Prusko-niemieckie państwo prawa a polska mniejszość w Prusach (1815–1914) Stan badań i postulaty badawcze
DOI:
https://doi.org/10.12775/SIT.2012.015Keywords
history of Prussia in the nineteenth century, rule of law, the legal status of polish minorityAbstract
The author presents a new research project on the concept of the rule of law in the nineteenth century Germany, in view relative to the Polish national minority, living in the prussian provinces of Posen and Westpreussen. This paper presents the thesis and research perspectives, requiring extended analysis: such as the genesis and content of the Prussian-German concept of the rule of law or a question of system administration bodies and institutions of protection of fundamental rights. Finally, to obtain answer to a question about the degree of eff ective legal protection of Polish citizens in Prussia and the German Reich the analyze, even limited, the administrative and judicial practice is required element – especially jurisprudence of the administrative courts, including Oberverwaltungsgericht in Berlin. The author presents the current state of research into the history of Polish territories under Prussian rule, and the Prussian- German policy towards the Polish minority, the key position of a synthesis, monographs and minor papers.
References
Bähr O., Der Rechtsstaat. Eine publicistische Skizze, Cassel–Göttingen 1864.
Banach J., Prasa polska Prus zachodnich w latach 1848–1914, Gdańsk 1999.
Benyskiewicz J., Posłowie polscy w Berlinie w latach 1866–1890, Zielona Góra 1976.
Berger I., Die preussische Verwaltung des Regierungsbezirk Bromberg (1815–1847), Köln–Berlin 1966.
Borodziej Ł., Pruska polityka oświatowa na ziemiach polskich w okresie Kulturkampfu, Warszawa 1972.
Cieślaka T., chociażby: Prasa pomorska na przełomie XIX i XX wieku, Poznań 1957.
dedykowana Profesorowi Arturowi Korobowiczowi, red. Wojciech Witkowski, Lublin 2008.
Dziadzio A., Koncepcja państwa prawa w XIX w. – idea i rzeczywistość, Czasopismo Prawno-Historyczne 2005, t. LVII, z. 1.
Forsthoff E. , Rechtstaat im Wandel. Verfassungsrechtliche Abhandlungen 1950–1964, Stuttgart 1964.
Gey T., Die preussische (1871–1920), Köln–Berlin 1972.
Gneist R. v., Der Rechtsaat, Berlin 1872.
Grodziski S., O rządach prawa w Koronie, Czasopismo Prawno-Historyczne 2005, t. LVII, z. 1.
Grot Z., Działalność posłów polskich w sejmie pruskim (1848–1850), Poznań 1961.
Gzelli G., „Prasa gadzinowa” dla polskich chłopów pod panowaniem pruskim w XIX wieku, [w:] W kręgu prasy, Toruń 1999.
Hackmann J., Ostpreussen und Westpreussen in deutscher und polnischer Sicht. Landeshistorie als beziehungsgeschichtliches Problem, Wiesbaden 1996.
Hemmerlingn Z., Posłowie polscy w parlamencie Rzeszy Niemieckiej i sejmie pruskim 1907–1914, Warszawa 1968.
Huber E.R., Deutsche Verfassungsgeschichte seit 1789, Bd. I–VII, Stuttgart-Berlin–Köln 1960–1988.
Jabczyński M., Walka dziatwy polskiej z pruską szkołą, Poznań 1930.
Janicka D., Landrecht z 1794 r. a rządy prawa w Prusach, Czasopismo Historyczno-Prawne 1987, t. XXXIX, z. 2.
Jeserich K.G.A., Pohl H., Unruh (Hg.) G., Deutsche Verwaltungsgeschichte (w szczególności Bd. 2: Vom Reichsdeputationshauptschluß bis zur Aufl ösung des Deutschen Bundes, Stuttgart 1983.
Jonca K., Ewolucja pojęcia „państwa prawnego” w niemieckiej doktrynie prawnej, Acta Universitatis Vratislaviensis, nr 307, Przegląd Prawa i Administracji VII, 1976.
Kalembka S., Polska myśl polityczna na ziemiach pod pruskim panowaniem, Poznań–Toruń 1998.
Karpe U. Die geschichtliche Entwicklung des liberalen Rechtsstaates vom Vormärz bis zum Grundgesetz, Mainz 1985.
Karwat J., Od idei do czynu. Myśl i organizacje niepodległościowe w Poznańskiem w latach 1887–1919, Poznań 2002.
Klanowski T., Germanizacja gimnazjów w Wielkim Księstwie Poznańskim i opór młodzieży polskiej w latach 1870–1914, Poznań 1962.
Kohl W., Das Reichsverwaltungsgericht. Ein Beitrag zur Entwicklung der Verwaltungsgerichtsbarkeit in Deutschland, Tübingen 1991.
Komierowskiego R., Koła polskie w Berlinie 1875–1900, Poznań 1905.
Korth R., Die preußische Schulpolitik und die politische Schulstreiks. Ein Beitrag zur preußischen Polenpolitik der Ära Bülow, Würzburg 1963.
Krasuski J., Kulturkampf. Katolicyzm i liberalizm w Niemczech XIX w., Poznań 1963.
Krasuski J., Z dziejów niemieckiej myśli politycznej XIX i XX wieku, Poznań 1965.
Labuda G., Dzieje Prus jako zagadnienie historiografi czne, Przegląd Zachodni 1967, nr 1.
Labuda G., Polsko-niemieckie rozmowy o przeszłości. Zbiór rozpraw i artykułów, Poznań 1996.
