Proper nouns in lexicography and translation teaching
DOI:
https://doi.org/10.12775/RP.2014.020Keywords
translation teaching, proper nouns, non-literary translationAbstract
This paper addresses the issue of how proper nouns function in intercultural communication. Proper nouns are discussed in terms of translation teaching and bilingual lexicography. This paper is to draw young translators’ attention to proper nouns, familiarise them with translation techniques and potential problems with proper noun translation that can result in certain gaps and lexicographic inconsistencies. The lexicographic material of Polish proper names translated into Russian is used to discuss that issue. The author of the study focuses on the Polish toponyms and their derivatives. The paper provides numerous names of places and regions that have their well-established Russian counterparts and toponyms whose counterparts are optional, unstable or even unreliable. The practice of translating proper nouns and the principle of transcription are studied on the basis of Polish cities/towns with their derivational bases ending with -ow, e.g. Krakow, Rzeszow, Augustow. Referring to dictionary data, maps, translated and parallel texts, the paper also indicates different ways of writing the same toponyms in Russian. Translating place names that are noun-adjective or adjective-adjective compounds, e.g. Biała Podlaska, Ostrowiec Świętokrzyski, Nowy Sącz can be questionable. It emerges that lexicographers’ guidelines on the declension of that type of proper nouns are ambiguous. By referring to other works on that subject, the author indicates certain methods to overcome the problem of troublesome declension of such compounds in Russian. The ways certain names of Polish voivodships are written in Russian can be arguable. For example, the Podlaskie voivodship can be written in three different ways in Russian. Derivatives of place names can become a starting point for studying productive adjectival suffixes in Russian, regular derivation and loan translation. That issue is also discussed, for instance, in case of adjectives that are included in compound names of national parks.
References
Białek, E., 2012, „Internetowe gatunki tekstów – z perspektywy tłumacza”, [w:] Rocznik Przekładoznawczy, nr 7, E. Kościałkowska-Okońska, M. Pławski (red.), Toruń, s. 27–38.
Białek, E., 2013, „O Lubelszczyźnie na zajęciach języka rosyjskiego”, [w:] Język rosyjski jako przedmiot nauczania w szkole wyższej, H. Munia, S. Szaszkowa (red.), Lublin, s. 46–60.
Bol'shaya sovetskaya entsiklopediya. – M.: Sovetskaya entsiklopediya, 1969–1978, http://enc-dic.com/enc_sovet/ (dostęp: 30 września 2013 r.).
Chlebda, W. (red.), 2009, Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 4, Opole.
Chlebda, W. (red.), 2011. Na tropach translatów. W poszukiwaniu odpowiedników przekładowych, Opole.
Entsiklopedicheskiy slovar', F. A. Brokgauza i I. A. Yefrona – S.-Pb.:Brokgauz-Yefron, 1890–1907, http://dic.academic.ru/dic.nsf/brokgauz_efron/ (dostęp: 30 września 2013 r.).
Etimologicheskiy slovar' russkogo yazyka – M.: Progress, M. R. Fasmer 1964–1973, http://enc-dic.com/fasmer/ (dostęp: 30 września 2013 r.).
Federal'nayasluzhba gosudarstvennoy registratsii, kadastra i kartografii, https://rosreestr.ru/wps/portal/cc_ib_data_catalog_place_names/ (dostęp: 12 grudnia 2013 r.).
Hejwowski, K., 2012, „Nazwy własne w tekście literackim – techniki tłumaczenia”, [w:] Przekład. Język. Kultura, R. Lewicki (red.), Lublin, s. 11–22.
Kubacki, A., Przyczynek krytyczny do stanowiska Konwentu Marszałków RP w sprawie terminologii organów samorządowych nazw województw w języku niemieckim: http://stp.org.pl/Publikacje/Przyczynek-krytyczny-do-stanowiska-Konwentu-Marszalkow-RP-w-sprawie terminologii-organow-samorzadowych-nazw-wojewodztw-w-jezykuniemieckim_ n247/ (dostęp: 12 grudnia 2013 r.).
Kulpina, V., 2009, „Właściwości konfrontacji przekładowej onomasticonu polskiego i rosyjskiego”, [w:] 50 lat polskiej translatoryki, K. Hejwowski, A. Szczęsny, U. Topczewska (red.), Warszawa, s. 283–295.
Kulpina, V., 2012, „Przekład antroponimów jako interpretacyjna socjolingwistyczna działalność tłumacza”, [w:] Tłumacz: sługa, pośrednik, twórca?, M. Guławska-Gawkowska, K. Hejwowski, A. Szczęsny (red.), Warszawa, s. 283–292.
Lewicki, R., 2007, „Kłopoty z „Białą Podlaską”, czyli o niektórych nazwach polskich miast w tekstach rosyjskich”, [w:] Rozprawy Społeczne, t. 1, Biała Podlaska, s. 99–107.
Lewicki, R., 2010, „Niektóre kulturowe aspekty w przekładzie nazw własnych”, [w:] Przekład. Język. Kultura, R. Lewicki (red.), Lublin, s. 31–38. Lewicki, R., 2011, „O nekotorykh pol'skikh toponimakh v russkom tekste”, [w:] „Eslavistica Complutense”, nr 11, s. 95–105.
