Issues of land reform and Poland’s post-war borders in the broadcasts of Tadeusz Kościuszko Radio Station
DOI:
https://doi.org/10.12775/SDR.2016.EN2.04Keywords
Tadeusz Kościuszko Radio Station, Communist International (Comintern), Polish communists, Polish post-war borders, land reformAbstract
Issues of land reform and Poland’s post-war borders in the broadcasts of Tadeusz Kościuszko Radio Station
According to the Polish-language station operating in the territory of the Soviet Union from August 1941 to August 1942, the land reform should consist in expropriating the owners of large landholdings and distributing their possessions among peasants and farm labourers. First in line were those peasants who fought against the German occupier during the war; second were those farmers, who lost their possessions on account of the occupier’s legislation. The reform would also include broad financial assistance from the state. A rural self-government system was also planned in order to guarantee the proper development of the country.
As regards the Poland’s future borders, the broadcasters presented the position of its political superiors, according to whom the eastern voivodeships of the Polish Republic should be transferred to the Ukrainian, Belarusian and Lithuanian Soviet Republics. Key cultural, scientific and economic centres would therefore be taken over by the Soviet state. The shape of the border was to follow the Curzon Line, at variance with the Polish raison d’état. The losses in the east were to be compensated by the recovered lands in the west. This approach was explained with matters of national security and future economic progress. The Station’s position on both the land reform and Poland’s future borders reflected the opinions of the Polish communists from the Union of Polish Patriots and the Polish Workers’ Party. The broadcasts were addressed mainly to non-educated people (peasants, workers), and for this reason the language used was simple and plain; they were meant to play on emotions, so they were illustrated by distorted and biased historical facts.
Вопросы аграрной реформы и послевоенных границ Польши в передачах радиостанции им. Тадеуша Костюшко Аннотация
Позиция радиостанции им. Т. Костюшко по аграрной реформе была следующей: изменения должны были заключаться в том, что землю, принадлежавшую т. н. крупной собственности надо парцеллировать и передать крестьянам и батракам. Стоит подчеркнуть, что землю обязаны были получить земледельцы, которые вели национально-освободительную деятельность во время Второй мировой войны. Очередное предложение, высказанное в эфире радиостанции, шло в направлении возвращения земледельческих хозяйств тем крестьянам, которые потеряли их в результате окуппационного законодательства. Неотъемлемым элементом аграрной реформы было оказание им, предоставленной государством, широко понимаемой, материальной помощи. Планировалось образовать сельское самоуправление, которое гарантировало бы развитие деревни.
Польскоязычная радиостанция взялась представить в эфире вопрос аграрной реформы, так как этой проблемой занимались польские коммунисты, действовавшие в СПП и ППР. Он был существенен из-за «земельного голода», царствовавшего среди крестянства в период межвоенного двадцатилетия. Несомненно, проявление коммунистами интереса к этому вопросу проистекало из желания привлечь на свою сторону эту часть общества. Польскими левыми создавались тогда разные концепции изменения характера собственности в польской деревне, так как сложно было определить один вариант, который был бы реализован в послевоенных условиях. Оценивая работу польской радиостанции, надо констатировать, что вопрос аграрной реформы, несмотря на большое значение, не преобладал в ее сообщениях.
