The Film Director Who Was a Spy. Jadwiga Plucińska (1908–1999): A Forgotten Pioneer of Polish Documentary Film
DOI:
https://doi.org/10.12775/SDR.2024.EN8.04Słowa kluczowe
film dokumentalny, kinematografia polska po 1945 r., reżyserki filmowe, procesy polityczneAbstrakt
Celem artykułu jest przypomnienie Jadwigi Plucińskiej – przedwojennej aktorki, w czasie II wojny światowej – sekretarki w warszawskim biurze Die Deutsche Wochenschau, a w latach 1946–1959 – reżyserki około dwudziestu filmów dokumentalnych oraz felietonów do Polskiej Kroniki Filmowej, ukazujących zmiany społeczne, kulturowe i obyczajowe najpierw w Polsce odradzającej się po zniszczeniach wojennych (zwłaszcza na tzw. Ziemiach Odzyskanych), a potem w czasie październikowej odwilży. Jej karierę przerwało w roku 1959 aresztowanie i następnie pięcioletnie uwięzienie na skutek oskarżenia o szpiegostwo na rzecz wywiadu amerykańskiego. W rezultacie Plucińska została niemal zupełnie zapomniana i wykreślona z kart historii polskiego kina, a jej wycofana z rozpowszechniania od końca lat pięćdziesiątych twórczość pozostaje praktycznie nieznana.
Bibliografia
Bielińska I., ‘Po dłuższej przerwie – nowe filmy, nowe pomysły’, Film, no. 35 (1957).
Bocheńska J., ‘Rozwój polskiego filmu dokumentalnego w latach 1944–1958’, Kwartalnik Filmowy, no. 2 (1965).
Domke R., Ziemie Zachodnie i Północne Polski w propagandzie lat 1945–1948 (Zielona Góra, 2010).
Hera J., ‘Losy aktorów w Generalnym Gubernatorstwie (wrzesień 1939 – 1 sierpnia 1944)’, Pamiętnik Teatralny, no. 1–4 (1997).
Hera J., Losy artystów polskich w czasach niewoli 1939–1954 (Kraków, 2019).
Hera J., ‘Niepokorni – pokorni. Losy aktorów polskich 1944–1954’, Pamiętnik Teatralny, no. 3–4 (2008).
Hera J., ‘Życie artysty w niewoli. Rzecz o Andrzeju Szalawskim’, Pamiętnik Teatralny, no. 2 (1999).
Historia polskiego filmu dokumentalnego (1945–2014), ed. M. Hendrykowska (Poznań, 2018).
‘Kronika. Zmarli. Jadwiga Plucińska’, in: Almanach sceny polskiej 1999/2000, ed. A. Chojnacka (Warszawa, 2005).
Lemann J., ‘Film dokumentalny’, in: Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Film, kinematografia, ed. E. Zajiček (Warszawa, 1994).
Lemann-Zajiček J., Kino i polityka. Polski film dokumentalny 1945–1949 (Łódź, 2003).
Leśniewska I., ‘Wpływ polityki na filmy dokumentalne o tzw. Ziemiach Odzyskanych. Studium przypadków’, in: Kino polskie: reinterpretacje. Historia – ideologia – polityka, ed. K. Klejsa, E. Nurczyńska-Fidelska (Kraków, 2008).
Leśniewska-Orlicka I., ‘Osadnicy, przesiedleńcy, autochtoni… Analiza obrazu mieszkańców Ziem Zachodnich i Północnych Polski na podstawie wybranych kronik i dokumentów filmowych zrealizowanych w Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie’, in: Ziemie Zachodnie i Północne w polskiej kinematografii (1944/1945–1989), ed. M. Kowalski, T. Sikorski (Szczecin, 2019).
Malicka W., Wrocław w Polskiej Kronice Filmowej. Nowe miasto i nowi mieszkańcy w propagandzie państwowej 1945–1970 (Kraków, 2012).
Orski M., Obywatele francuscy w obozie koncentracyjnym Stutthof w latach 1941–1945 (Gdańsk, 2010).
‘Plucińska Jadwiga Helena’, in: Słownik biograficzny teatru polskiego, vol. 3: 1910–2000, [part 2:], M–Ż, ed. B. Berger et al. (Warszawa, 2016).
Świeżyński W., ‘Film dokumentalny’, in: Historia filmu polskiego, ed. J. Toeplitz, vol. 3: 1939– 1956 (Warszawa, 1974).
Trojanowski K., Świnie w kinie? Film w okupowanej Polsce (Warszawa, 2018).
Wołowski J., ‘“Film Polski” usuwa kolaboracjonistów’, Życie Warszawy, no. 317 (1947).
Wołowski J., ‘Sumujemy’, Życie Warszawy, no. 281 (1947).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 53
Liczba cytowań: 0