Lewicki, R., 2011a, „Translaty w słowniku przekładowym – poszukiwanie i ustalanie”, [w:] Na tropach translatów. W poszukiwaniu odpowiedników przekładowych, W. Chlebda (red.), Opole, s. 159–165.
MAM: Topchiyan, Ya. A. (glav. red.), Kolosova, L. N. (otv. red.), 1998, Malyy atlas mira, Moskva.
Mocarz, M., 2011, Interkulturowość w przewodniku turystycznym, Lublin.
PRSH: Jochym-Kuszlikowa, L., Kossakowski, E., Stawarz, S., 2005, Polsko-rosyjski słownik handlowy, Warszawa–Kraków.
PRSNW: Lewicki, R., 2008, Polsko-rosyjski słownik nazw własnych, Lublin.
SIwRJ: Ageyenko, F. L., 2001, Sobstvennyye imena v russkom yazyke. Slovar' udareniy, Moskva.
Smoczyński, P., 1977, „Jeszcze o nazwie Lublin i przymiotniku lubelski”, [w:] „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Vol. XXXII, 14, Lublin, s. 229–239.
SNOiM: Podlawska, D., Świątek-Brzezińska, M., 2008, Słownik nazw osobowych i miejscowych, Warszawa–Bielsko-Biała.
SSRF: Ganzhina, I. M., 2001, Slovar' sovremennykh russkikh familiy, Moskva.
Tikhonov, A.N., 2002, Sovremennyy russkiy yazyk. Morfemika. Slovoobrazovaniye. Morfologiya, Moskva.
Trofimova, O. V.,Kupchik, Ye. V., 2010, Osnovy delovogo pis'ma: ucheb. posobiye, Moskva.
Tsekhanovich, M.A., 2007, „ Suffiks-sk v russkoy toponimii i problema nalozheniya morfem v ottoponimicheskikh prilagatel'nykh ”, [w:] Vestnik PSTGU, III Filologiya, Vyp, nr 3(9), s. 14–22, http://pstgu.ru/download/1203350150.tsekhanovich.pdf (dostęp: 30 września 2013 r.).
Vademecum tłumacza, wskazówki redakcyjne dla tłumaczy, wersja 11 (lipiec 2013 r.), http://ec.europa.eu/translation/polish/guidelines/documents/styleguide_polish_dgt_pl.pdf/ (dostęp: 12 grudnia 2013 r.).
WSRP: Mirowicz, A., Dulewiczowa, I., Grek-Pabisowa, I., Maryniakowa, I., 1993, Bol'shoy russko-pol'skiy slovar', t. II, Warszawa–Kraków.
Yermolovich, D. I., 2001, Imena sobstvennyye na styke yazykov i kul'tur, Moskva,http://www.speakrus.ru/dict/ermolovich-names-pt1.pdf/ (dostęp: 30 września 2013 r.).
Yermolovich, D. I., 2005, Imena sobstvennyye: teoriya i praktika mezh''yazykovoy peredachi, Moskva.
Aktivnyyturizm v Lyublinskom regione, Marshalkovskoye Upravleniye Lyublinskogo voyevodstva, Lublin.
http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D0% B7%D0%BE%D0%B2%D0%B0-%D0%92%D0%BE%D0%BB%D1%8F (dostęp: 12 grudnia 2013 r.).
Natsional'nyye parki Pol'shi, Pol'skaya turisticheskaya organizatsiya, Warszawa.
NP.: Neobychnaya pol'sha, Demart SA, Warszawa 2007.
Polish Culture. Pol'skaya kul'tura 2003, nr 2(22).
Pol'sha. Goroda i kul'turnoye naslediye, Pol'skaya turisticheskaya organizatsiya, Warszawa.
Pol'sha. Kartaavtomobil'nykh dorog, GNPP «KARTOGRAFIYA», Kiyev 2010–2012.
Pol'sha. Tvoy ekonomicheskiy partnër, Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur, Warszawa 2004.
Poznan', Putevoditel', Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1975.
Prirodovedcheskiy turizm v Lyublinskom regione, Marshalkovskoye Upravleniye Lyublinskogo voyevodstva, Lublin.
Pulavy-Kazimezh-Nalenchuvi okrestnosti. Putevoditel', Krajowa Agencja Wydawnicza, Lublin 1978.
Strana druzey, Pol'skiy tsentr turisticheskoy informatsii, Warszawa.
Tridnya v Krakove, Upravleniye goroda Krakova, Kraków.
Turisticheskaya karta Pol'shi, Pol'skaya turisticheskaya organizatsiya, Warszawa.
Varshava Friderika Shopena, Stolichnoye Byuro Turizma, Warszawa 2010.
Vas priglashayet Silezskoye Voyevodstvo!, Marshal'skoye Upravleniye Silezskogo Voyevodstva, Katowice.
Vishnevskiy, Ya. L., Makovskiy, M., Pal'ka-Smagozhevskaya, R., 2008, Martinai drugiye rasskazy o lyubvi, Perevod s pol'skogo Yuriya Chaynikova, Sankt-Peterburg.
Downloads
Published
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 1107
Number of citations: 0