В соответствии с мнением политических руководителей радиостанции им. Тадеуша Костюшко, ее позиция на тему будущих границ Польши, была такова, что восточные воеводства Речи Посполитой должны войти в состав Украинской, Белорусской и Литовской ССР. Советское государство должно было перенять важные для Польши культурные, научные и экономические центры. Продвигаемая линия польско-советской границы, должна была проходить по этническим критериям вдоль линии Керзона, вопреки польским национальным интересам. Компенсацией за потерянное на Востоке имущество должны были стать территориальные приобретения на Западе. Это объяснялось соображениями национальной безопасности и будущего экономического развития. Можно согласиться с аргументами, представленными в передачах, касающимися польско-немецкого размежевания. Доступ к Балтийскому морю был для Польши шансом на экономическое развитие, а также шансом обезопаситься от очередного нападения со стороны Германии. Тезисы, касающиеся границ послевоенной Польши, были тождественны программе Союза Польских Патриотов – польской общественно-культурной организации, действовавшей на территории Советского Союза. Идея польской границы вдоль линии Одры, определяемая польскими коммунистами как “возвращение на пястовские рубежи”, была в принципе концепцией передвижения границы максимально на запад с целью увеличения площади зоны влияния Советского Союза. Военные действия, а также политические решения, которые принимались в их ходе, указывали на такой оборот дел. Передачи были обращены, главным образом, к необразованным людям (крестьянам, рабочим), поэтому язык, который в них употреблялся, был прост и понятен. Они должны были влиять на человеческие эмоции и поэтому содержащиеся в них аргументы иллюстрировались историческими фактами, которые зачастую односторонне представляли нпр. польско-немецкие отношения. Естественно, содержание передач было результатом текущей политики в глобальном масштабе. Позиция властей СССР по вопросу послевоенных границ Польши обязывала работников радиостанции освещать эту проблему согласно интересам Советского государства.
References
Sources
Archives of Modern Records in Warsaw, Radiostacja “Kościuszko”, ref. no. 321, vols. 1–28
Literature
Cieślikowa A., Prasa okupowanego Lwowa, Warszawa, 1997.
Czop E., Obwód lwowski pod okupacją ZSRR w latach 1939–1941, Rzeszów, 2004.
Deklaracja ideowa Związku Patriotów Polskich, ed. E. Syzdek, Lublin, 1983.
Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-sowieckich, vol. 8, Warszawa, 1974.
Dokumenty programowe polskiego ruchu robotniczego 1878–1984, ed. N. Kołomejczyk, B. Syzdek, Warszawa, 1986.
Eberhardt P., Polska granica wschodnia 1939–1945, Warszawa, 1993.
Gogol B.B, Czerwony Sztandar. Rzecz o sowietyzacji ziem Małopolski Wschodniej, wrzesień 1939–czerwiec 1941, Gdańsk, 2000.
Gontarczyk P., Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy (1941–1944), Warszawa, 2006.
Góra W., PPR w walce o podział ziemi obszarniczej 1944–1945, Warszawa, 1962.
Historia Dyplomacji Polskiej, vol. 5, ed. W. Michowicz, Warszawa, 1999. Hryciuk G., Polacy we Lwowie 1939–1944. Życie codzienne, Warszawa, 2000.
Hryciuk G., Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931–1948, Toruń, 2005.
Hryciuk G., Stoćkyj J., Studia nad demografią historyczną i sytuacja religijną Ukrainy, Lublin, 2000.
Hułas M., “Memorandum Stafforda Crippsa z 22 października 1940 r. Polskie aspekty”, Dzieje Najnowsze, 4 (1993).
Kersten K., “Warianty polityki polskiej: rok 1944”, Polska 1944/1945–1989. Studia i materiały, 1 (1995).
Kołomejczyk N., Paweł Finder, Warszawa, 1977.
Korab-Żebryk R., Operacja wileńska AK, Warszawa, 1985.
Kowalski J., “Rozgłośnia im. Tadeusza Kościuszki (fragment wspomnienia)”, Z Pola Walki, (4) 1961.
Kształtowanie się podstaw programowych Polskiej Partii Robotniczej w latach 1942–1945. Wybór materiałów i dokumentów, Warszawa, 1958.
Lewandowska S., Losy wilnian: zapis rzeczywistości okupacyjnej: ludzie, fakty, wydarzenia 1939–1945, Warszawa, 2004.
Lewandowska S., Wilno 1944–1945: oczekiwania i nastroje, Warszawa, 2007. Lewandowska S., Życie codzienne Wilna w latach II wojny światowej, Warszawa, 1997. Łossowski P., Litwa a sprawy polskie 1939–1940, Warszawa, 1985.
Madajczyk Cz., Sprawa reformy rolnej w Polsce 1939–1944. Programy i taktyka, Warszawa, 1961.
Mały Rocznik Statystyczny, Warszawa, 1939.
