Pieczęcie w opactwach cysterskich z diecezji krakowskiej do początku czasów nowożytnych. Próba rekonstrukcji systemów sfragistycznych
DOI:
https://doi.org/10.12775/SZ.2022.02Słowa kluczowe
system sfragistyczny, cystersi, diecezja krakowska, pieczęć opacka, pieczęć konwentu, pieczęć większa, pieczęć mniejszaAbstrakt
W niniejszym tekście zaprezentowano próbę rekonstrukcji systemów sfragistycznych opactw cysterskich z diecezji krakowskiej do początku czasów nowożytnych. Materiał źródłowy (pieczęcie i dokumenty, w których o nich informowano) pozwolił na wydzielenie kilku etapów kształtowania się tych systemów. Wskazano pieczęcie tworzące dany system oraz, w miarę możliwości, ustalono ich hierarchię, kompetencje prawne i okoliczności, w jakich po nie sięgano. Wyniki badań skonfrontowano także z ustawodawstwem zakonnym na temat pieczęci.
Bibliografia
Źródła drukowane
Les codifications cisterciennes de 1237 et de 1257, wyd. B. Lucet, Paris 1977
Diplomata monasterii Clarae Tumbae prope Cracoviam, wyd. E. Janota, Cracoviae 1865
KDMłp., t. 1–4, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1876–1905
Materiały do Kodeksu dyplomatycznego Małopolski, t. 5: 1451–1506, oprac. W. Bukowski, F. Sikora, J. Wroniszewski, red. W. Bukowski, Kraków 2014, [dostęp: 11.06.2021]
Statuta Capitulorum Genaralium Ordinis Cisterciensis ab anno 1116 ad annum 1786, t. 1–4, wyd. J.-M. Canivez, Louvain 1933–1936
ZDMłp., cz. 1–3, wyd. S. Kuraś, Wrocław–Warszawa–Kraków 1962–1969; cz. 5, wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970
Opracowania
Dyplomatyka staropolska, red. T. Jurek, Warszawa 2015
Guerreau I., Die Repräsentation des sächsischen Klerus im Mittelalter anhand seiner Siegel, t. 3–6, Paris–Göttingen 2006 (praca doktorska napisana na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Georga-Augusta w Getyndze pod kierunkiem prof. M. Pastoureau i prof. W. Petkego)
Heslop Th.A., Cistercian Seals in England and Wales, w: Cistercian Art and Architecture in the British Isles, red. Ch. Norton, D. Park, Cambridge 1986, s. 266–283
Jamroziak E., The Cistercian Order in Medieval Europe 1090–1500, Abingdon 2013
Kałuski T., Funkcjonowanie contrasigillów w klasztorach cysterskich na Śląsku w średniowieczu i czasach nowożytnych, w: Silesia – Polonia – Europa. Studia historyczne dedykowane Profesorowi Idziemu Panicowi, red. J. Sperka, Katowice–Bielsko-Biała 2019, s. 311–320
Kałuski T., Imago abbatis na pieczęciach śląskich cystersów w średniowieczu, w: Dzieje i kultura cystersów w Polsce. 2, red. M. Starzyński, D. Tabor, Kraków 2018, s. 395–415, 665–667
Karczewski D., Materiały do sfragistyki opactwa pelplińskiego, w: Pelplin. 725 rocznica powstania opactwa cysterskiego. Kulturotwórcza rola cystersów na Kociewiu, red. D.A. Dekański, Pelplin–Tczew 2002, s. 137–148
Starzyński M., Herby średniowiecznych opatów mogilskich, Kraków 2005
Starzyński M., Katalog opatów mogilskich w średniowieczu, „Nasza Przeszłość”, 100, 2003, s. 77–126
Stróżyk P., Klasyfikacja pieczęci benedyktyńskich i cysterskich z ziem polskich, w: Dawne pieczęcie. Typologia – metody badań – interpretacje, red. Z. Piech, Warszawa 2015, s. 197–206
Stróżyk P., Pieczęcie cysterskie z opactwa w Łeknie-Wągrowcu (cz. I), „Studia i Materiały do Dziejów Pałuk”, 4, 2003, s. 179–202
Stróżyk P., Pieczęcie cysterskie z opactwa w Łeknie-Wągrowcu (część II), „Studia i Materiały do Dziejów Pałuk”, 6, 2006, s. 139–153
Szymoniak M., Nowe ustalenia o pieczęciach opatów mogilskich z XV i XVI w., w: Dzieje i kultura cystersów w Polsce. 2, red. M. Starzyński, D. Tabor, Kraków 2018, s. 417–440, 668–672
Szymoniak M., Średniowieczne pieczęcie cysterskie z diecezji krakowskiej jako źródło badań nad zakresem władzy opatów i konwentów, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ”, 9, 2014, z. 2, s. 145–181
Wójcik M.L., Średniowieczne pieczęcie cystersów rudzkich, w: Cystersi w społeczeństwie Europy Środkowej. Materiały z konferencji naukowej odbytej w klasztorze oo. Cystersów w Krakowie Mogile z okazji 900 rocznicy powstania Zakonu Ojców Cystersów, Poznań–Kraków–Mogiła, 5–10 października 1998, red. A.M. Wyrwa, J. Dobosz, Poznań 2000, s. 405–415
Zyglewski Z., Pieczęcie klasztoru Cystersów w Koronowie, „Nasza Przeszłość”, 96, 2003, s. 143–168
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 492
Liczba cytowań: 0
