Memoriał Rektora i Senatu Akademickiego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie w sprawie przynależności państwowej Wileńszczyzny w 1921 roku
DOI:
https://doi.org/10.12775/SDR.2023.1.09Słowa kluczowe
II Rzeczpospolita, Litwa, Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie, Michał Siedlecki, Paul HymansAbstrakt
W niniejszym artykule przedstawiono in extenso dwa memoriały dotyczące przyszłości odrodzonego w 1919 r. w Wilnie uniwersytetu w kontekście zabiegów dyplomatycznych w celu unormowania wzajemnych relacji litewsko-polskich po odzyskaniu przez oba narody prawa do samostanowienia w 1918 r.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Akt Nowych w Warszawie
PRM, t. 14, Protokoły posiedzeń Rady Ministrów
Biblioteka Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich w Wilnie
Dział Rękopisów, fond 98
Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce
Adiutantura Generalna Naczelnego Wodza, sygn. 701/2/40
Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie
Kolekcja 107 B. Podoskiego
Lietuvos Centrinis Valstybės Archyvas
Fond 175, ap. 1(I)A, b. 66, Ewakuacja 1920 r.
Fond 175, ap. 1(I)A, b. 945, Protokoły posiedzeń Senatu Akademickiego
Źródła drukowane
Księga Pamiątkowa ku uczczeniu CCCL rocznicy założenia i X wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego, t. 2: Dziesięciolecie 1919–1929, Wilno 1929.
Ludwik Kolankowski 1882–1956. Zapiski pamiętnikarskie, oprac. S. Grochowina, Toruń 2012.
Meysztowicz A., Trzy miesiące rządów w Litwie Środkowej, Wilno 1922.
Odbudowa państwowości polskiej. Najważniejsze dokumenty 1912 – styczeń 1924, oprac. K.W. Kumaniecki, Warszawa–Kraków 1924.
Römer M., Dzienniki, t. 4: 1920–1930, Warszawa 2018.
Römeris M., Dienoraštis, kn. 9: 1924 m. kovo 22-oji–1924 m. lapkričio 29-oji, Vilnius 2020.
Siedlecki M., Wspomnienia z pierwszych dwu lat organizacji Uniwersytetu Wileńskiego, w: Księga Pamiątkowa ku uczczeniu CCCL rocznicy założenia i X wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego, t. 2: Dziesięciolecie 1919–1929, Wilno 1929, s. 59–114.
Sprawy polskie na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 r. Dokumenty i materiały, t. 2, red. R. Bierzanek, J. Kukułka, Warszawa 1967.
Statut Tymczasowy Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, Wilno 1919.
Żeligowski L., Wojna w roku 1920. Wspomnienia i rozważania, Warszawa 1990.
Opracowania
Borzęcki J., Pokój ryski 1921 roku i kształtowanie się międzywojennej Europy Wschodniej, Warszawa 2012.
Buchowski K., Litwomani i polonizatorzy. Mity, wzajemne postrzeganie i stereotypy w stosunkach polsko-litewskich w pierwszej połowie XX wieku, Białystok 2006.
Deruga A., Geneza Umowy Białostockiej z 5 lutego 1919 r., „Rocznik Białostocki” (1966), nr 6, s. 59–106.
Deruga A., Polityka wschodnia Polski wobec ziem Litwy, Białorusi i Ukrainy (1918–1919), Warszawa 1969.
Faryś J., Między Moskwą a Berlinem. Wizja polskiej polityki zagranicznej 1918–1939, Szczecin–Warszawa 2019.
Fedorowicz Z., Michał Siedlecki (1873–1940), Wrocław–Warszawa–Kraków 1966.
Gierowska-Kałłaur J., Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920), Warszawa 2003.
Januszewska-Jurkiewicz J., Stosunki narodowościowe na Wileńszczyźnie w latach 1920–1939, Katowice 2011.
Jurkowski R., U źródeł Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie – początki Wydziału Teologicznego 1918–1920, „Echa Przeszłości” (2017), nr 18, s. 233–248.
Krajewski Z., Geneza i dzieje wewnętrzne Litwy Środkowej (1920–1922), Lublin 1996.
Łach W.B., „Bunt” Żeligowskiego. Kulisy przyłączenia Wileńszczyzny do Polski 1920–1922, Warszawa 2014.
Łossowski P., Kształtowanie się państwa polskiego i walka o granice (listopad 1918 – czerwiec 1921), w: Historia dyplomacji polskiej, t. 4: 1918–1939, red. P. Łossowski, Warszawa 1995, s. 79–177.
Łossowski P., Stosunki polsko-litewskie w latach 1918–1920, Warszawa 1966.
Łukomski G., Antemurale. Schyłek Wielkiego Księstwa Litewskiego 1918–1922, Łomianki 2018.
Łukomski G., Wojna domowa. Z dziejów konfliktu polsko-litewskiego 1918–1920, Warszawa 1997.
Opacki Z., Środowisko naukowe USB w Wilnie wobec polsko-litewskiego sporu terytorialnego o Wileńszczyznę w latach 1919–1922, w: Polacy i sąsiedzi – dystanse i przenikanie kultur, cz. 2, red. R. Wapiński, Gdańsk 2001, s. 177–204.
Podoski B., Zarys dziejów Uniwersytetu Wileńskiego, w: Pamiętnik Wileński, Londyn–Łomianki 2010, s. 157–170.
Sierpowski S., Udział Ligi Narodów w rozwiązywaniu konfliktów granicznych, w: Problem granic i obszaru odrodzonego państwa polskiego (1918–1990), red. A. Czubiński, Poznań 1992.
Srebrakowski A., Sejm Wileński 1922 roku. Idea i jej realizacja, Wrocław 1993.
Supruniuk A., Alma Mater Vilnensis. Okoliczności wskrzeszenia Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, „Archiwum Emigracji” (2018–2019), z. (1–2) 26–27, s. 112–136.
Wrzosek A., Wskrzeszenie Uniwersytetu Wileńskiego w r. 1919, w: Księga Pamiątkowa ku uczczeniu CCCL rocznicy założenia i X wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego, t. 2: Dziesięciolecie 1919–1929, Wilno 1929, s. 1–32.
Zdziechowski M., Widmo przyszłości. Szkice historyczno-publicystyczne, Wilno 1939.
Żukowski P.M., Uniwersytety we Lwowie, Krakowie i Wilnie na naukowej drodze Ludwika Kolankowskiego: życie naukowe Ludwika Kolankowskiego do 1939 roku, w: Ludwik Kolankowski. Dzieło i życie – indywidualny przypadek historiograficzny, red. P. Oliński, W. Piasek, Toruń 2017, s. 41–100.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 213
Liczba cytowań: 0