Nadolski M., Komuniści wobec chłopów w Polsce 1941–1956: mity i rzeczywistość, Warszawa, 1993.
Nadolski M., Kwestia chłopska w polityce stronnictw robotniczych i ludowych w Polsce w latach 1941–1947, Warszawa, 1990.
Nazarewicz R., Komintern a lewica polska. Wybrane problemy, Warszawa, 2008.
Organizacja i działania bojowe Ludowego Wojska Polskiego w latach 1943–1945, vol. 4: Działalność aparatu polityczno-wychowawczego, ed. I. Blum, Warszawa, 1963.
Orzechowski M., Odra – Nysa Łużycka – Bałtyk w polskiej myśli politycznej okresu drugiej wojny światowej, Wrocław–Warszawa–Kraków, 1969.
Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski (okres 1864–1945), vol. 3, London, 1960.
Polska Partia Robotnicza. Dokumenty programowe 1942–1948, Warszawa, 1984.
Programy polskich partii politycznych i ugrupowań partyjnych lat wojny i okupacji hitlerowskiej, comp. by K. Przybysz, Warszawa, 1987.
Prus E., “Problem ziem zachodnich w działalności Związku Patriotów Polskich w ZSRR”, Zaranie Śląskie, 3 (1974), no. 3.
Przygoński A., Z zagadnień strategii frontu narodowego PPR 1942–1945, Warszawa, 1976.
Ruchniewicz M., “Stosunki narodowościowe w latach 1939–1948 na obszarze tzw. Zachodniej Białorusi”, in: Przemiany narodowościowe na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej 1931– 1948, ed. S. Ciesielski, Toruń, 2004.
Słabek H., O społecznej historii Polski 1945–1989, Warszawa, 2009.
Sobczak K., “Geneza Związku Patriotów Polskich w ZSRR i 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Maj 1942–czerwiec 1943 r.”, Wojskowy Przegląd Historyczny, 1 (1963).
Sobczak K., “Z genezy Armii Polskiej w ZSRR”, Wojskowy Przegląd Historyczny, 3 (1973).
Sobór-Świderska A., Jakub Berman. Biografia komunisty, Warszawa, 2009.
Sprawa polska w czasie drugiej wojny światowej na arenie międzynarodowej. Zbiór dokumentów, Warszawa, 1965.
Srebrakowski A., “Zmiany składu narodowościowego w części Wileńszczyzny wcielonej do Litwy w okresie II wojny światowej”, Przemiany narodowościowe na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej 1931–1948, ed. S. Ciesielski, Toruń, 2004.
Syzdek E., Działalność Wandy Wasilewskiej w latach drugiej wojny światowej, Warszawa, 1981.
Szumiło M., “I sekretarze Komitetów Wojewódzkich PPR (1944–1948) – portret zbiorowy”, Dzieje Najnowsze, 4 (2013)
Szumiło M., “Kadra kierownicza centralnego aparatu PPR w latach 1944–1948”, Res Historica, 34 (2012).
Szumiło M., “Kierownictwo Polskiej Partii Robotniczej (1944–1948) – portret historyczno-socjologiczny”, in: Kwartalnik Historyczny, 2 (2014).
Szumiło M., Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce, Warszawa, 2014.
Tebinka J., Polityka brytyjska wobec problemu granicy polsko-radzieckiej 1939–1945, Warszawa, 1998.
Zbiniewicz F., Armia Polska w ZSRR. Studia nad problematyką pracy politycznej, Warszawa, 1963.
Zbiniewicz F., “Polska lewica demokratyczna w Związku Radzieckim i jej rola w organizacji ludowych regularnych sił zbrojnych w ZSRR”, in: 20 lat ludowego Wojska Polskiego, Warszawa, 1967.
Адибэков Г., Шахназарова Э., Ширина К.К., Организационная структура Коминтерна 1919–1943, Moscow, 1997.
Лебедева Н.С., “Коминтерн и вторая мировая война (после 22 июня 1941 года)”, in: История коммунистичэского Интернационала 1919–1943. Документальные очэрки, ed. А.О. Чубарьян, Мoscow, 2002.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 312
Number of citations: 0