I luoghi del perturbante: alterazioni e rielaborazioni del domestico nell’opera di Fleur Jaeggy
Słowa kluczowe
Jaeggy, domowy, tożsamość, matka, przestrzeńAbstrakt
Artykuł ma na celu przedstawienie przestrzeni domowej w dziełach Fleur Jaeggy, zestawiając je z refleksją Mony Chollet na temat domu jako schronienia i miejsca budowania tożsamości. Podczas gdy dla Chollet środowisko domowe zapewnia ochronę i swobodę wypowiedzi, Jaeggy podważa jego funkcję, przekształcając je w przestrzeń uwięzienia i unicestwienia jaźni. Bohaterki autorki zazwyczaj żyją w zamkniętych i dusznych środowiskach, które nie gwarantują bezpieczeństwa, ale narzucają wszechobecny kontrolę, pozbawiając je wszelkiej autonomii. W tym kontekście niepokojące nie jest nagłe wtargnięcie, ale stan konstytutywny, który przenika każde miejsce i krystalizuje egzystencję w klaustrofobicznej i stagnacyjnej przestrzeni. Analiza bada, w jaki sposób Jaeggy dekonstruuje retorykę domu jako miejsca przynależności i kształtowania się, ujawniając zamiast tego jego charakter więzienia nie tylko fizycznego, ale także emocjonalnego i psychologicznego. Poprzez porównanie z fenomenologią przestrzeni Bachelarda, studium podkreśla centralną rolę uwięzienia w dziełach włosko-szwajcarskiej pisarki, gdzie zamknięcie jest nie tylko stanem przestrzennym, ale formą nieuchronnego przeznaczenia, które skazuje bohaterki na egzystencję zawieszoną między izolacją a rozkładem.
Bibliografia
Bachelard, G., La poétique de l’espace, Presses Universitaires de France, Parigi 1957; trad. it. di E. Catalano, La poetica dello spazio, Edizioni Dedalo, Bari 2011.
Baudelaire, Ch., Le Peintre de la vie moderne, in: Le Figaro, Parigi 1863; trad. it. a cura di G. Violato, Il pittore della vita moderna, Marsilio Editori, Venezia 1994.
Baudelaire, Ch., Les Fleurs du mal, Auguste Poulet-Malassis, Parigi 1857; trad. it. di A. Prete: I fiori del male, Feltrinelli, Milano 2003.
Bertolucci, A., Assenza, in: Sirio, Minardi, Parma 1929.
Brysiak (Porczyk), A., L’Arcadia della fine. Fleur Jaeggy tra apocalisse e post-apocalisse, in: Italian Quarterly, Vol. 55, no. 215-218, New Jersey 2019, pp. 72-84.
Brysiak (Porczyk), A., Vecchi da sempre. Senilità e infanzia nell’opera di Fleur Jaeggy, in: Rivista di Studi Italiani, no. 3, Anno XXXVII, Toronto 2019, pp. 122-132.
Brysiak, A., «La luna è piena e il lago riposa tranquillo. O quasi.» Percorsi nella prosa notturna di Fleur Jaeggy, in: Quaderni d’Italianistica, vol. 43, no. 1, 2022, pp. 5-19.
Castagnola, R., Un viaggio verso l’Ade: Proleterka di Fleur Jaeggy, in: Versants, vol. 50, 2005, pp. 179–198.
Castagnola, R., Fleur Jaeggy, Cadmo, Fiesole 2006.
Cases, C., in: L’Unità, 20 febbraio 2002.
Chiti, E., Farnetti, M., Treder, U. (a cura di), La perturbante. Das Unheimliche nella scrittura delle donne, Morlacchi Editore, Perugia 2003.
Chollet, M., Chez soi, Éditions La Découverte, Parigi 2015; trad. it. di A. Romani, Lo spazio della casa. Un’odissea domestica, Il Saggiatore, Milano 2023.
Durante, E., Fleur Jaeggy, fuori di sé, fuori dal tempo; articolo reperibile su: https://dial.uclouvain.be/pr/boreal/object/boreal%3A82769/datastream/PDF_02/view.
Fabretti, G., Religione e famiglia nei ‘cristianesimi’ di Fleur Jaeggy, in Poetiche, vol. 15, n. 39 (2-3 2013), pp. 383-399.
Foucault, M., Surveiller et punir: Naissance de la prison, Gallimard, Parigi 1975; trad. it. di A. Tarchetti, Sorvegliare e punire. Nascita della prigione, Einaudi, Torino 1976.
Freud, S., Das Unheimliche, in Imago, vol. V, No. 5–6, 1919, Lipsia & Vienna, pp. 297–324; trad. it. di D. Silvano: Il perturbante, in Saggi sull’arte, la letteratura e il linguaggio, Bollati Boringhieri, Torino 1991, pp. 269-307.
Jaeggy, F., Il dito in bocca, Adelphi, Milano 1968.
Jaeggy, F., Le statue d’acqua, Adelphi, Milano 2015 [1980].
Jaeggy, F., I beati anni del castigo, Adelphi, Milano 2010 [1989].
Jaeggy, F., La paura del cielo, Adelphi, Milano 2009 [1994].
Jaeggy, F., Proleterka, Adelphi, Milano 2014 [2001].
Jaeggy, F., Sono il fratello di XX, Adelphi, Milano 2017 [2014].
Kristeva, J., Pouvoirs de l’horreur. Essai sur l’abjection, Éditions du Seuil, Parigi 1980; trad. it. di A. Bartoli e M. Nicola: Poteri dell’orrore. Saggio sull’abiezione, Spirali, Milano 1981.
Lovascio, R., Le storie inquiete di Fleur Jaeggy, Progedit, Bari 2007.
Moca, M., Una consunzione infinita, Italo Svevo, Trieste 2024.
Patmore, C., The Angel in the House, John W. Parker & Son, Londra 1854-1862.
Pilato, F., Una trilogia non esibita, in: Studi Novecenteschi, vol. 34, no. 74, 2007, pp. 559-582.
Presti, S., Scrivere l’assenza: Il nichilismo gentile di Fleur Jaeggy, in: Diacritica, III, fasc. 6 (18), 2017, pp. 40-57; articolo reperibile su: https://diacritica.it/letture-critiche/scrivere-lassenza-il-nichilismo-gentile-di-fleur-jaeggy.html.
Tiliacos, N., Fleur dentro un arazzo, in Il Foglio, 27 ottobre 2014; articolo reperibile su: https://www.ilfoglio.it/articoli/2014/10/27/news/fleur-dentro-un-arazzo-77872/.
Woolf, V., A Room of One’s Own, Hogarth Press, Londra 1929; trad. it. di L. Bacchi Wilcock e J. R. Wilcock: Una stanza tutta per sé, Il Saggiatore, Milano 1963.
Woolf, V., Professions for Women, in: The Death of the Moth and Other Essays, Hogarth Press, Londra 1942.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 7
Liczba cytowań: 0