Polskojęzyczna prasa prawosławna w Drugiej Rzeczypospolitej na przykładzie „Gazety Prawosławnej” (1936–1937)
DOI:
https://doi.org/10.12775/SDR.2024.1.07Słowa kluczowe
prasa prawosławna, „Gazeta Prawosławna”, Kościół prawosławny, II Rzeczpospolita, WarszawaAbstrakt
W artykule omówiono ukazującą się w Warszawie w latach 1936–1937 „Gazetę Prawosławną”. Było to jedno z głównych polskojęzycznych pism adresowanych do zamieszkujących II Rzeczpospolitą wyznawców prawosławia. Dokonano analizy formalno-wydawniczej oraz zawartości treściowej periodyku, który zaprezentowano na tle innych polskojęzycznych czasopism prawosławnych; wszystkie ukazywały się w latach trzydziestych XX w., a wydawały je Warszawska Metropolia Prawosławna, Prawosławny Instytut Naukowo-Wydawniczy, Spółka Wydawnicza „Głos Prawosławia” czy podobnie jak analizowany tytuł, prawosławni Polacy przy wsparciu instytucji państwowych. Dopuszczając do druku polskojęzyczną prasę prawosławną, w tym oczywiście omawiany periodyk, władze podjęły działania zmierzające do ściślejszego zespolenia wiernych Kościoła prawosławnego z państwem.
Bibliografia
Źródła drukowane
Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 18 listopada 1938 r. o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, ttps://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/ WDU19380880597/O/D19380597.pdf (dostęp: 6.08.2022).
Niłowicz M., Prawosławie a Polska, „Przekrój” 1 (1938), nr 4, s. 23–33.
Prasa
„Gazeta Prawosławna” 1936–1937
„Głos Prawosławia” 1938
Opracowania
Bendzia M., Autokefalia Kościoła Prawosławnego w Polsce, „Elpis” 5 (2003), z. 7/8, s. 115–143.
Bibliografia czasopism warszawskich 1579–1981, t. 2, oprac. K. Zawadzki, Warszawa 1996.
Bobowski K., Szkice z dziejów prasy Kościoła prawosławnego w Polsce w latach 1918–1939, „Chrześcijanin a Współczesność” 3 (1985), nr 2, s. 24–28.
Choiński J., Wydawnictwa i prasa prawosławna w Polsce w latach 1918–1939, w: Kościół prawosławny w Polsce dawniej i dziś, red. L. Adamczuk, A. Mironowicz, Warszawa 1994, s. 146–152.
Dudra S., Metropolita Dionizy (Waledyński) 1876–1960, Warszawa 2010.
Historia Polski w liczbach. Ludność, terytorium, [red. F. Kubiczek et al., oprac. A. Wyczański et al.], Warszawa 1994.
Jaruzelski J., Dzieje skonfiskowanego artykułu Cat-Mackiewicza w „Słowie”, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 27 (1988), nr 3, s. 127–134.
Jednodniówka, w: Encyklopedia wiedzy o książce, red. A. Birkenmajer [et al.], Wrocław–Warszawa–Kraków 1971, szp. 1067.
Kalina M., Polonizacja Cerkwi prawosławnej w województwie białostockim (1918–1939), „Białoruskie Zeszyty Historyczne” (1995), z. 2, s. 74–105.
Korczyńska-Derkacz M., Jednodniówki jako typ dokumentów życia społecznego. Zarys problematyki badawczej, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Bibliotekoznawstwo” 27 (2008), s. 135–148.
Krasińska I., Wyznawcy prawosławia w Drugiej Rzeczypospolitej w dyskursie prasowym „Przeglądu Prawosławnego” (1939), „Studia Ełckie” 25 (2023), nr 3, s. 285–306.
Kuryłowicz A., Prasa prawosławna w II Rzeczypospolitej, w: Kościół prawosławny w dziejach Rzeczypospolitej i krajów sąsiednich, red. nauk. P. Chomik, Białystok 2000, s. 132–153.
Kuryłowicz A., Prawosławne oficyny wydawnicze w II Rzeczypospolitej, w: Prawosławne oficyny wydawnicze w Rzeczypospolitej, red. A. Mironowicz, U. Pawluczuk, P. Chomik, Białystok 2004, s. 199–211.
Mieszczankowski M., Struktura agrarna Polski międzywojennej, Warszawa 1960.
Mironowicz A., Kościół prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, Białystok 2005.
Mironowicz A., Kościół prawosławny w dziejach Rzeczypospolitej, „Elpis” 1 (1999), z. 1, s. 85–125.
Mironowicz A., Kościół prawosławny w Polsce, Białystok 2006.
Mironowicz A., Problem narodowościowy w Cerkwi prawosławnej II Rzeczypospolitej, „Przegląd Wschodni” 13 (2014), z. 2, s. 489–516.
Mironowicz A., Rewindykacja i niszczenie prawosławnych obiektów sakralnych na terenie II Rzeczypospolitej, „Elpis” 8 (2006), z. 13/14, s. 13–34.
Misiło E., Prasa ukraińska w Polsce (1918–1939), „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 23 (1984), nr 4, s. 57–88.
Papierzyńska-Turek M., Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918–1939, Warszawa 1989.
Paprocki H., Bibliografia czasopisma teologicznego „Elpis” 1926–1937, „Elpis” 1 (1999), z. 1, s. 27–43.
Paprocki H., Działalność misyjna i charytatywna Kościoła prawosławnego w okresie międzywojennym. (Zarys problematyki), „Elpis” 8 (2006), z. 13/14, s. 87–91.
Pawluczuk U., Próby wprowadzenia kalendarza gregoriańskiego w Kościele prawosławnym w II Rzeczypospolitej, w: Latopisy Akademii Supraskiej, t. 4: Kalendarz w życiu Cerkwi i wspólnoty, red. M. Kuczyńska, U. Pawluczuk, Białystok 2013, s. 103–112.
Stegner T., Wyznania – państwo – naród w II Rzeczypospolitej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 147 (2020), z. 4, s. 781–796.
Suławka A.R., Rosyjska i rosyjskojęzyczna prasa religijna w II Rzeczypospolitej, „Kultura – Media – Teologia” (2012), nr 10, s. 59–88, https://kmt.uksw.edu.pl/media/pdf/kmt_2012_10_calosc2.pdf (dostęp: 11.05.2022).
Traczuk J., Prasa białoruska w II Rzeczypospolitej (1918–1939), „Studia Polono-Slavica-Orientalia. Acta Litteraria” 13 (1992), s. 185–373.
Urban K., Serafin Kiryłowicz (1903–1986), „Euhemer” 31 (1987), nr 3–4, s. 246–252.
Waszkiewicz Z., Duszpasterstwo prawosławne w wojsku polskim (1939–1945), w: Siły zbrojne – polityka. Studia ofiarowane profesorowi Jerzemu Przybylskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. P. Kurlenda [et al.], Toruń 2005, s. 409–430.
Waszkiewicz Z., Duszpasterstwo w siłach zbrojnych Drugiej Rzeczypospolitej (1918–1939), Toruń 2000.
Żarnowski J., O inteligencji polskiej lat międzywojennych, Warszawa 1965.
Żarnowski J., Społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej 1918–1939, Warszawa 1973.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 49
Liczba cytowań: 0
