Wincenty Skrzetuski o wzajemnych relacjach stanów sejmujących w Rzeczypospolitej szlacheckiej (wybrane zagadnienia)
DOI:
https://doi.org/10.12775/SIT.2012.010Keywords
Wincenty Skrzetuski, Reforms in the gentry Republic of Poland (of the 18th century), Polish nobel freedom, functioning of the Parliament (Sejm) of the gentry Republic of Poland, polish piarAbstract
Wincenty Skrzetuski’s political views place him among the followers of the designers of the reform of the 18th century Republic of Poland. In his work on The Political Right of the Polish Nation, Skrzetuski described the principles according to which the Polish Parliament (Sejm) of those times functioned. Polish piarist made interesting historical digressions which showed some of the weak points of the solutions functioning in the parliamentary practice of the First Republic of Poland. Skrzetuski, discussing a procedure of parliamentary sessions, ammended in the period of Stanisław August Poniatowski, did not always clearly emphasise the solutions aiming at simplifi cation and acceleration of the course of the parliamentary sessions. It needs to be emphasized that describing the problem of parliamentary clearances, he referred to disastrous parliamentary practices and was in line with some drafters of the reforms in the gentry Republic of Poland which demanded radical changes in the clearance procedure or even in its total abolishment. Skrzetuski pointed to the fact that the senat is one of the three governing organs, the most important tasks of which is to serve and advice the king, as well as support him in performing some of public duties, including justice administration, being in charge of state unity as well as laws and citizenship freedom and mediating between a monarch and free gentry nation. Skrzetuski was among those who were fi rst to advocate the necessity of building a strong modern state. In his work on Speeches on major political matters he often warned that delaying reforms, such as introduction of the succession to the throne or maintaining the liberum veto principle, would lead to a decline and ultimate fall of the Republic.
References
Bentkowski F., Żywot i prace uczone ks. Wincentego Skrzetuskiego S.P., [w:] Posiedzenie publiczne Królewskiego Warszawskiego Uniwersytetu na uczczenie pamiątki zmarłych mężów odbyte dnia 14 lipca 1827 roku, Warszawa 1827.
Czapliński W., Dwa sejmy w roku 1652. Studium z dziejów rozkładu Rzeczypospolitej w XVII wieku, Wrocław 1955.
De Mably G., O prawodawstwie czyli o pierwszych zasadach praw, Warszawa 1783.
Grodziski S., Projekt reform prawno-ustrojowych z roku 1673, Czasopismo Prawno-Historyczne 1956, t. VIII.
Grześkowiak-Krwawicz A., Czy król potrzebny jest republice. Polscy pisarze polityczni wieku XVIII o miejscu i roli monarchy w Rzeczypospolitej. Zarys problematyki, [w:] Dwór a kraj. Między centrum a peryferiami władzy, red. R. Skowron, Kraków 2003.
Grzybowski K., Teoria reprezentacji w Polsce epoki Odrodzenia, Warszawa 1959.
Konarski S., O skutecznym rad sposobie, t. IV, Warszawa 1923.
Konopczyński W., Polscy pisarze polityczni w XVIII wieku, Warszawa 1966.
Konopczyński W., Polscy pisarze polityczni XVIII wieku (do Sejmu Czteroletniego), Warszawa 1966.
Konopczyński W., Polska w dobie wojny siedmioletniej, t. I, Warszawa 1911.
Lengnich G., Prawo pospolite Królestwa Polskiego, Kraków 1836.
Lityński A., Sejmiki ziemskie 1764–1793. Dzieje reformy, Katowice 1988.
Łaszewski R., Instrukcje poselskie w drugiej połowie XVIII wieku, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne, z. 56. Prawo, z. 12, red. W. Szyszkowski, Toruń 1973.
Łaszewski R., Sejm polski w latach 1764–1793. Studium historyczno-prawne, Warszawa–Poznań 1973.
Michalski J., Plan Czartoryskich naprawy Rzeczypospolitej, Kwartalnik Historyczny 1956, t. LXIII.
Olszewski H., Sejm Rzeczypospolitej epoki oligarchii 1652–1763, Poznań 1966.
Płaza S., Sejmiki i zjazdy szlacheckie województw poznańskiego i kaliskiego. Ustrój i funkcjonowanie (1572–1632), Warszawa–Kraków 1984.
Popławski A., Zbiór niektórych materii politycznych, Warszawa 1774.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 479
Number of citations: 0