Graficzna teza akademicka Andrzeja Kuropatnickiego
DOI:
https://doi.org/10.12775/SZ.2017.10Słowa kluczowe
graficzna teza akademicka, Andrzej Kuropatnicki, teza Kuropatnickiego, Jan III Sobieski, Jakub Ludwik Sobieski, bitwa pod Chocimiem, Uniwersytet Praski, engraving thesis, Andrew Kuropatnicki, thesis of Kuropatnicki, Battle of Chocim, University of PragueAbstrakt
Andrzej Kuropatnicki’ academic graphical thesis
Graphical academic theses are a very interesting source due to its interdisciplinary nature and the richness of their ideological, political or artistic content. Nevertheless, a majority of “Polish theses” have not been properly examined or analysed by Polish researchers. This is also true for a highly valuable Kuropatnicki’s graphical thesis of 1682, being an apotheosis of King Jan III Sobieski as the victor of Chocim, and Prince Jakub as his successor on the throne, which for a long time had been known only in part. The discovery of the whole original thesis in the National Library in Prague made it possible a thorough and multi-faceted study of the source and to broaden the current knowledge on the subject. Using the hermeneutic approach, philological and comparative methods, together with the literature on the subject of history of arts, it was possible to present the authors of the graphic (the etcher and painter), its inspirer, and also its sophisticated scientific, ideological, artistic and socio-political context, which led to the printing and propagating of Kuropatnicki’s graphical thesis. In addition, the basic research terminology has been made uniform and some pioneering interpretations put forward.
Kuropatnicki’s graphical thesis turned out to be an original and in many aspects innovative ideological and propagandist medium to glorify King Jan III Sobieski and his son in the iconography of the so-called “pre-Vienna epoch”. A prestigious representation of the king in the all’antica type ideally inscribed to both Sobieski’s personal political programme, and the state one, for it explicitly manifested pro-Habsburg and anti-Turkish sentiments in the Commonwealth at that time.
Bibliografia
Źródła
Konvolut oznámení o promocích, t. 1: 1624–1690, 1650–1690, Archiv Univerzity Karlovy v Praze, Fond Úřední tisky Karlo-Ferdinandovy Univerzity
Matricula Universitatis Pragensis, rectorum, decanorum, professorum et speciatim in facultate philosophica graduatorum 1654–1736, M-22, Archiv Univerzity Karlovy v Praze
Sub Fortunatissimis Auspiciis Serenissimi ac Invictissimi Joannis III. Dei Gratia Regia Poloniarum ac Ejusdem Fortunatissimi Filii Jacobi Serenissimi Poloniarum Principis. Philosophia Universa in Celeberrima Universitate Carolo Ferdinandea Pragensi defensa ab Andrea Casimiro Wenceslao Kuropatnicki Canonico Sendomiriensi Praeside P. Casparo Knittel e Soc. Jesu AA. LL. et Philosophiae Doctore Ejusdemque in praefata Universitate Professore Ordinario et Publico ac Seniore Anno 1682 Mense die Horis post meridiem consvetis, Narodni Knihovna České Republiky v Praze, Th. 495
Opracowania
Appuhn-Radtke S., Augsburger Buchillustration im 17. Jh., w: Augsburger Buchdruck und Verlagswesen, red. H. Gier, J. Janota, Wiesbaden 1997, s. 767–783
Appuhn-Radtke S., Das Thesenblatt im Hochbarock. Studien zu einer graphischen Gattung am Beispiel der Werke Bartholomäus Kilians (1630–1696), Weißenhorn 1988
Banach J., Hercules Polonus. Studium z ikonografii sztuki nowożytnej, Warszawa 1984
Chwała i sława Jana III w sztuce i literaturze XVII–XX w. Katalog wystawy jubileuszowej z okazji trzechsetlecia odsieczy wiedeńskiej, wrzesień–grudzień 1983, red. W. Fijałowski, J. Mieleczko, Warszawa 1983
Czarniecka A., Nikt nie słucha mnie za życia… Jan III Sobieski w walce z opozycyjną propagandą (1684–1696), Warszawa 2009
Czołowski A., Ikonografia wojenna Jana III, „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, 2, 1930, nr 2, z. 2, s. 199–237
Čornejová I., Fechtnerová A., Životopisný slovník pražské university. Filosofická a teologická fakulta 1654–1773, Praha 1986
Dějiny Univerzity Karlovy, t. 2: 1622–1802, red. I. Čornejová, Praha 1996
Disputatio 1200–1800. Form, Funktion und Wirkung eines Leitmediums universitärer Wissenskultur, red. M. Gindhart, U. Kundert, Berlin–New York 2010
