From Desert Hell to Mountain Paradise… Home Army Soldiers and Polish Citizens in the Soviet NKVD Internment Camp No. 520 in Grozny
DOI:
https://doi.org/10.12775/SDR.2024.2.06Keywords
Poles, Home Army, Polish citizens, Soviet camps, Soviet repression, internment camps, internees-arrested, group ‘B’, GUPVI of the NKVD, GroznyAbstract
To establish communist rule in Poland, the Soviet occupation forces conducted mass arrests of Poles and Polish citizens. Those detained were suspected of being involved with independence organisations or of collaborating with the German occupiers. Many of these individuals were taken to camps deep within the territory of the Soviet Union, including NKVD camp no. 520 in Grozny. This camp was initially a control and filtration facility but was later repurposed as a detention centre for the contingent of the internees-arrested of the ‘B’ group. Poles were sent to this camp to help improve their physical and mental well-being, which is why the provisions there were relatively good. However, their stay was only a temporary phase in the counter-intelligence operations targeting the internees, with more extensive procedures in subsequent camps.
References
Źródła archiwalne
Archiwum Akademii Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Gruzji
Rozkazy i akty normatywne NKWD-MWD
Archiwum Instytut Pamięci Narodowej w Krakowie
Akta śledztwa w sprawie deportacji żołnierzy AK
Kolekcja: Andrzej Kuler, Teodor Gąsiorowski
Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego
Kolekcja akt z archiwów rosyjskich
Российский государственный военный архив
Отделение по делам военнопленных и интернированных МВД Туркменской ССР
Главное управление по делам военнопленных и интернированных НКВД-МВД СССР
Źródła drukowane
Gryglowska A. „Limba”, Przetrwać to ufać. Wspomnienia z „nieludzkiej ziemi”, Pelplin 1991.
Kieżun W. „Wypad”, Armia Krajowa jedzie na Sybir. Wspomnienia z sowieckiego łagru w Krasnowodsku, „Okruchy Wspomnień z Lat Walki i Martyrologii AK” (2000), nr 34, s. 54–55.
Thugutt B., Wspomnienia z internowania w ZSRR 1945–1948, w: Tak było… Sybiracy. Różne losy zesłańców, t. 5, red. A Szemioth et al., Kraków 1999.
Военнопленные в СССР 1939–1956, т. 4: Главное управление по делам военнопленных и интернированных НКВД–МВД СССР 1941–1952. Отчетно-информационные документы и материалы, сост. М.М. Загорулько, К.К. Миронова, Л.А. Пылова и др., ред. М.М. Загорулько, Волгоград 2004.
Военнопленные в СССР 1939–1956, т. 5, кн. 1: Региональные структуры ГУПВИ НКВД-МВД СССР 1941–1951. Отчетно-информационные документы, ред. М.М. Загорулько, сост. М.М. Загорулько (рук.), С.Г. Сидоров, Н.С. Тархова, Е.М. Цунаева, Волгоград 2005.
Военнопленные в СССР 1939–1956, т. 6: Лагеря для военнопленных НКВД-МВД СССР (1939–1956). Справочник, ред. М. Загорулько, С. Сидоров, Е. Цунаева, Волгоград 2005.
Opracowania
Ciesielski S., Materski W., Paczkowski A., Represje sowieckie wobec Polaków i obywateli polskich, Warszawa 2002.
Internowani na Uralu. Alfabetyczny wykaz 3940 internowanych Polaków i obywateli polskich, którzy w latach 1945–1948 przeszli przez obóz kontrolno-filtracyjny nr 0302 i obozy jenieckie nr 231 i nr 523 NKWD-MWD ZSRR, red. A. Dzienkiewicz, A. Gurjanow, Warszawa 2008 („Indeks Represjonowanych”, t. 16).
Iwanowa G., Rola jenieckich niemieckich specjalistów w rozwoju powojennej gospodarki sowieckiej, w: Sowieckie obozy dla jeńców wojennych i internowanych 1939–1956. Przykłady wybranych narodów, red. J. Bednarek, D. Rogut, Łódź–Warszawa 2018, s. 175–190.
Materski W., Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego – narzucona władza, w: W drodze do władzy. Struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji Sowieckiej i ZSRS wobec Polski (1917–1945), red. E. Kowalczyk, K. Rokicki, Warszawa 2019, s. 519–530.
Obozy i więzienia sowieckie na ziemiach polskich (1944–1945). Leksykon, wstęp, oprac. i red. nauk. D. Iwaneczko, Rzeszów–Warszawa 2022.
Pietrow N., Działalność NKWD w Polsce w latach 1944–1945, w: W drodze do władzy. Struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji Sowieckiej i ZSRS wobec Polski (1917–1945), red. E. Kowalczyk, K. Rokicki, Warszawa 2019, s. 531–545.
Rogut D., „Kontrrewolucjonista i sabotażysta”. Major dr Franciszek Michał Amałowicz ps. „Tatar” – lekarz, oficer Wojska Polskiego i Armii Krajowej w obozach sowieckich, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” (2023), nr 4, s. 188–191.
Rogut D., Losy polskich jeńców w obozie NKWD (1945–1947), Tbilisi–Kutaisi 2019.
Rogut D., Nieznana historia. Obóz NKWD nr 515 w Północnoosetyjskiej ASRS dla internowanych obywateli polskich (kwiecień–wrzesień 1945 r.), „Pamięć i Sprawiedliwość” (2022), nr 2, s. 357.
Rogut D., Polacy z Wileńszczyzny w obozach sowieckich „saratowskiego szlaku” (1945–1949), Toruń 2003.
Rogut D., Wrota piekieł. Żołnierze Armii Krajowej i obywatele polscy w obozie NKWD nr 516 w Krasnowodzku, w: Sowieckie obozy dla jeńców wojennych i internowanych 1939–1956. Przykłady wybranych narodów, red. J. Bednarek, D. Rogut, Łódź–Warszawa 2018, s. 47–72.
Netografia
Doktor Stefan Franciszek Buxakowski. W 74 rocznicę wywózki na Sybir, http://www.wyszogrod.stary-fordon.pl/doktor-stefan-franciszek-xakowski-w-74-rocznice-wywozki-na-sybir/ (dostęp: 1.06.2024).
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 202
Number of citations: 0
