O jurydycznym ideale obywatelskości. Geneza nowożytnego rozumienia obywatelstwa
DOI:
https://doi.org/10.12775/SIT.2017.008Słowa kluczowe
demokracja, obywatel, obywatelskość, prawa człowieka i obywatelaAbstrakt
Pod koniec XVIII w. powstała liberalna koncepcja praw człowieka. Przyjmuje ona m.in., że jednostka jest podmiotem pewnego katalogu praw naturalnych. Natomiast jej prawa i obowiązki wyznaczają zakres władzy państwowej. W tym też okresie wypracowano model nowoczesnego pojęcia obywatela i obywatelstwa. Przedmiotem niniejszego opracowania jest zatem obywatel – i co za tym idzie jego relacja z państwem (ustalonym ładem formalno-prawnym) – poddany analizie w ujęciu historycznym na poziomie metaprawnym. W artykule zawarto informacje dotyczące zarówno czasu i miejsca kształtowania się ustroju demokratycznego, jak i tła doktrynalnego dla początków nowożytnego rozumienia obywatelstwa.Bibliografia
Bartyzel J., Tradycjonalistów francuskich krytyka kontr aktualizmu, w: Śmiertelny bóg Demos. Pięć wykładów o demokracji i jej krytykach, red. J. Bartyzel, Warszawa 2009.
Bartyzel J., Demokratyczna idolatria i arystofobia w ujęciu konserwatywnej krytyki demokracji, w: Dylematy współczesnej demokracji, red. S. Wróbel, Toruń 2011.
Baszkiewicz J., Powszechna historia ustrojów państwowych, Gdańsk 2002.
Bukowska X., Historyczne modele obywatelstwa. O źródłach teoretycznego pomieszania wokół kwestii obywatelstwa z perspektywy tradycji zachodniej cywilizacji, „Zoon Politikon” 2010, nr 1.
Chmaj M., Równość wobec prawa, w: Wolność i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej, red. M. Chmaj, Warszawa–Kraków 2006.
Davies N., Europa. Rozprawa historyka z historią, Kraków 2010.
Dudek D., Zasada prawa człowieka do życia, w: Zasady ustroju III Rzeczypospolitej Polskiej, red. D. Dudek, Warszawa–Kraków 2009.
Dziubka, Obywatelskość jako virtu podmiotu demokracji, Wrocław 2008.
Gaca A., Kodeks Duński króla Chrystiana V z roku 1683, Toruń 1992.
Grabowska B., Samotny egoista czy odpowiedzialny obywatel. Rozważania na temat liberalnego ideału człowieka i obywatela, Toruń 2011.
Grotius, O prawie wojny i pokoju: trzy księgi w których znajdują wyjaśnienie prawo natury i prawo narodów, a także główne zasady prawa publicznego, Warszawa 1957.
Gross A., Samobójstwa słynnych ludzi – Sokrates i cykuta, „Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii” 2000, nr 50 (4).
Justyńska I., Justyński J., Historia myśli socjologiczno-ekonomicznej, Warszawa 2013.
Kaczmarczyk Z., Leśnodorski B., Historia państwa i prawa Polski od połowy XV w. do r. 1795, tom II, red. J. Bardach, Warszawa 1966.
Kamińska K., Gaca A., Historia powszechna ustrojów państwowych, Toruń 2011.
Kant I., Die Metaphysik der Sitten, tom VIII, Werkausgabe 1977.
Kant I., Über den Gemeinspruch, tom XI., Hamburg: Felix
Meiner Verlag, cop. 1992.
Koranyi K., Powszechna historia państwa i prawa, tom I, Warszawa 1961.
Koranyi K., Powszechna historia państwa i prawa, tom III, Warszawa 1967.
Kowalski J., Konstytucja Federacji Rosyjskiej a rosyjska i europejska tradycja konstytucyjna, Warszawa–Poznań 2009.
Krzysztofik E., Wsparcie pokoju we współczesnych stosunkach międzynarodowych, Warszawa 2008.
Kuźniar R., Prawa człowieka, Warszawa 2004.
Leśnodorski B., Dzieło Sejmu Czteroletniego (1788–1792). Studium historyczno- prawne, Wrocław 1951.
Locke J., Drugi traktat o rządzie, w: Dwa traktaty o rządzie, Warszawa 1992.
Locke J., The Second Treatise of Government and a Letter Concerning Toleration, Mineola, New York 2002.
Maciejewski T., Historia powszechna ustroju i prawa, Warszawa 2000.
Michalak B., Umowa społeczna, w: Encyklopedia politologii. Pojęcia, teorie, metody, tom 1, red. W. Sokół, M. Żmigrodzki, Warszawa 2016.
Ogonowski Z., Locke, Warszawa 1972.
Osuchowski W., Zarys prawa rzymskiego prywatnego, Warszawa 1971.
Palmer R.R., Man and Citizen, Applications of Individualism In the French Revolution, w: Essays In Political Theory Presented to G.H. Sabine, New York 1948.
Piechowiak M., Filozoa praw człowieka. Prawa człowieka w świetle ich międzynarodowej ochrony, Lublin 1999.
Pierzchalski F., Obywatelskość a podmiotowość w wyjaśnianiu praktyki społeczno-politycznej, „Społeczeństwo i Polityka” 2009, nr 4/21.
Platon, Gorgiasz, Warszawa 1958.
Platon, Państwo, Warszawa 1990.
Preuß U.K., O teoretyczno-konstytucyjnym pojęciu obywatela we współczesnym społeczeństwie, w: Obywatel – odrodzenie pojęcia, red. B. Markiewicz, Warszawa 1993.
Ptaśnik J., Miasta i mieszczaństwo w dawnej Polsce, Warszawa 1949.
Sartori G., Teoria demokracji, Warszawa 1998.
Sejmiki: prawo uchwalone dnia 24 marca 1791 r., w: Ustawodawstwo Sejmu Wielkiego z 1791 r., z. 2, Kórnik 1985.
Skwara B., Horyzontalny skutek praw i wolności jednostki w systemie Konstytucji RP, w: Dylematy praw człowieka, red. T. Gardocka, J. Sobczak, Toruń 2008.
Stoczewska B., Obywatelstwo, w: Słownik historii doktryn politycznych, red. K. Chojnicka, M. Jaskólski, tom IV, Warszawa 2009.
Stone I.F., Sprawa Sokratesa, Poznań 2003.
Szacki J., Ani książę, ani kupiec: obywatel: idea społeczeństwa obywatelskiego w myśli współczesnej, Kraków–Warszawa 1997.
Szczaniecki M., Powszechna historia państwa i prawa, Warszawa 1985.
Święcicka P., Rzymskie prawo prywatne. Repetytorium, Warszawa 2011.
Trzciński K., Początki nowożytnego obywatelstwa w Europie – obywatel państwa i katalog jego praw w dokumentach Rewolucji Francuskiej, „Studia Europejskie” 2005, nr 2.
Uziębło P., Zasada równości wyborów parlamentarnych w państwach europejskich i południowoamerykańskich, Warszawa 2013.
White S., Równość, Warszawa 2008.
Wipszycka E., Miejsce dorobku antyku w dziedzictwie kulturowym cywilizacji europejskiej, w: Cywilizacja europejska. Wykłady i eseje, red. M. Koźmiński, Warszawa 2004.
Wnuk-Lipiński E., Socjologia życia publicznego, rozdz. IV: Status obywatelski, Warszawa 2005.
Wójcik Z., Historia powszechna XVI–XVII wieku, Warszawa 1968.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 255
Liczba cytowań: 0
