Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Recenzenci, proces recenzyjny, zasady etyki
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Studia Iuridica Toruniensia

Na służbie imperium Zła. Sudopłatow i Sierow o 17 września 1939 r.
  • Strona domowa
  • /
  • Na służbie imperium Zła. Sudopłatow i Sierow o 17 września 1939 r.
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 28 (2021): Tom XXVIII /
  4. Artykuły

Na służbie imperium Zła. Sudopłatow i Sierow o 17 września 1939 r.

Autor

  • Adam Lityński Wyższa Szkoła Humanitas, Sosnowiec https://orcid.org/0000-0003-0899-9130

DOI:

https://doi.org/10.12775/SIT.2021.008

Słowa kluczowe

komunizm, pakt Ribbentrop–Mołotow 1939 r., napaść na Polskę 17 września 1939 r., ludobójcze represje, komunizm systemem zbrodniczym, Związek Sowiecki to imperium Zła (Ronald Reagan)

Abstrakt

W 1994 r. ukazały się Pawła Sudopłatowa "Wspomnienia niewygodnego świadka". „Prawdopodobnie od chwili opublikowania tajnego przemówienia Chruszczowa nikt bardziej nie rozszerzył naszej wiedzy o tym okresie” (Robert Conquest). Sudopłatow to człowiek o ogromnych kompetencjach w zakresie operacji specjalnych oraz szpiegostwa, po 1938 r. pozostający w stałym kontakcie z Ławrientijem Berią i Józefem Stalinem. W 2019 r. ukazały się w języku polskim "Tajemnice walizki generała Sierowa. Dzienniki pierwszego szefa KGB. 1939–1963". Są to prowadzone w zasadzie na bieżąco przez niemal ćwierć wieku pamiętniki szefa sowieckiej bezpieki, a później sowieckiego wywiadu wojskowego GRU. Sierow jako jedyny w Związku Radzieckim był szefem zarówno „cywilnego” Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego, jak i wojskowego Głównego Zarządu Wywiadu (GRU). Iwan Aleksandrowicz Sierow czynnie uczestniczył w absolutnie wszystkich najważniejszych wydarzeniach lat 1939–1945/1947, i to na najwyższym szczeblu decyzyjnym, pozostając w stałym kontakcie najpierw ze Stalinem, a później z Chruszczowem. W ten sposób czytelnik otrzymał pamiętniki, względnie wspomnienia dwóch najwyżej stojących w hierarchii funkcjonariuszy sowieckich służb pecjalnych. „Żywoty równoległe”. Z istoty swoich funkcji i obowiązków oraz stawianych przed nimi zadań musieli brać aktywny udział m.in. w rozpoczęciu II wojny światowej. Ta zaś – jak wiadomo – rozpoczęła się paktem Ribbentrop–Mołotow i m.in. napaścią 17 września 1939 r. Związku Sowieckiego na Polskę. Żaden z nich ani Sierow, ani Sudopłatow, w zasadzie nie krył swoich zbrodni, a nawet nieraz wyrażał się cynicznie o własnych poczynaniach. Żaden niczego nie żałował. Wykonywali właściwą robotę dla dobra Związku Radzieckiego. Sudopłatow, dyktujący swoje wspomnienia po 1992 r., zauważył, że „los państw nadbałtyckich, który początkowo decydował się na Kremlu i w Berlinie, podobny był do losu państw wschodnioeuropejskich zadecydowanego w Jałcie. […] Pominięto milczeniem fakt, że [Stalin] podpisał również tajną transakcję o podziale Europy najpierw z Rooseveltem i Churchillem w Jałcie, a później w Poczdamie z Trumanem”. Ronald Reagan nazwał Związek Radziecki imperium Zła i to trafne określenie trzeba też odnieść do samych korzeni bolszewizmu, do gleby, na której się rodził. Bolszewizm był projektem inżynierii społecznej, którego istotą było Zło Absolutne. Funkcjonariusze totalitarnego – komunistycznego systemu byli zupełnie pozbawieni cech ludzkich. Zezwierzęcenie obejmowało całe armie funkcjonariuszy bezpieki i partii komunistycznej. Co w człowieku tkwi? – ale to jest pytanie dla psychiatry. Próbowała na nie odpowiedzieć psychoanaliza, także socjologia czy filozofia. Zbrodnia jest właściwa całemu systemowi komunistycznemu podczas całego jego istnienia. 

Bibliografia

Beria S., Beria – mój ojciec. W sercu stalinowskiej władzy, przedmowa i przypisy F. Thom, tłum. J. Waczków, Warszawa 2000.

Birstein V.F., Smiersz tajna broń Stalina. Sowiecki kontrwywiad wojskowy podczas II wojny światowej, tłum. T. Fiedorek, Kraków 2013.

Bullock A., Hitler i Stalin. Żywoty równoległe, t. 1, tłum. J. Mianowski, L. Pastusiak, t. 2, tłum. M. Lipska, J. Mianowski, M. Rudowski, Warszawa 1994.

Chruszczow N.S., Fragmenty wspomnień, „Zeszyty Historyczne” 2000, z. 132.

Conquest R., Przedmowa do: P. Sudopłatow, Wspomnienia niewygodnego świadka, tłum. J. Markowski, przedmowa R. Conquest, wstęp i przypisy do wydania polskiego S. Jaczyński i M. Jasiak, Warszawa 1999.

