Did lynchings occur during witch hunts in Poland between the 16th and 18 th centuries?
DOI:
https://doi.org/10.12775/SIT.2023.014Keywords
Poland, modern times, witch trials, lynchAbstract
In his synthesis Witch Hunts in Poland in the 17th and 18th century Bohdan Baranowski formulated a thesis that about 5,000 women accused of witchcraft lost their lives as a result of lynching executions which occurred primarily in rural areas. However, he did not provide specific source examples to support this thesis. The hypothesis entered the source literature nonetheless, and subsequent historians considered it a certainty. The analysis of the subject related the literature to date and the archival research, including the investigation of trials held in Gniezno in 1690, shows that lynchings hardly ever occurred in Poland. There were only two such cases, the first in 1720 in the town of Krasiłów, the 308Jacek Wijaczka second in the village of Osowo near Tuchola in 1779. The ‘trial’ con- ducted in Czerniewo in 1727, however, can be considered as an extra- judicial lynching; the perpetrators and adjudicators were consequently punished. Bohdan Baranowski’s 1952 thesis was therefore rather unsubstantiated.
References
Bär M , Der Adel und der adlige Grundbesitz in Polnisch-Preussen zur Zeit der preussischen Besitzergreifung. Nach Auszügen aus den Vasallenlisten und Grundbüchern, Leipzig 1911.
Baranowski B., Procesy czarownic w Polsce w XVII i XVIII wieku, Łódź 1952.
Behringer W., Witches and Witch-Hunts. A Global History, Cambridge 2002.
Dysa K., Ukrainian Witchcraft Trials. Volhynia, Podolia, and Ruthenia 17th –18th Centuries, Budapest – New York 2020.
Ein Hexenproceß. Im Jahr 1779, in: Neuer und Alter Haus- und Geschichts-Calender, auf das Jahr nach Christi Geburth MDCCLXXXVII. Für die Stadt Dantzig und benachbarte Oerter berechnet, hrsg von Johann Gottlieb Bartoldi, Dantzig 1787.
Fischer H.L., Das Buch vom Aberglauben, ed. 2, corrected, Vol. 1, Leipzig 1791.
Günther O., Ein Kontrakt mit dem Scharfrichter von Dirschau, “Mitteilungen des Westpreußischen Geschichtsvereins” A 1, 1902.
Karwowski S., Gniezno, Poznań 1892.
Kolberg O., Dzieła wszystkie, Vol 15: W. Ks. Poznańskie, P 7, (photo-off-set reissue), Wrocław–Poznań 1982.
Korytkowski J., Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej do roku 1000 aż do dni naszych. Podług źródeł archiwalnych, Vol 1, Gniezno 1883.
Lasocki Z., Szlachta płońska w walce z czartem, “Miesięcznik Heraldyczny” A 12, 1933, No 2.
Levack B P, Polowanie na czarownice w Europie wczesnonowożytnej, transl. E Rutkowski, with the addendum Katalog magii Mnicha Rudolfa zabytku z XIII w., transl. E. Karwot, Wrocław 1991; ed. 2, corrected and supplemented, Wrocław 2009.
Levack B.P., Witch lynching past and present, in: Swift to wrath: lynching global historical perspective, eds. W.D. Carrigan, Ch. Waldrep, Charlottesville 2013.
Levack B.P., Wtich-hunting in Scotland, Law, politic and religion, New York 2008.
Łaszewski R., Wiejskie prawo karne w Polsce XVII i XVIII wieku, Toruń 1988.
Łaszewski R., Wymiar sprawiedliwości we wsiach województwa chełmińskiego w XVII i XVIII wieku. Organizacja sądownictwa i postępowanie sądowe, Toruń 1974.
Mikołajczyk M., Proces kryminalny w miastach Małopolski XVI–XVIII wieku, Katowice 2013.
Monter W., Witch Trials in Continental Europe 1560–1660, in: Witchcraft and Magic in Europe, Vol 2: The Period of the Witch Trials, eds B Ankarloo, S Clark, Philadelphia 2002.
Oestling M., Witchcraft in Poland: Milk and Malefice, in: The Oxford Handbook of Witchcraft in Early Modern Europe and Colonial America, ed. B.P. Levack, Oxford 2013.
Pilaszek M., Procesy czarownic w Polsce w XVI–XVIII w. Nowe aspekty. Uwagi na marginesie pracy B. Baranowskiego, “Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1998, Vol 42.
Pilaszek M., Procesy o czary w Polsce w wiekach XV–XVIII, Kraków 2008.
Pragert P., Herbarz rodzin kaszubskich, Vol 2, Gdańsk 2001.
Salmonowicz S., Procesy o czary w Polsce. Próba rozważań modelowych, in: Prawo wczoraj i dziś. Studia dedykowane profesor Katarzynie Sójce-Zielińskiej, red G Bałtruszajtys, Warszawa 2000
Słownik języka polskiego Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego i Władysława Niedźwieckiego, Vol 6: S–Ś, compiled by W Niedźwiecki withparticipation of K Król, Warszawa 1915.
Słownik wyrazów obcych PWN, ed J Tokarski, Warszawa 1980.
Smoleński W , Przewrót umysłowy w Polsce wieku XVIII. Studia historyczne, ed. 3, Warszawa 1949.
Tazbir J., Hexenprozesse in Polen, “Archiv für Reformationsgeschichte” 1980, Bd. 71.
Tazbir J., Procesy o czary, “Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1978, Vol 23.
Tazbir J., Szlachta i teologowie. Studia z dziejów polskiej kontrreformacji, Warszawa 1987.
Warschauer A., Das Hexenkind, eine Erzählung aus alten Akten der Stadt Gnesen, “Aus dem Posener Lande Monatsblätter für Heimatkunde” A 6, 1911, J 4.
Topolski J. (ed ), Dzieje Gniezna, Warszawa 1965.
Warschauer A., Geschichte der Stadt Gnesen. Auf Anregung und mit Unterstützung der städtischen Behörden bearbeitet, Posen 1918.
Wijaczka J., Jak się pozbyć matki, która bije? Dziecięcy proces o czary w Gnieźnie w 1689 r., “Przegląd Historyczny” 2020, Vol 111, J 3.
Wijaczka J., Kościół wobec czarów w Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku (na tle europejskim), Warszawa 2016.
Wijaczka J., Próba zimnej wody (pławienie) w oskarżeniach i procesach o czary w państwie polsko-litewskim w XVI–XVIII wieku, “Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 2016, Vol 60.
Wijaczka J., Próba zimnej wody (pławienie) w procesach o czary we wczesnonowożytnej Europie, “Klio Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” 2020, Vol 53, No 2.
Wijaczka J., Samosąd w sprawie o czary w Czerniewie (dawny powiat tczewski), “Rocznik Gdański” 2009–2010, Vol 69–70.
Wiślicz T., Czary przed sądami wiejskimi w Polsce w XVI–XVIII w., “Czasopismo Prawno-Historyczne” 1997, Vol 49, J 1–2.
Wołonczewski M., Biskupstwo żmujdzkie Translated from the Samogitian into Polish and with some historical footnotes added by H. Hryszkiewicz With a foreword by S Smolka, Kraków 1898.
Wyporska W., Witchcraft in Early Modern Poland, 1500–1800, Basingstoke 2013.
Zwierzykowski M., Gniezno w XVI–XVIII wieku, in: Dzieje Gniezna pierwszej stolicy Polski, ed. J Dobosz, Gniezno 2016.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Jacek Wijaczka
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 310
Number of citations: 0
