Incommodum accolentium. Kilka uwag na marginesie interdyktu ne quid in flumine publico fiat, quo aliter aqua fluat
DOI:
https://doi.org/10.12775/SIT.2022.012Słowa kluczowe
interdykt, szkoda, incommodum, rzeka, nurt rzecznyAbstrakt
W prawie rzymskim dostęp do miejsc publicznych, choćby takich jak rzeki, był otwarty dla wszystkich. Swobodne korzystanie z nich wiązało się jednak z podwyższonym ryzykiem wystąpienia szkód zwłaszcza w majątkach mieszkańców nabrzeża. Dlatego kierując się przede wszystkim ich interesem i dbając o ich bezpieczeństwo, pretor zapowiedział w swoim edykcie interdykt ne quid in flumine publico fiat, quo aliter aqua fluat. Na jego mocy zabroniono wykonywania bądź umieszczania na rzece publicznej lub jej brzegu czegokolwiek, co mogłoby spowodować, że woda będzie płynęła inaczej niż ubiegłego lata. Zmiana nurtu była z reguły konsekwencją niedozwolonego odprowadzania wody przez osoby prywatne, a więc w zbyt dużych ilościach albo w nieodpowiednich miejscach. Wskutek tych czynności stan wody w rzece mógł się zmienić, rodząc niebezpieczeństwo incommodum dla okolicznych mieszkańców (accolentes). Niemniej prawo czerpania wody z publicznych cieków per se było powszechne, dlatego mogło dochodzić do ścierania się interesów jednostek jednakowo uprawnionych do korzystania z miejsc publicznych. W edykcie pretor wytyczył granice swobodnego dostępu do rzek oraz wskazał podstawy zapowiadanej ochrony interdyktalnej.
Bibliografia
Abelenda V., Acceso libre y conservación de costas en el derecho romano. Controversias actuales en Argentina y en torno al. Art. 1974 del Nuevo Código Civil y Comercial sobre e; „camino de sirga”. Conceptual bases of the right to information, „Derecho Global. Estudios sobre derecho y justicia” 2016, t. 2.
Alburquerque J.M., Algunos fundamentos y convergencias de la experiencia administrativa romana sobre el medio ambiente, los recursos naturales y ‘res publicae’, „Glossae. European Journal of Legal History” 2007, t. 14.
Alburquerque J.M., El cauce y las orillas de los ríos públicos en derecho romano. Visión interdictal y jurisprudencial (43.12.1.7 y D. 43.12.1.5), „Anuario da Facultade de Dereito da Universidade da Coruña”, „Glossae. European Journal of Legal History” 2007, t. 14.
Alburquerque J.M., Reconocimiento pretorio y jurisprudencial de la function social de los bienes destinados al uso público -res publicae in publico usu, „Revista digital de Derecho Administrativo” 2017, t. 17.
Aldrete G.S., Floods of the Tiber in Ancient Rome, Baltimore 2007.
Biscardi A., La tutela interdittale e il relativo processo, „Rivista di diritto romano” 2002, t. 2.
Grosso G., Corso di diritto romano. Le cose, Torino 1941.
Kamińska R., Ochrona dróg i rzek publicznych w prawie rzymskim w okresie republiki i pryncypatu, Warszawa 2010.
Kamińska R., Ochrona żeglowności rzek publicznych w prawie rzymskim, w: Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego w prawie rzymskim, red. K. Amielańczyk, A. Dębski, D. Słapek, Lublin 2010.
Kamińska R., Zasady odpowiedzialności za szkody wyrządzone w miejscu publicznym w świetle interdyktu ‘Ne quid in loco publico’’, w: ‘Contra leges et bonos mores’. Przestępstwa obyczajowe w starożytnej Grecji i Rzymie, red. H. Kowalski, M. Kuryłowicz, Lublin 2005.
Karadge-Iskrow N., Les choses publiques en Droit Romain, Paris 1928.
Landels J.G., Engineering in the Ancient World, Los Angeles 2000.
Marek Tuliusz Cyceron, O państwie. O prawach, przeł. I. Żółtowska, Kęty 1999.
Pancewicz A., Rola rzek w rozwoju przestrzennym historycznych miast nadrzecznych, w: Woda w przestrzeni przyrodniczej i kulturowej, red. U. Myga-Piątek, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, II, Sosnowiec 2003.
Scevola R., ‘Utilitas publica’. II. Elaborazione della giurisprudenza severiana, Milano 2012.
Słodczyk J., Rzeka w lokalizacji i przestrzennym rozwoju miasta, w: Problemy i wyzwania w zagospodarowaniu przestrzennym terenów nadrzecznych miast, red. M. Śliwa, Opole 2014.
Stanielewicz J., Rzeki jako warsztat pracy. Rzeki: kultura – cywilizacja – historia, t. 4, Katowice 1995.
Świrgoń-Skok R., Prawnorzeczowe skutki wylewów rzecznych i powodzi według prawa rzymskiego, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2005 – 2006, t. 52 – 53.
Taylor R., Public needs and private pleasures. Water distribution, the Tiber River and the urban development of Ancient Rome, Roma 2000.
Terrazas Ponce J.D., La tutela jurídica del agua en el derecho Romano, „Revista chilena de derecho” 2012, t. 39, nr 2.
Zoz M.G., Riflessioni in tema di res publicae, Torino 1999.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Renata Kamińska
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nd/4.0/88x31.png)
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 235
Liczba cytowań: 0