Lityński A., Państwo prawa w Europie u progu XX wieku. Zagadnienia prawa karnego i cywilnego, [w:] Z dziejów kultury prawnej. Studia ofiarowane Profesorowi Juliuszowi Bardachowi w dziewięćdziesięciolecie urodzin, Warszawa 2004.
Maciąg Z., Kształtowanie zasad państwa demokratycznego, prawnego i socjalnego w Niemczech (do 1949 r.), Białystok 1998.
Malec D., Elementypaństwa prawa w Polsce dwudziestolecia międzywojennego, [w:] Prawo konstytucyjne II Rzeczypospolitej. Nauka i instytucje, red. P. Sarnecki, Kraków 2006.
Malec J., O rządach prawa w Rzeczypospolitej szlacheckiej uwag kilka, [w:] W pięćsetlecie konstytucji nihil novi. Z dziejów stanowienia prawa w Polsce, red. A. Ajnenkiel, Warszawa 2006.
Michalski R., Treści społeczne w polskiej prasie pomorskiej 1850–1989. Studium z dziejów komunikacji społecznej na Pomorzu, Toruń 2004.
Morawski L., Główne problemy współczesnej filozofii i prawa. Prawo w toku przemian, Warszawa 2000.
Mroczka M., Ziemie dzielnicy pruskiej w polskich koncepcjach i działalności politycznej 1864–1939, Gdańsk 1994.
Nowacki J., Rządy prawa. Dwa problemy, Katowice 1995.
Pietrzak M., Państwo prawne w Konstytucji z 17 marca 1921 r., Czasopismo Prawno-Historyczne 1987, z. 2.
Pilipiec S., Kształtowanie się współczesnej koncepcji prawa do sądu w Polsce, [w:] W kręgu historii i współczesności polskiego prawa. Księga jubileuszowa dedykowana prof. Arturowi Korobowiczowi, red. W. Witkowski, Lublin 2008.
Radwański R., Socjalne państwo prawne w doktrynie Republiki Federalnej Niemiec 1949–1969, Opole 1985.
Redelbach A., Wronkowska S., Ziembiński Z., Teoria państwa i prawa, Warszawa 1992.
Salmonowicz S., Polacy i Niemcy wobec siebie. Postawy – opinie – stereotypy (1697–1815). Próba zarysu, Olsztyn 1993.
Schmitz H., Die Staatsauff assung Robert von Mohls unter Berücksichtigung der verfassungsgeschichtlichen Etwicklung und des positiven Staatsdenkens, Köln 1965.
Serczyk J., Czy zwrot w historiografi i „pruskiej”?, Czasy Nowożytne 2002, t. XIII.
Serczyk J., Tomczak A., Toruń 1989; Dzieje historiografi i Pomorza Gdańskiego i Prus Wschodnich 1920–1939/1944, red. A. Tomczak, Toruń 1992.
Sobolewski M., Koncepcja państwa prawnego (Rechtsstaat) w doktrynie niemieckiego liberalizmu epoki klasycznej (do 1866 r.), Państwo i Prawo 1980, nr 2.
Stolleis M., Geschichte des öff entlichen Rechts in Deutschland; w szczególności Bd. II. Staatsrechtslehre und Verwaltungswissenschaft 1800–1914, München 1992.
Szmańda J., Polska myśl polityczna w zaborze pruskim od rozbiorów do roku 1863, Poznań 1919.
Topolski J., Modele wyjaśniania rozbiorów Polski w historiografi i polskiej, niemieckiej i austriackiej a koncepcje prawdy historycznej, Czasopismo Prawno-Historyczne 1993, t. XLV, z. 1–2.
Trzeciakowski L., Kulturkampf w zaborze pruskim, Poznań 1970.
Trzeciakowski L., M. Trzeciakowska M., W dziewiętnastowiecznym Poznaniu. Życie codzienne miasta 1815–1914, Poznań 1982.
Trzeciakowski L., Pod pruskim zaborem 1850–1918, Warszawa 1973.
Tuleja P., Zastane pojęcie państwa prawnego, [w:] S. Wronkowska, Zasada demokratycznego państwa prawnego w Konstytucji RP, Warszawa 2006.
Wajda K., Strajk szkolny 1905–1907 na wsi wielkopolskiej i pomorskiej, Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza, t. 3, z, 1, Poznań 1957.
Wajda K., Uwarunkowania polskiej myśli politycznej i społecznej na ziemiach polskich pod panowaniem pruskim 1864–1914, [w:] Studia z dziejów polskiej myśli politycznej, t. 2: Polska myśl polityczna w dzielnicy pruskiej w XIX w. Zbiór studiów, red. S. Kalembki, Toruń 1990.
Wąsicki J., Ziemie polskie pod zaborem pruskim. Prusy Południowe 1793–1806. Studium historyczno prawne, Wrocław 1957.
Weber D., Die Lehre vom Rechtsstaat beim Otto Bähr und Rudolf von Gneist, Bochum 1968.
Wierzchosławski S., Polski ruch narodowy w Prusach Zachodnich w latach 1860–1914, Wrocław 1980.
Zieliński Z., Kościół katolicki w Wielkim Księstwie Poznańskim w latach 1848–1865, Lublin 1973.
Zippelius R., Geschichte der Staatsideeen, München 1971.
Zmierczak M., Kształtowanie się koncepcji państwa prawnego (na przykładzie niemieckiej myśli polityczno-prawnej), [w:] Polskie dyskusje o państwie prawa, red. S. Wronkowska, Warszawa 1995.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 727
Number of citations: 0