Fechtnerová A., Katalog grafických listů univerzitních tezí uložených ve Státní knichovně ČSR v Praze, t. 2, 4, Praha 1984
Freedman J.S., Disputations in Europe in Early Modern Period, Hora est! On dissertations, Kleine publicaties van de Leidse Universitetsbibliotheek, t. 71, Leiden 2005
Gębarowicz M., Nowe materiały do ikonografii wojennej króla Jana III Sobieskiego, „Studia Wilanowskie”, 3–4, 1978, s. 45–87
Górska M., Polonia, Respublica, Patria. Personifikacja Polski w sztuce XVI–XVIII wieku, Wrocław 2005
Grochala A., Graficzne tezy filozoficzne w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Studenci i protektorzy, rysownicy i rytownicy, forma i treść – krótki przegląd zagadnień, w: Initium sapientiae humilitas. Studia ofiarowane profesorowi Jakubowi Pokorze z okazji 70. urodzin, red. Z. Bania i in., Warszawa 2015, s. 253–273
Hind A.M., A History of Engraving from the 15th Century to the Year 1914, New York 1963
Hollstein F.W., German Engravings, Etchings and Woodcuts ca. 1400–1700, t. 16, Amsterdam 1975
Kossowski M.D., Symbolika herbu Janina Jana III Sobieskiego w kontekście sytuacji polityczno-społecznej Rzeczypospolitej II połowy XVII wieku, Rocz. Herald., 2, 1995, s. 89–120
Markauskaitė N., Andriaus Kazimiero Kuropatnickio tezie grafikos kompozicija: dedikuojama karaliui Jonui Sobieskiui ir karalaičiui Jakūbui, w: Lietuvos kultūros karališkasis dėmuo: įvaizdžiai, simboliai, relikati, red. A. Butrimas, Vilniaus 2012, s. 269–281
Markiewicz A., Podróże edukacyjne w czasach Jana III Sobieskiego. Peregrinationes Jablonovianae, Warszawa 2011
Morka M., Polski nowożytny portret konny i jego europejska geneza, Wrocław–Warszawa–Kraków 1986
Nürnberger Künstlerlexikon. Bildende Künstler, Kunsthandwerker, Gelehrte, Sammler, Kulturschaffende und Mäzene vom 12. bis zur Mitte des 20. Jahrhunderts, red. M.H. Grieb, Berlin 2007
Pánek J., Praskie środowisko akademickie w XVI–XVIII stuleciu, w: W kręgu akademickiego Zamościa. Materiały z międzynarodowej konferencji na temat: Akademia Zamojska na tle praktyki edukacyjnej w Europie Środkowo-Wschodniej (koniec XV–koniec XVIII wieku) Lublin–Zamość, 11–13 maja 1995, red. H. Gmiterek, Lublin 1996, s. 25–37
Promotionen und Promotionswesen an deutschen Hochschulen der Frühmoderne, red. R.A. Müller, Köln 2001
Rokita J.G., Funkcje propagandowe medali z lat 1673–1687 upamiętniających zwycięstwo chocimskie, „Biuletyn Numizmatyczny”, 2014, nr 2(374), s. 107–122
Sousedík S., Technika filosofické disputace v 17. století, „Filosofický časopis”, 15, 1967, s. 132–152
Talbierska J., Grafika XVII wieku w Polsce. Funkcje, ośrodki, artyści, dzieła, Warszawa 2011
Thieme U., Becker F., Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart, t. 20, red. H. Vollmer, Leipzig 1992
Togner M., Antonín Martin Lublinský 1636–1690, Olomouc 2004
Tříška J., Disertace pražské univerzity 16.–18. století, Praha 1977
Weijers O., The Development of the Disputation between the Middle Ages and Renaissance, w: Continuities and Disruptions between the Middle Ages and Renaissance, red. C. Burnett, J. Meirinhos, J. Harmesse, Louvain-la-Neuve 2009, s. 139–150
Weijers O., La ‘disputatio’ dans la Faculté des arts au Moyen Âge, Turnhout 2002
Widacka H., Grafika portretowa królewiczów Sobieskich w XVII–XIX wieku, „Studia Wilanowskie”, 16, 2009, s. 114–137
Widacka H., Jan III Sobieski w grafice XVII i XVIII wieku, Warszawa 1987
Widacka H., Lew Lechistanu, Warszawa 2010
Więcek A., Marcin Antoni Lubliński, „Kwartalnik Opolski”, 3(10), 1957, s. 148–167
Wójcik Z., „Rozmowa ziemianina z statystą”. Z dziejów propagandy politycznej czasów Jana III Sobieskiego, Sobótka, 30, 1975, nr 2, s. 321–331
Zelenková P., Universitní these podle Antonína Martina Lublinského (1636–1690), w: Willmann i inni. Malarstwo, rysunek i grafika na Śląsku i w krajach ościennych w XVII i XVIII wieku, red. A. Kozieł, B. Lejman, Wrocław 2002, s. 152–163
Żygulski Z., Chorągwie tureckie w Polsce na tle ogólnej problematyki przedmiotu, w: Studia do dziejów Wawelu, t. 3, red. J. Szablowski, A. Bochnak, Kraków 1968, s. 363–453
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 461
Liczba cytowań: 0
