Dwadzieścia lat później. Datacja „urbarza cieszyńskiego z 1621 r.”
DOI:
https://doi.org/10.12775/SZ.2022.04Słowa kluczowe
Księstwo Cieszyńskie, urbarz, XVII wiekAbstrakt
Urbarz cieszyńskiego klucza dóbr książęcych, funkcjonujący w literaturze jako „urbarz cieszyński z 1621 r.”, nie zachował się w oryginale, ale jedynie w odpisie z 1653 r. W urbarzu został odnotowany Adam Matloch, który nabył grunt w Marklowicach w 1644 r., co każe postawić pytanie, czy zawarte tam dane oddają stan z 1621 r. Szczegółowa analiza odsłania złożoność informacji zamieszczonych w tym urbarzu, a także metodę pracy nad sporządzaniem odpisów tego rodzaju źródeł – gdzie uwzględniano aktualizacje i pomijano fragmenty skreślone. Okazuje się, że wbrew utartej nazwie urbarz stanowi kompilację zapisów z lat 1621–1643, a większość wpisów oddaje stan z ok. 1640 r.
Bibliografia
Źródła drukowane
Listinář Těšínska. Sbírka listinného materiálu k dějinám knížectví Těšínského, t. 10: 1625–1652, wyd. E. Šefčík, Český Těšín 1986
Urbář těšínské komory z r. 1647, wyd. A. Grobelný, B. Pitronová, Opava 1960
Urbarz cieszyński z 1621 r., wyd. I. Panic, Cieszyn 2003
Urbarz cieszyńskiego klucza dóbr książęcych z 1646 roku, wyd. I. Panic, Cieszyn 2005
Opracowania
Bogus M., Kotulowie i ich działania oświatowe na Śląsku Cieszyńskim w XIX i XX wieku, Ostrava 2006
Borowski J.P., Duński okres wojny trzydziestoletniej w księstwie cieszyńskim, „Cieszyńskie Studia Muzealne”, 7, 2020, s. 239–250
Chlebowczyk J., Gospodarka Komory Cieszyńskiej na przełomie XVII–XVIII oraz w pierwszej połowie XVIII wieku, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966
Davídek V., Těšínsko zvláště Jablunkovsko za feudalismu. O společenských a hospodářských základech česko-slezsko-slovenské okrajiny. S urbářem těšínského knížectví z roku 1621, Praha 1951
Gojniczek W., Elita władzy w Cieszynie na przełomie XVI i XVII wieku, w: Samorządowość i elity władzy w Cieszynie na przestrzeni dziejów, red. I. Panic, Cieszyn 2002, s. 73–88
Gojniczek W., Okupacja szwedzka księstwa cieszyńskiego w czasie wojny trzydziestoletniej i stosunek do niej miejscowego społeczeństwa, w: Po obu stronach Bałtyku. Wzajemne relacje między Skandynawią a Europą Środkową, t. 1, red. J. Harasimowicz, P. Oszczanowski, M. Wisłocki, Wrocław 2006, s. 103–108
Gojniczek W., Urzędy książęce i ziemskie w ustroju księstwa cieszyńskiego (1477–1653), Katowice 2014
Grabny B., Zacharyasz E., Chałupa z Bażanowic, Chorzów 2017
Iwanek W., Słownik artystów na Śląsku Cieszyńskim, Bytom 1967
Morys-Twarowski M., Dzieje chłopskiego rodu Zająców z Ogrodzonej koło Cieszyna od XVII do początku XX wieku, „Rocznik Muzeum «Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie»”, 4, 2016, s. 99–137
Olesiak I., Sześć pokoleń wójtów dziedzicznych. Genealogia rodu Peterków z Leskowca koło Frydka, „Pamiętnik Cieszyński”, 23, 2019, s. 57–89
Panic I., Śląsk Cieszyński w początkach czasów nowożytnych (1528–1653), Cieszyn 2011
Poloczkowa B., Cieszyńskie karty do gry z XVII wieku, „Mówią Wieki”, 26, 1982, nr 1, s. 34–36
Popiołek F., Historia osadnictwa w Beskidzie Śląskim, Katowice 1939
Popiołek F., Urbarze – najważniejsze źródło do badania stosunków społecznych na Śląsku Cieszyńskim, „Zwrot”, 1950, 11, s. 3–5
Prasek V., Gruntovni a sirotčí registra na Těšísku, „Selský archiv”, 6, 1907, nr 2, s. 93–106
Przybyla M., Sociální a hospodářská situace poddaných panství Těšínské komory v 17. a 18. století (příklad vesnice Guty), Brno 2012, bakalářská diplomová práce, https://is.muni.cz/th/86554/ff_b_b1/Socialni_a_hospodarska_situace_poddanych_panstvi_Tesinkse_komory_v_17._a_18_stoleti priklad_vesnice_Guty_.pdf [dostęp: 12.12.2020]
Spyra J., Sprawa Wacława Pilutka. Przyczynek do dziejów sądownictwa książęcego w księstwie cieszyńskim w czasach piastowskich, w: Sršatý Prajz. Erich Šefčík (1945–2004). Sborník k nedožitým 65. narozeninám historika a archiváře, red. J. Hanzal, O. Šefčík, Praha 2010, s. 85–94
Spyra J., Śląsk Cieszyński w okresie 1653–1848, Cieszyn 2012
Spyra J., Wisła. Dzieje beskidzkiej wsi do 1918 roku, Wisła 2007
Żurek A., Chłopska genealogia, „Kalendarz Cieszyński”, 2001, s. 60–63
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 257
Liczba cytowań: 0