Conquest R., Uwagi o spustoszonym stuleciu, tłum. T. Bieroń, Poznań 2002.

Conquest R., Wielki terror, tłum. W. Jeżewski, Warszawa 1997.

Courtois S., w: Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania, tłum. zespół, wstęp do polskiego wydania K. Kersten, Warszawa 1999.

Ćwięk H., Rotmistrz Sosnowski. As wywiadu Drugiej Rzeczypospolitej, Kraków 2010.

Dokumenty Katynia. Decyzja, red. J. Snopkiewicz, A. Zakrzewski, Warszawa 1992.

Faligot R., Kauffer R., Historia wywiadu światowego, t. 1, tłum. M. Matuszyn-Stefańska, wstęp M. Zgórniak, Asy wywiadu od zimnej wojny do dziś, t. 2, tłum. K. Skawina, przedmowa A. de Marenches, Aneksy, współoprawne, Warszawa 1998.

Fiedorczyk P., Lityński A., Stawarska-Rippel A., Wojny XX wieku i ich skutki dla ustrojów państwowych i prawa, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2019, z. 1.

Graczyk K., Operacja „Reichswehrministerium”. Misja majora Jerzego Sosnowskiego. Niemiecki i polski proces karny, Warszawa 2017.

Grzywacz A., Funkcjonowanie Oddziału II Sztabu Głównego w 1939 roku, „Zeszyty Historyczne” 1998, z. 125.

Kołakowski P., Czas próby. Polski wywiad wojskowy wobec groźby wybuchu wojny w 1939 roku, Warszawa 2012.

Kołakowski P., Zwalczanie szpiegostwa sowieckiego przez polski kontrwywiad w dwudziestoleciu międzywojennym. Zarys problematyki, w: Kontrwywiad II RP (1914) 1918–1945 (1948), t. 3, red. Z. Nawrocki, Warszawa 2013.

Krzak A., „Afera Sosnowskiego” w świetle „sprawy Pfeifera”, w: Kontrwywiad II RP (1914) 1918–1945 (1948), t. 1, red. Z. Nawrocki, Warszawa 2013.

Kulesza W., Crimen laesae iustitiae. Odpowiedzialność karna sędziów i prokuratorów za zbrodnie sądowe według prawa norymberskiego, niemieckiego, austriackiego i polskiego, Łódź 2013.

Lityński A., Prawo Rosji i ZSRR 1917–1991, czyli historia wszechzwiązkowego komunistycznego prawa (bolszewików). Krótki kurs, Warszawa 2017.

Pietrow N., Nowy ład Stalina. Sowietyzacja Europy 1945–1953, tłum. J. Prus-Wojciechowska i K. Syska, Warszawa 2015.

Pietrow N., Psy Stalina, tłum. J. Prus-Wojciechowska i K. Syska, Warszawa 2012.

Pietrow N., Stalinowski kat Polski Iwan Sierow, tłum. J. Prus-Wojciechowska i K. Syska, Warszawa 2013.

Polmar N., Allen T. B., Księga szpiegów. Encyklopedia, tłum. H. Białkowska, R. Brzeski, K. Obłucki, A. Piber, T. Wójcik, oprac. aneksu A. Pepłoński, P. Wieczorkiewicz, Warszawa 2000.

Polski słownik biograficzny, hasło Radziwiłł Janusz Franciszek, https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/janusz-franciszek-ksawery-radziwill.

Schecter J. i L., Wstęp do P. Sudopłatow, Wspomnienia niewygodnego świadka, tłum. J. Markowski, przedmowa R. Conquest, wstęp i przypisy do wydania polskiego S. Jaczyński i M. Jasiak, Warszawa 1999.

Sudopłatow, http://www.hrono.ru/biograf/bio_s/sudoplatov.php.

Sudopłatow P., Wspomnienia niewygodnego świadka, tłum. J. Markowski, przedmowa R. Conquest, wstęp i przypisy do wydania polskiego S. Jaczyński i M. Jasiak, Warszawa 1999.

Tajemnice walizki generała Sierowa. Dzienniki pierwszego szefa KGB. 1939–1963, red. A. Hinsztejn, tłum. A. Janowski, J. Cichocki, Konstancin-Jeziorna 2019.

Thom F., Beria oprawca bez skazy, tłum. K. Antkowiak, Warszawa 2016.

Włodarkiewicz W., Rola polskiego wywiadu wojskowego w rozpoznaniu zagrożenia sowieckiego Rzeczypospolitej w latach 1932–1939, w: Wywiad wojskowy II Rzeczypospolitej, red. P. Kołakowski i A. Pepłoński, Kraków 2011.

Studia Iuridica Toruniensia

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2021-09-15

Jak cytować

1.
LITYŃSKI, Adam. Na służbie imperium Zła. Sudopłatow i Sierow o 17 września 1939 r. Studia Iuridica Toruniensia [online]. 15 wrzesień 2021, T. 28, s. 137–162. [udostępniono 7.6.2023]. DOI 10.12775/SIT.2021.008.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 28 (2021): Tom XXVIII

Dział

Artykuły

Licencja

Prawa autorskie (c) 2021 Adam Lityński

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 423
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

komunizm, pakt Ribbentrop–Mołotow 1939 r., napaść na Polskę 17 września 1939 r., ludobójcze represje, komunizm systemem zbrodniczym, Związek Sowiecki to imperium Zła (Ronald Reagan)
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa