Krescentyn polski albo drzeworyt jako źródło do badania procesu wydawniczego
DOI:
https://doi.org/10.12775/SZ.2024.04Słowa kluczowe
drzeworyt, proces wydawniczy, historia książki, Piotr Krescentyn, Hieronim Spiczyński, Helena UnglerowaAbstrakt
Przedmiotem artykułu jest cykl drzeworytów ilustrujących pierwszą edycję polskiego przekładu Ruralia commoda Pietra de’ Crescenziego, na którą Helena Unglerowa uzyskała królewski przywilej w lipcu 1537 r. Wyposażenie graficzne druku zostało zbadane nie tyle pod względem związku ilustracji z tekstem, ile jako źródło pozwalające uściślić chronologię skomplikowanego procesu wydawniczego, który był wyjątkowo długi, zakończył się bowiem dopiero w 1549 r. Analiza drzeworytów pozwoliła też wskazać okoliczności, które mogły przyczynić się do wstrzymania prac, jak również wskazać miejsce tej publikacji wśród innych utworów o tematyce przyrodniczej wydawanych w Krakowie w XVI w.
Bibliografia
Źródła
Cracovia impressorum XV et XVI saeculorum, wyd. J. Ptaśnik, Lwów 1922
Crescenzi P. de’, Księgi o gospodarstwie i o opatrzeniu rozmnożenia rozlicznych pożytków, Helena Unglerowa, Kraków 1549
Crescenzi P. de’, O pomnożeniu i rozkrzewieniu wszelakich pożytków, Stanisław Szarfenberger, Kraków 1571
Falimirz S., O ziołach i mocy ich, Florian Ungler, Kraków 1534
Fuchs L., De historia stirpium commentarii insignes, Michael Isengrin, Basel 1542
Haur J.K., Skład albo skarbiec znakomitych sekretów oekonomiej ziemianskiej, Mikołaj Schedel, Kraków 1689 (wyd. 2: 1693)
Macer A., De herbarum virtutibus, Florian Ungler, Kraków 1532
Macer A., De herbarum virtutibus [Helena Unglerowa, Kraków 1537], reprint: Warszawa 1979
Materyały do historyi drukarstwa i księgarstwa w Polsce, cz. 1, wyd. A. Benis, Kraków 1890
Privilegia typographica Polonorum: polskie przywileje drukarskie 1493–1793, oprac. i wyd. M. Juda, Lublin 2010
Siennik M., Herbarz to jest ziół tutecznych, postronnych i zamorskich opisanie, Mikołaj Szarfenberger, Kraków 1568
Spiczyński H., O ziołach tutecznych i zamorskich i mocy ich, Helena Unglerowa, Kraków 1542
Spiczyński H., O ziołach tutecznych i zamorskich i mocy ich, dziedzice Marka Szarfenberga, Kraków 1556
Opracowania
Chojecka E., Krakowska grafika kalendarzowa i astronomiczna XVI w., w: Studia renesansowe, t. 3, Warszawa 1963, s. 312–482
Grafton A., Conrad Gessner as Corrector: How to Deal with Errors in Images, w: Printing and Misprinting. A Companion to Mistakes and In-House Corrections in Renaissance Europe (1450–1650), red. G. Della Rocca de Candal, A. Grafton, P. Sachet, Oxford 2023, s. 345–366
Katalog starych druków Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Polonica wieku XVI, oprac. M. Bohonos, Wrocław 1965
Kawecka-Gryczowa A., Mańkowska A., Unglerowa Helena, w: Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku, t. 1: Małopolska, cz. 1: Wiek XV–XVI, red. A. Kawecka-Gryczowa, Wrocław 1983, s. 313–325
Krzak-Weiss K., Natura w drewnie wyrzezana. O drzeworytach z polskich zielników drukowanych w XVI stuleciu, w: Obraz natury w kulturze intelektualnej, literackiej i artystycznej doby staropolskiej, red. E. Buszewicz, J. Dąbkowska-Kujko, A. Jakóbczyk-Gola, A. Nowicka-Jeżowa, Warszawa 2020, s. 198–220
Krzak-Weiss K., „Polacy jeszcze na onym babim Herbarzu siedzą”, czyli o fenomenie polskich edycji Ogrodu zdrowia, „Techne/TEXNH”, seria nowa, 12, 2023, s. 11–31
Kusukawa S., Picturing the Book of Nature. Image, Text, and Argument in Sixteenth-Century Human Anatomy and Medical Botany, Chicago 2012
Muczkowski J., Zbiór odcisków drzeworytów w różnych dziełach polskich w XVI i XVII wieku odbitych a teraz w Bibliotece Uniwersytetu Jagiellońskiego zachowanych, Kraków 1849
Piekarski K., Miscellanea bibliograficzne, cz. 5, „Przegląd Biblioteczny”, 4, 1930, z. 4, s. 420–437
Rostafiński J., Nasza literatura botaniczna XVI w. oraz jej autorowie i tłumacze, „Pamiętnik Akademii Umiejętności. Wydział Matematyczno-Przyrodniczy”, 14, 1888, s. 152–207
Rostafiński J., Porównanie tak zwanych zielników Falimirza, Spiczyńskiego i Siennika, „Pamiętnik Akademii Umiejętności. Wydział Matematyczno-Przyrodniczy”, 14, 1888, s. 116–151
Suchecka A., Badania interdyscyplinarne nad polskimi zielnikami drukowanymi, „Wschodni Rocznik Humanistyczny”, 17, 2020, s. 199–224
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 254
Liczba cytowań: 0
