Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Studia Źródłoznawcze. Commentationes

Dwadzieścia lat później. Datacja „urbarza cieszyńskiego z 1621 r.”
  • Strona domowa
  • /
  • Dwadzieścia lat później. Datacja „urbarza cieszyńskiego z 1621 r.”
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 60 (2022) /
  4. Rozprawy

Dwadzieścia lat później. Datacja „urbarza cieszyńskiego z 1621 r.”

Autor

  • Michael Morys-Twarowski Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Cieszynie https://orcid.org/0000-0002-8803-2335

DOI:

https://doi.org/10.12775/SZ.2022.04

Słowa kluczowe

Księstwo Cieszyńskie, urbarz, XVII wiek

Abstrakt

Urbarz cieszyńskiego klucza dóbr książęcych, funkcjonujący w literaturze jako „urbarz cieszyński z 1621 r.”, nie zachował się w oryginale, ale jedynie w odpisie z 1653 r. W urbarzu został odnotowany Adam Matloch, który nabył grunt w Marklowicach w 1644 r., co każe postawić pytanie, czy zawarte tam dane oddają stan z 1621 r. Szczegółowa analiza odsłania złożoność informacji zamieszczonych w tym urbarzu, a także metodę pracy nad sporządzaniem odpisów tego rodzaju źródeł – gdzie uwzględniano aktualizacje i pomijano fragmenty skreślone. Okazuje się, że wbrew utartej nazwie urbarz stanowi kompilację zapisów z lat 1621–1643, a większość wpisów oddaje stan z ok. 1640 r.

Biogram autora

Michael Morys-Twarowski - Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Cieszynie

Michael Morys-Twarowski, dr, absolwent prawa i amerykanistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, na tej samej uczelni obronił doktorat z historii. Autor m.in. bestsellerowych książek Polskie imperium (Kraków 2016) i Narodziny potęgi. Wszystkie podboje Bolesława Chrobrego (Kraków 2017), trzytomowego studium prozopograficznego Wójtowie na Śląsku Cieszyńskim 1864–1918 (Kraków 2018), dwóch monografii genealogicznych oraz kilkunastu biogramów w Polskim słowniku biograficznym.

Bibliografia

Źródła drukowane

Listinář Těšínska. Sbírka listinného materiálu k dějinám knížectví Těšínského, t. 10: 1625–1652, wyd. E. Šefčík, Český Těšín 1986

Urbář těšínské komory z r. 1647, wyd. A. Grobelný, B. Pitronová, Opava 1960

Urbarz cieszyński z 1621 r., wyd. I. Panic, Cieszyn 2003

Urbarz cieszyńskiego klucza dóbr książęcych z 1646 roku, wyd. I. Panic, Cieszyn 2005

Opracowania

Bogus M., Kotulowie i ich działania oświatowe na Śląsku Cieszyńskim w XIX i XX wieku, Ostrava 2006

Borowski J.P., Duński okres wojny trzydziestoletniej w księstwie cieszyńskim, „Cieszyńskie Studia Muzealne”, 7, 2020, s. 239–250

Chlebowczyk J., Gospodarka Komory Cieszyńskiej na przełomie XVII–XVIII oraz w pierwszej połowie XVIII wieku, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966

Davídek V., Těšínsko zvláště Jablunkovsko za feudalismu. O společenských a hospodářských základech česko-slezsko-slovenské okrajiny. S urbářem těšínského knížectví z roku 1621, Praha 1951

Gojniczek W., Elita władzy w Cieszynie na przełomie XVI i XVII wieku, w: Samorządowość i elity władzy w Cieszynie na przestrzeni dziejów, red. I. Panic, Cieszyn 2002, s. 73–88

Gojniczek W., Okupacja szwedzka księstwa cieszyńskiego w czasie wojny trzydziestoletniej i stosunek do niej miejscowego społeczeństwa, w: Po obu stronach Bałtyku. Wzajemne relacje między Skandynawią a Europą Środkową, t. 1, red. J. Harasimowicz, P. Oszczanowski, M. Wisłocki, Wrocław 2006, s. 103–108

Gojniczek W., Urzędy książęce i ziemskie w ustroju księstwa cieszyńskiego (1477–1653), Katowice 2014

Grabny B., Zacharyasz E., Chałupa z Bażanowic, Chorzów 2017

Iwanek W., Słownik artystów na Śląsku Cieszyńskim, Bytom 1967

Morys-Twarowski M., Dzieje chłopskiego rodu Zająców z Ogrodzonej koło Cieszyna od XVII do początku XX wieku, „Rocznik Muzeum «Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie»”, 4, 2016, s. 99–137

Olesiak I., Sześć pokoleń wójtów dziedzicznych. Genealogia rodu Peterków z Leskowca koło Frydka, „Pamiętnik Cieszyński”, 23, 2019, s. 57–89

Panic I., Śląsk Cieszyński w początkach czasów nowożytnych (1528–1653), Cieszyn 2011

Poloczkowa B., Cieszyńskie karty do gry z XVII wieku, „Mówią Wieki”, 26, 1982, nr 1, s. 34–36

Popiołek F., Historia osadnictwa w Beskidzie Śląskim, Katowice 1939

Popiołek F., Urbarze – najważniejsze źródło do badania stosunków społecznych na Śląsku Cieszyńskim, „Zwrot”, 1950, 11, s. 3–5

Prasek V., Gruntovni a sirotčí registra na Těšísku, „Selský archiv”, 6, 1907, nr 2, s. 93–106

Przybyla M., Sociální a hospodářská situace poddaných panství Těšínské komory v 17. a 18. století (příklad vesnice Guty), Brno 2012, bakalářská diplomová práce, https://is.muni.cz/th/86554/ff_b_b1/Socialni_a_hospodarska_situace_poddanych_panstvi_Tesinkse_komory_v_17._a_18_stoleti priklad_vesnice_Guty_.pdf [dostęp: 12.12.2020]

Spyra J., Sprawa Wacława Pilutka. Przyczynek do dziejów sądownictwa książęcego w księstwie cieszyńskim w czasach piastowskich, w: Sršatý Prajz. Erich Šefčík (1945–2004). Sborník k nedožitým 65. narozeninám historika a archiváře, red. J. Hanzal, O. Šefčík, Praha 2010, s. 85–94

Spyra J., Śląsk Cieszyński w okresie 1653–1848, Cieszyn 2012

Spyra J., Wisła. Dzieje beskidzkiej wsi do 1918 roku, Wisła 2007

Żurek A., Chłopska genealogia, „Kalendarz Cieszyński”, 2001, s. 60–63

Studia Źródłoznawcze. Commentationes

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2022-12-11

Jak cytować

1.
MORYS-TWAROWSKI, Michael. Dwadzieścia lat później. Datacja „urbarza cieszyńskiego z 1621 r.”. Studia Źródłoznawcze. Commentationes [online]. 11 grudzień 2022, T. 60, s. 63–74. [udostępniono 5.7.2025]. DOI 10.12775/SZ.2022.04.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 60 (2022)

Dział

Rozprawy

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 257
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

Księstwo Cieszyńskie, urbarz, XVII wiek
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa