Okupacyjny nadburmistrz i sędziowie Sądu Specjalnego w Toruniu (czyli o paradoksach historyczno-prawnych)
DOI:
https://doi.org/10.12775/SIT.2020.025Słowa kluczowe
Toruń, II wojna światowa, niemiecki Sąd Specjalny (Sondergericht) w Toruniu, kara śmierci, zbrodnia sądowa, denazyfikacjaAbstrakt
Okupacyjny nadburmistrz Torunia otrzymał swoje stanowisko za zorganizowanie spalenia synagogi i domu jej dozorcy w Furth, w „noc kryształową” (9/10.11.1938 r.). Skazujący Polaków na karę śmierci sędziowie Sądu Specjalnego w Toruniu, wykazywali się większym okrucieństwem od urzędników Ministerstwa Sprawiedliwości w Berlinie. Sędziowie tego sądu skazali na karę śmierci Polkę, której niemiecki żołnierz podarował damski żakiet. Polka nie wiedziała, że ubranie to zostało wcześniej skradzione spośród rzeczy przeznaczonych do wysyłki na front wschodni. Pomimo to sędziowie sądu specjalnego uznali ją za winną umyślnej zbrodni. W Ministerstwie Sprawiedliwości w Berlinie zamieniono karę śmieci na 10 lat obozu karnego, którego Polka nie miała szansy przeżyć. Sędziowie III Rzeszy nie ponieśli odpowiedzialności karnej w Niemczech Zachodnich. Tłumaczyli się, że wydając wyroki śmierci stosowali obowiązujące wówczas prawo.
Bibliografia
Beinarowitz R., Anmerkung, „Neue Justiz“ 1982, nr 1.
Braunbuch. Kriegs- und Naziverbrechen in Der Bundesrepublik. Staat. Wirtschaft. Verwaltung. Armee. Justiz. Wissenschaft, red. Nationalrat der Nationalen Front des Demokratischen Deutschland. Dokumentationszentrum der Staatlichen Archivverwaltung der DDR, Berlin 1965.
Dalcke A., Strafrecht und Strafverfahren, Berlin–Munchen 1940.
Frank N., Bruder Norman!: „Mein Vater war ein Naziverbrecher, aber ich liebe ihn“, Bonn 2013.
Frank N., Der Vater. Eine Abrechnung, Munchen 1991.
Frank N., Dunkle Seele, Feiges Maul. Wie skandalos und komisch sich die Deutschen beim Entnazifizieren reinwaschen, Bonn 2017.
Frank N., Meine Deutsche Mutter, Munchen 2005.
Frei N., Vergangenheitspolitik. Die Anfange der Bundesrepublik und die NS-Vergangenheit, Munchen 1996.
Friedrich J., Freispruch fur die Nazi-Justiz. Die Urteile gegen NS-Richter seit 1948. Eine Dokumentation, Berlin 1998.
Gortemaker M., In eigener Sache. Das BMJ und Seine Beitrage zur Aufarbeitung der NS-Vergangenheit, w: Die Rosenburg. Das Bundesministerium der Justiz und die NS-Vergangenheit – eine Bestandsaufnahme, red.
M. Gortemaker, Ch. Safferling, Bonn 2013.
Gortemaker M., Safferling Ch., Die Akte Rosenburg. Das Bundesministerium der Justiz und die NS-Zeit, Munchen 2016.
Herbert U., Justiz und NS-Vergangenheit in der Bundesrepublik 1945–1950, w: Die Rosenburg. Das Bundesministerium der Justiz und die NS-Vergangenheit– eine Bestandsaufnahme, red. M. Gortemaker, Ch. Safferling, Bonn 2013.
Kulesza W., Crimen laesae iustitiae. Odpowiedzialność karna sędziów i prokuratorów za zbrodnie sądowe według prawa norymberskiego, niemieckiego, austriackiego i polskiego, Łódź 2013.
Kulesza W., Demonstracja. Blokada. Strajk. Granice wolności zgromadzeń i strajku w polskim prawie karnym na tle prawa niemieckiego, Łódź 1991.
Kulesza W., Noc kryształowa w Rzeszy („Reichskristallnacht”) 9/10 listopada 1938 r. w świetle postępowań denazyfikacyjnych (w druku).
Kulesza W., Polacy wpisani na volkslistę a obowiązek służby w Wehrmachcie w świetle wyroków Sądu Specjalnego w Toruniu, „Studia Iuridica Toruniensia” 2018, t. XXIII.
Kulesza W., Sąd Specjalny (Sondergericht) w Łodzi, w: Gmach i jego tajemnice. Sąd Okręgowy w Łodzi. 1917–2017, Łódź 2017.
Kulesza W., Sędziowskie naginanie prawa w świetle niemieckiego prawa karnego, w: Artes Serviunt Vitae Sapientia Imperat. Proces karny sensu largo. Rzeczywistość i wyzwania. Księga jubileuszowa Profesora Tomasza Grzegorczyka z okazji 70. urodzin, red. J. Kasiński, A. Małolepszy, P. Misztal, R. Olszewski, K. Rydz-Sybilak, D. Świecki, Warszawa–Łódź 2019.
Lemiesz W., Paragraf i zbrodnia, Warszawa 1963.
Muller I., Furchtbare Juristen. Die unbewaltigte Vergangenheit unserer Justiz, Munchen 1989.
Patzold K., Reichskristallnacht, w: Enzyklopadie des Nationalsozialismus, red. W. Benz, H. Graml, H. Weiβ, Munchen 1998.
Pospieszalski K. M., Hitlerowskie „prawo” okupacyjne w Polsce, Poznań 1952.
Rosenburg – Federalne Ministerstwo Sprawiedliwości Niemiec w cieniu narodowosocjalistycznej przeszłości, tłum. M. Bainczyk, Berlin 2019.
Ruthers B., Die Gesetzgebung – Vom „Dritten Reich“ zur Bundesrepublik Deutschland. Vierzehn Hypothesen, w: Die Rosenburg. Das Bundesministerium der Justiz und die NS-Vergangenheit – eine Bestandsaufnahme,
red. M. Gortemaker, Ch. Safferling, Bonn 2013.
Schenk D., Albert Forster, gdański namiestnik Hitlera, Gdańsk 2002.
Schenk D., Hans Frank. Biografia generalnego gubernatora, Kraków 2009.
Schenk D., Hans Frank: Hitlers Kronjurist und Generalgouverneur, Frankfurt am Main 2006.
Schenk D., Hitlers Mann in Danzig. Gauleiter Forster und die NS-Verbrechen in Danzig-Westpreuβen, Bonn 2000.
Schenk D., Poczta Polska w Gdańsku. Dzieje pewnego niemieckiego zabójstwa sądowego, Gdańsk 1999.
Steiniger P.A., Zur Strafbarkeit faschistischer Menschlichkeitsverbrecher, „Neue Justiz“ 1961, nr 9.
Waszczyński J., Z działalności hitlerowskiego Sądu Specjalnego w Łodzi (1939–1945), „Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce” 1972, t. XXIV.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 245
Liczba cytowań: 0
