Pieczęcie księżnej mazowieckiej Anny Radziwiłłówny z czasu jej regencji na Mazowszu w latach 1503–1518
DOI:
https://doi.org/10.12775/SZ.2020.08Słowa kluczowe
księżna Anna Radziwiłłówna, regencja, pieczęć sygnetowa, pieczęć herbowa, sfragistyka monarsza, Konrad III Rudy, Księstwo MazowieckieAbstrakt
Artykuł poświęcony jest pieczęciom, którymi posługiwała się księżna mazowiecka Anna Radziwiłłówna, wdowa po Konradzie III Rudym, w czasie sprawowania rządów regencyjnych w imieniu swoich małoletnich synów – Stanisława i Janusza, w latach 1503–1518. W artykule zaprezentowano siedem pieczęci, w tym dwie dotychczas nieznane pieczęcie sygnetowe, należące wspólnie do księżnej i jej synów, pochodzące z krótkiego okresu ich współrządów (1517–1518). W opisie każdej z pieczęci zamieszczono informacje na temat jej kształtu, wymiarów, wyobrażeń i napisów napieczętnych oraz chronologii i przykładów użycia. Zanalizowano praktykę stosowania poszczególnych rodzajów pieczęci (osobista księżnej Anny, średnia herbowa zmarłego księcia, sygnety), wynikającą ze specyfiki rządów regencyjnych.
Bibliografia
Źródła
Iura Masoviae terrestria, t. 2: 1471–1526, oprac. J. Sawicki, Warszawa 1973
Kodeks dyplomatyczny Księstwa Mazowieckiego, wyd. J.T. Lubomirski, Warszawa 1863
Przywileje królewskiego miasta stołecznego Starej Warszawy 1376–1772, wyd. T. Wierzbowski, Warszawa 1913
Regesta historico-diplomatica Ordinis S. Mariae Theutonicorum, cz. 1: Regesten zum Ordensbriefarchiv, t. 2: 1455–1510, t. 3: 1511–1525, oprac. E. Joachim, wyd. W. Hubatsch, Göttingen 1950, 1973
Wzory pism dawnych w przerysach wystawione i objaśnione drukowanem ich wyczytaniem, cz. 1: 1228–1536, wyd. K. Stronczyński, Warszawa 1839
Zbiór dokumentów Zakonu Paulinów w Polsce, t. 2: 1464–1550, oprac. J. Zbudniewek, Warszawa 2004
Opracowania
Biskup M., Materiały do stosunków habsbursko-mazowieckich na przełomie XV–XVI w. w archiwach austriackich, Przegl. Hist., 59, 1968, nr 2, s. 272–279
Dziedzictwo książąt mazowieckich. Stan badań i postulaty badawcze. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej przez Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum i Archiwum Główne Akt Dawnych, 27–28 października 2016 r., red. J. Grabowski, R. Mroczek, P. Mrozowski, Warszawa 2017
Grabowski J., Dynastia Piastów mazowieckich. Studia nad dziejami politycznymi Mazowsza, intytulacją i genealogią książąt, Kraków 2012
Grabowski J., Kancelarie książęce na Mazowszu (do 1526 roku), w: Dyplomatyka staropolska, red. T. Jurek, Warszawa 2015, s. 213–252
Grabowski J., Małżeństwa Konrada III Rudego. Ze studiów nad genealogią Piastów mazowieckich, w: Klio viae et invia. Opuscula Marco Cetwiński dedicata, red. A. Odrzywolska-Kidawa, Warszawa 2010, s. 799–808
Grabowski J., Tytulatura na dokumentach książąt mazowieckich. Forma i funkcje (wybrane zagadnienia), „Klio”, 13, 2009, s. 41–79
Halecki O., Anna z Radziwiłłów (1476–1522), księżna mazowiecka, w: PSB, t. 1, Kraków 1935, s. 125 n.
Jasiński K., Rodowód Piastów mazowieckich, wyd. M. Górny, Poznań–Wrocław 1998 [recte: 2008]
Kuczyński S.K., Pieczęcie książąt mazowieckich, Wrocław 1978
Pacuski K., Stanisław (1501–1524), książę mazowiecki, w: PSB, t. 42, Warszawa–Kraków 2003–2004, s. 1–3
Piber-Zbieranowska M., Księżna mazowiecka Anna Radziwiłłówna i jej regencja na Mazowszu (1503–1518), Warszawa 2019, mszp. rozprawy doktorskiej przyg. pod kier. M. Koczerskiej, Biblioteka IH PAN w Warszawie
Piber-Zbieranowska M., Żony Piastów mazowieckich. Znaczenie polityczne księżnych w późnym średniowieczu (XIV–XVI w.), w: Dziedzictwo książąt mazowieckich. Stan badań i postulaty badawcze. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej przez Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum i Archiwum Główne Akt Dawnych, 27–28 października 2016 r., red. J. Grabowski, R. Mroczek, P. Mrozowski, Warszawa 2017, s. 127–138
Piber-Zbieranowska M., Supruniuk A., Die Legitimierung der Herrschaft in Masowien im Lichte der Urkunden und Korrespondenz der masowischen Herzogin Anna Radziwiłłówna, w: Legitimation von Fürstendynastien in Polen und dem Reich. Identitätsbildung im Spiegel schriftlicher Quellen (12.–15. Jahrhundert), red. G. Vercamer, E. Wółkiewicz, Wiesbaden 2016, s. 319–348
Piber-Zbieranowska M., Supruniuk A., Regencja Anny Radziwiłłówny na Mazowszu w latach 1503–1518: zarys problematyki, Przegl. Hist., 106, 2015, nr 2, s. 325–345
Sobol B., Konrad III (ok. 1448–1503), książę mazowiecki, w: PSB, t. 13, Poznań–Wrocław 1967–1968, s. 595–597
Sobol B., Sejm i sejmiki ziemskie na Mazowszu książęcym, Warszawa 1968
Szybkowski S., Korespondencja książąt mazowieckich z radą miasta Gdańska w latach 1466–1526, w: Dziedzictwo książąt mazowieckich. Stan badań i postulaty badawcze. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej przez Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum i Archiwum Główne Akt Dawnych, 27–28 października 2016 r., red. J. Grabowski, R. Mroczek, P. Mrozowski, Warszawa 2017, s. 283–303
Trelińska B., Epigraficzna kapitała protorenesansowa w Polsce, w: Tradycje i perspektywy nauk pomocniczych historii w Polsce. Materiały z sympozjum w Uniwersytecie Jagiellońskim dnia 21–23 października 1993 profesorowi Zbigniewowi Perzanowskiemu przypisane, red. M. Rokosz, Kraków 1995, s. 209–228
Trelińska B., Gotyckie pismo epigraficzne w Polsce, Lublin 1991
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 307
Liczba cytowań: 0
