Kilka słów o pieczęci biskupa włocławskiego Jana Pelli z Niewiesza przy dokumencie pokoju mełneńskiego z 1422 r.
DOI:
https://doi.org/10.12775/SZ.2018.04Słowa kluczowe
pieczęć, traktaty pokojowe, Królestwo Polskie, zakon krzyżacki, biskupi włocławscy, seal, peace treatises, Kingdom of Poland, Teutonic Order, bishops of WłocławekAbstrakt
A few words on the seal of bishop of Włocławek Jan Pella of Niewiesz on the document of Mełno Peace of 1422
The purpose of the article is to present trials and tribulations with the attachment of the seal of Bishop of Włocławek Jan Pella of Niewiesz to the main Polish document of the 1422 Mełno Peace. Despite the fact that the sealed document of the treaty was handed over to the Teutonic Knights at an assembly at Wielona in April of 1423, there was no seal of Bishop Jan, who was one of the Polish guarantors of the peace. It was not until 14 April 1426 that the seal was put to the document as a result of the agreements made at a Polish-Teutonic meeting at Grodno in December 1425. The bishop’s seal was brought to Toruń by a delegation made up of Jan Pella’s nephew, Piotr of Niewiesz, and a few low-ranking clergymen. The actual attachment of the seal to the document especially provided for this occasion was made by the bishop’s nephew, and the seal was described in great detail in a notary’s instrument issued for this reason. The article is supplemented by an appendix in the form of edition of two sources related to the attachment of the bishop’s seal, that is the notary’s instrument of 14 April, and a letter of Toruń Commander Henryk Marschalk to the Grand Master of the Teutonic Order Paul von Rusdorf of 15 April 1426.
Bibliografia
Źródła
Acten der Ständetage Preussens unter der Herrschaft des Deutschen Ordens, t. 1, wyd. M. Toeppen, Leipzig 1878
Bullarium Poloniae, t. 4–5, wyd. I. Sułkowska-Kurasiowa, S. Kuraś, M. Kowalczyk, A. i H. Wajs, Roma–Lublin 1992–1995
Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lithuaniae, t. 4, wyd. M. Dogiel, Wolno 1764
Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju mełneńskiego z 1422 roku, wyd. P. Nowak, P. Pokora, Poznań 2004
Kodeks dyplomatyczny Polski, t. 2/1, wyd. L. Rzyszczewski, A. Muczkowski, Warszawa 1848
Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 5, wyd. F. Piekosiński, Poznań 1908
Lites ac res gestae inter Polonos Ordinemque Cruciferorum. Spory i sprawy pomiędzy Polakami a zakonem krzyżacki. Akta postępowania przed wysłannikiem papieskim Antonim Zeno z Mediolanu w latach 1422–1423, wyd. S. Jóźwiak, A. Szweda, S. Szybkowski, Toruń 2015
Metryka Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1400–1508, t. 1–2, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska, Kraków 2004
Regesta historico-diplomatica Ordinis S. Mariae Theutonicorum 1198–1525, t. 1/1, 2, oprac. E. Joachim, wyd. W. Hubatsch, Göttingen 1948
Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preußen im 15. Jahrhundert, t. 1, wyd. E. Weise, wyd. 2, Marburg 1970
Trzydzieści osiem nie drukowanych oryginałów pergaminowych Archiwum Diec. we Włocławku z pierwszej połowy XV wieku, oprac. i wyd. S. Librowski, ABMK, 56, 1988, s. 189–309
Zbiór dokumentów i listów miasta Płocka, t. 1, wyd. S.M. Szacherska, Warszawa 1975
Opracowania
Altpreussische Biographie, t. 2, red. Ch. Krollmann, Marburg 1967
Bartoszewska J., Jan Pella z Niewiesza herbu Pomian, biskup włocławski, w świetle korespondencji prokuratora generalnego zakonu krzyżackiego Jana Tiergarta z lat 1421–1428, „Zapiski Kujawsko-Dobrzyńskie”, 15, 2001, s. 103–121
Bieniak J., Jan zwany Pełła z Niewiesza h. Pomian, w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 2, red. Z. Nowak, Gdańsk 1994, s. 271–275
Bieszk K., Wielkiego mistrza Michała Küchmeistra zabiegi z r. 1421 o uniezależnienie archidiakonatu pomorskiego od diecezji włocławskiej, Zap. TNT, 7, 1928, s. 291–296, 303–320
Czaja R., Urzędnicy miejscy Torunia. Spisy, t. 1: Do roku 1454, Toruń 1999
Gąsiorowski A., Arcybiskupi gnieźnieńscy w Polsce pierwszych Jagiellonów, Rocz. Hist., 59, 1993, s. 93–111
Gąsiorowski A., Itinerarium króla Władysława Jagiełły 1386–1434, wyd. 2, Warszawa 2015
Gąsiorowski A., Kanonicy włocławscy w najstarszej metryce kapitulnej (1435–1500), w: Duchowieństwo kapitulne w Polsce średniowiecznej i wczesnonowożytnej. Pochodzenie i funkcjonowanie elity kościelnej, red. A. Radzimiński, Toruń 2000, s. 9–51
Gąsiorowski A., Polscy gwaranci traktatów z Krzyżakami XIV–XV wieku, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, 1971, nr 2–3, s. 245–265
Heckmann D., Leitfaden zur Edition deutschsprachigen Quellen (13.–16. Jahrhundert), „Preussenland”, 3, 2012, s. 7–13
Jähnig B., Andreas Pfaffendorf OT. Pfarrer der Altstadt Thorn (1425–1433), „Beiträge zur Geschichte Westpreussens”, 7, 1981, s. 161–187
Jähnig B., Dostojnicy zakonu krzyżackiego w Prusach, w: Zakon krzyżacki w Prusach i Inflantach. Podziały administracyjne i kościelne w XIII–XVI wieku, red. R. Czaja, A. Radzimiński, Toruń 2013, s. 279–357
Jähnig B., Hochmeisterkaplan und Hochmeisterkanzler – die Leiter der Hochmeisterkanzlei in Marienberg 1309–1457, w: Kancelarie krzyżackie. Stan badań i perspektywy badawcze, red. J. Trupinda, Malbork 2002, s. 149–166
Krzyżaniakowa J., Ochmański J., Władysław II Jagiełło, Wrocław 1990
Lichończak-Nurek G., Wojciech herbu Jastrzębiec, arcybiskup i mąż stanu (ok. 1362–1436), Kraków 1996
Lückerath C.A., Paul von Rusdorf. Hochmeister des Deutschen Ordens 1422–1441, Bad Godesberg 1969
Mikulski K., Szlachcic w mieście, czuli kariera rodziny Szeligów alias Czirasów w Toruniu, „Rocznik Łódzki”, 61, 2014, s. 59–67
Neitmann K., Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preussen 1230–1449. Studien zur Diplomatie eines spätmittelalterlichen deutschen Teritorialstaates, Köln–Wien 1986
Nowak P., Dokumenty II pokoju toruńskiego, St. Źródł., 43, 2005, s. 85–110.
