Rachunki księcia płockiego Władysława I z lat 1434–1437. Edycja źródła z odpisu ks. Władysława Mąkowskiego
DOI:
https://doi.org/10.12775/SZ.2021.08Słowa kluczowe
książęta mazowieccy, książę płocki Władysław I, księżniczka mazowiecka Katarzyna, edycja źródłowa, dwór książęcy, rachunki dworskie, skarb książęcyAbstrakt
Przedmiotem niniejszej edycji źródłowej jest fragment rachunków dworskich księcia płockiego Władysława I z lat 1434–1437. To jeden z niewielu przypadków zachowania się tego typu materiałów na Mazowszu. Pozwalają one poznać dwory książęce, ich członków (w szerokim rozumieniu tego określenia) oraz wydatki. Publikowane źródło dotrwało do XX w. w szczątkowej postaci, w zasobie Archiwum Diecezjalnego w Płocku. Specyfika edycji polega na tym, że podstawę wydania stanowi z konieczności kopia rachunków. Oryginał zaginął lub został zniszczony w czasie II wojny światowej, zachował się natomiast przedwojenny odpis autorstwa ks. Władysława Mąkowskiego, zawierający blisko 160 zapisek rachunkowych.
Bibliografia
Źródła
Jagelló Zsigmond herceg udvarának számadáskӧnyve (1504–1507), wyd. K. Rábai, współpr. R.R. Trimonienė, P. Kasza, Szeged 2014
Księga Metryki Koronnej podkanclerzego Andrzeja Oporowskiego z lat 1479–1483: ze spuścizny Antoniego Prochaski, wyd. G. Rutkowska, Warszawa 2005
Księga skarbowa Janusza II księcia mazowieckiego z lat 1477–1490, wyd. J. Senkowski, Kwart. HKM, 7, 1959, nr 3 (dodatkowy)
Lietuvos didžiojo kuniaikščio Aleksandro Jogailaičio dvaro sąskaitų knygos (1494–1504), wyd. D. Antanavičius, R. Petrauskas, Vilnius 2007
Metryka Księstwa Mazowieckiego z XV–XVI wieku, t. 1: Księga oznaczona No 333 z lat 1417–1429, wyd. A. Włodarski, Warszawa 1918
Metryka Księstwa Mazowieckiego z XV–XVI wieku, t. 2: Księga oznaczona No 334 z lat 1429–1433, wyd. A. Włodarski, Warszawa 1930
Mezi periferií a centrem jagellonského světa. Registrum dvořanů knížete a krále Zikmunda I. Jagellonského z let 1493–1510, wyd. P. Kozák, K. Rábai, Opava [2015]
Rachunki dworu króla Władysława Jagiełły i królowej Jadwigi z lat 1388 do 1420, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1896
Registrum proventuum Regni Hungariae. A Magyar Királyság kincstartójának számadás könyeve (1494–1495), wyd. T. Neumann, Budapest 2019
Účty budínského dvora krále Vladislava II. Jagellonského (1494–1495), wyd. P. Kozák, Praha 2019
Účty dvora prince Zikmunda Jagellonského, vévodyhlohovského a opavského, nejvyššího hejtmana Slezska a Lužic, z let (1493) 1500–1507, wyd. P. Kozák, Opava 2014
Opracowania
Borkowska U., Dynastia Jagiellonów w Polsce, Warszawa 2011
Borkowska U., Rachunki królewskie jako źródło poznania praktyk religijnych Jagiellonów, w: Peregrinatio ad veritatem. Studia ofiarowane prof. Aleksandrze Witkowskiej OSU z okazji 40-lecia pracy naukowej, red. U. Borkowska i in., Lublin 2004, s. 47–63
Grabowski J., Dynastia Piastów mazowieckich. Studia nad dziejami politycznymi Mazowsza, intytulacją i genealogią książąt, Kraków 2012
Grabowski J., Księga skarbowa Janusza II. Prace nad nową edycją rachunków dworu książęcego, w: Editiones sine fine, t. 1, red. K. Kopiński, W. Mrozowicz, J. Tandecki, Toruń 2017, s. 117–130
Grabowski J., Poczet książąt i księżnych mazowieckich, Kraków 2019
Jasiński K., Rodowód Piastów mazowieckich, wyd. M. Górny, Poznań–Wrocław 1998
Karwasińska J., Źródła archiwalne. Wybór pism, oprac. T. Dunin-Wąsowicz, Warszawa 1999
Majewski D., Mąkowski Władysław Tomasz, w: Słownik biograficzny polskich archiwistów kościelnych, t. 1, red. J. Marecki, Kraków 2017, s. 103–105
Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1: Mapa, cz. 2: Komentarz, indeksy, red. W. Pałucki, oprac. A. Dunin-Wąsowiczowa i in., Warszawa 1973 (Atlas Historyczny Polski. Mapy Szczegółowe XVI wieku, t. 7)
Nowowiejski A.J., Płock: monografia historyczna, Płock [1931]
Salina A., Z Jeny do Płocka. Powrót szczątków trzynastowiecznego kodeksu zrabowanego z Biblioteki Seminaryjnej, w: Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, t. 14, red. W. Walczak, K. Wiszowata-Walczak, Białystok 2020, s. 199–231
Senkowski J., Akta skarbowe Rzeczypospolitej, w: Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Przewodnik po zespołach. I. Akta dawnej Rzeczypospolitej, oprac. J. Karwasińska, Warszawa 1975, s. 118–125
Senkowski J., Skarbowość Mazowsza od końca XIV wieku do 1526 roku, Warszawa 1965
Skibniewska J., Dwór Aleksandra Jagiellończyka w latach 1501–1506, Lublin 2015
Słownik historyczno-geograficzny województwa płockiego w średniowieczu, oprac. A. Borkiewicz-Celińska, z. 1–2, Wrocław 1980–1981; z. 3–4, Warszawa 1998–2000
Słownik staropolski, t. 1–11, red. S. Urbańczyk, Kraków 1953–2002
Sprandel R., Rechnungsbücher, w: Lexikon des Mittelalters, t. 7, München 1994, s. 508–510
Supruniuk A., Mazowsze Siemowitów (1341–1442). Dzieje polityczne i struktury władzy, Warszawa 2010
Supruniuk A., Otoczenie księcia mazowieckiego Siemowita IV (1374–1426). Studium o elicie politycznej Mazowsza na przełomie XIV i XV wieku, Warszawa 1998
Swieżawski A., Katarzyna, zapomniana władczyni Płocka, w: tenże, Mazowsze i Ruś Czerwona w średniowieczu. Wybór prac, Częstochowa 1997, s. 17–25 (wyd. oryg. „Notatki Płockie”, 10, 1965, z. 3–4, s. 18–23)
Tęgowski J., Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów, Poznań–Wrocław 1999
Wilska M., Mazowieckie środowisko dworskie Janusza Starszego. Studium społeczne, Warszawa 2012
Wolff A., Projekt instrukcji wydawniczej dla pisanych źródeł historycznych do połowy XVI wieku, St. Źródł., 1, 1957, s. 155–184 (przedruk w: J. Tandecki, K. Kopiński, Edytorstwo źródeł historycznych, Warszawa 2014, zał. nr 2, s. 328–354)
Wolff A., Studia nad urzędnikami mazowieckimi 1370–1526, Wrocław 1962
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 922
Liczba cytowań: 0
