnie także powszechność użycia regionalnych ustaw wspólnotowych/europejskich.