Pakulski J., Średniowieczne pieczęcie biskupów i kapituły włocławskiej oraz ich symbolika, w: Religijność na Kujawach i w ziemi dobrzyńskiej w czasach staropolskich, red. A. Mietz, Włocławek 2003, s. 45–77
Pokora P., Herby na pieczęciach episkopatu doby jagiellońskiej (do końca XV w.), w: Pieczęcie herbowe – herby na pieczęciach, red. W. Drelicharz, Z. Piech, Warszawa 2011, s. 109–190
Radzimiński A., „…super irregularitate, si quam propterea incurrit”. Dyspensy „ex defectu perfectae lenitatis” duchowieństwa w okresie pontyfikatu Marcina V, w: Venerabiles, nobiles et honesti. Studia z dziejów społeczeństwa Polski średniowiecznej, red. A. Radzimiński, A. Supruniuk, J. Wroniszewski, Toruń 1997, s. 115–124
Skupieński K., Notariat publiczny w średniowiecznej Polsce, Lublin 2002
Sperka A., Zmiany na arcybiskupstwie gnieźnieńskim, biskupstwie krakowskim i urzędach kancelaryjnych na przełomie 1422/1423 roku, „Teki Krakowskie”, 5, 1997, s. 139–146
Sułkowska-Kurasiowa I., Dokumenty królewskie i ich funkcja w państwie polskim za Andegawenów i pierwszych Jagiellonów 1370–1444, Warszawa 1977
Szczuczko W., Cziras Piotr h. Szeliga, w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 1, red. S. Gierszewski, Gdańsk 1992, s. 281–282
Szweda A., Dokumenty pokoju brzeskiego z 31 XII 1435 r. – wprowadzenie do tematu, w: Pabaisko mūšis ir jo epocha. Straipsnių rinkinys, red. I. Vaškevičiūtė, Vilnius 2017, s. 69–90
Szweda A., Organizacja i technika dyplomacji polskiej w stosunkach z zakonem krzyżackim w Prusach w latach 1386–1454, Toruń 2009
Szweda A., Uwagi o dokumentach rozejmowych i pokojowych z okresu wojny 1409–1411, Zap. Hist., 75, 2010, z. 2, s. 67–85
Szybkowski S., Biskup włocławski Jan Pella z Niewiesza i jego bratankowie. Z badań nad wpływem duchownych na kariery ich rodzin w późnym średniowieczu, w: Duchowieństwo i laicy, red. A. Wałkówski, Warszawa 2010, s. 190–205
Szymczakowa A., „Milites strenui” z Sieradzkiego w XV wieku, w: Genealogia, Rola związków rodzinnych i rodowych w życiu publicznym w Polsce średniowiecznej na tle porównawczym, red. A. Radzimiński J. Wroniszewski, Toruń 1996, s. 191–214
Szymczakowa A., Szlachta sieradzka w XV wieku: magnifici et generosi, Łódź 1998
Urzędnicy kujawscy i dobrzyńscy XII–XV wieku. Spisy, oprac. J. Bieniak, S. Szybkowski, Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII–XVIII wieku. Spisy, t. 6, z. 1, Kórnik 2014
Urzędnicy łęczyccy, sieradzcy i wieluńscy XIII–XV wieku. Spisy, oprac. J. Bieniak, A. Szymczakowa, Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII–XVIII wieku. Spisy, t. 2, z. 1, Wrocław 1985
Urzędnicy małopolscy XII–XV wieku. Spisy, oprac. J. Kurtyka, T. Nowakowski, F. Sikora, A. Sochacka, P.K. Wojciechowski, B. Wyrozumska, Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII–XVIII wieku. Spisy, t. 4, z. 1, Wrocław 1990
Wilk-Woś Z., W sprawie sporu o dwór biskupów włocławskich na biskupiej Górce pod Gdańskiem w I połowie XV w., „Gdańskie Studia z Dziejów Średniowiecza”, 9, 2003, s. 309–320
Wolff A., Projekt instrukcji wydawniczej dla pisanych źródeł historycznych do połowy XVI wieku, St. Źródł., 1, 1957, s. 155–181
Zajączkowski S., Zajączkowski S.M., Materiały do słownika geograficzno-historycznego dawnych ziem łęczyckiej i sieradzkiej do 1400 roku, t. 1–2, Łódź 1966–1970
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 148
Liczba cytowań: 0
