The translator between the literary and professional text dimensions. An analysis based on Jolanta Kozak’s translation into Polish of a tennis essay by David Foster Wallace
DOI:
https://doi.org/10.12775/RP.2024.001Keywords
literary translation, professional dimension in literary texts, literary dimension, specialised communicationAbstract
The article investigates the phenomenon of translation of literary texts combining the writing style of fiction with professional writing style. The research to date has focused on translation of literary texts with specialized language components, mostly specialized terms, not on translation of literary texts with professional semantic dominant. The following article approaches this issue through relational concepts of literary dimension and professional dimension. The former being a relation of contradiction between textual exponents of language (Balcerzan 2013), the latter being a relation between language users, objects of specific domain and texts. The study is based on an in-depth analysis of excerpts from the translation into Polish by Jolanta Kozak of a story “Tennis Player (...)” by David Foster Wallace, which is an example of literary journalism combining the writing styles in view. The excerpts had been identified as a “wrong translation”, and the explanation for that will be provided in detail. The study will show, how to analyse professional dimension of a literary text, and what happens to the final text, if professional dimension is sacrificed to components with other (e.g. poetic) function and how it deprives the text of its literary dimension.
References
Andrzejewski W., 2015, Podręcznik trenera tenisa. Warszawa.
Balcerzan E., 2013, Literackość. Modele, gradacje, eksperymenty, Toruń.
Barańczak S., [1992] 32004, Ocalone w tłumaczeniu. Szkice o warsztacie tłumacza poezji z dołączeniem małej antologii przekładow, Krakow.
Baumann K.-D., 1992, Integrative Fachtextlinguistik, Tubingen.
Bednarczyk A., 2023, Tłumaczenie poezji w perspektywie tłumaczenia specjalistycznego, „Między Oryginałem a Przekładem”, 1(59), s. 39–61.
Błażek A., 2018, Einheit in Vielfalt: der Bologna Prozess. Fachlexikologische und fachkommunikative Aspekte, Berlin.
Błażek A., w druku, Mechanizmy harmonizacji terminologii wielojęzycznej międzynarodowych procesow integracyjnych w obszarze społeczno-politycznym, „Academic Journal of Modern Philology”.
Deutscher Tennis Bund [DTB], 1995, Tennis Lehrplan. Band 1, Munchen.
Fillmore Ch., 1985, Frames and the semantics of understanding, “Quaderni di Semantica”, VI(2), s. 222–255.
Fleck L., [1935] 2006, Powstanie i rozwoj faktu naukowego. Wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie myślowym [Entstehung und Entwicklung einer wissenschaftlichen Tatsache. Einfuhrung in die Lehre vom Denkstil und Denkkollektiv], [w:] Psychosocjologia poznania naukowego. Powstanie i rozwoj faktu naukowego oraz inne pisma z filozofii poznania, Z. Cackowski i S. Symotiuk (red.), Lublin, s. 29–163.
Garfinkel H., 2007, Studia z etnometodologii, tłum. A. Szulżycka, Warszawa.
Grucza S., [2004] 32013, Od lingwistyki tekstu do lingwistyki tekstu specjalistycznego, Warszawa.
Hetman J., 2021, Czyszczenie magazynow: The Broom of the System, [w:] Mistrzowie literatury amerykańskiej. David Foster Wallace, J. Hetman (red.), Warszawa, s. 29–48.
Iluk J., 2022, Granice eksplicytacji i implicytacji w przekładzie tekstow prawa. „Wortfolge. Szyk słow”, 6, s. 1–16.
Iluk J., Iluk Ł., 2020, Znaczenie ekwiwalencji tekstowo-normatywnej w przekładzie aktow prawnych i sposoby jej ustalania, „Studia Translatorica”, 11, s. 51–69.
Jarosz B., O (nie)tożsamości pojęć język specjalistyczny, język specjalny, język fachowy, język profesjonalny, język zawodowy, profesjolekt, technolekt, „Polonica”, 38, s. 85–108.
Jaworska-Biskup K., 2020, Problemy przekładu terminologii z zakresu prawa na podstawie wybranych polskich tłumaczeń sztuk Williama Szekspira, „Przekładaniec”, 40, s. 260–284.
Jeziorska-Haładyj J., 2013, Tekstowe wykładniki fikcji. Na przykładzie reportażu i powieści autobiograficznej, Warszawa.
Kalverkamper H., 1983, Textuelle Fachsprachen-Linguistik als Aufgabe, [w:] Fachsprache und Fachliteratur H. Kreuzer, B. Schlieben-Lange (red.), Gottingen, s. 124–166.
Kalverkamper H., 1998, Fachsprachliche Phanomene in der Schonen Literatur, [w:] Fachsprachen. Ein internationales Handbuch zur Fachsprachenforschung und Terminologiewissenschaft, L. Hoffmann, H. Kalverkamper, H.E. Wiegand (red.), New York, s. 717–728.
Kalverkamper H., 2016, Kulturwissenschaftliche Orientierung in der Fachsprachenforschung, [w:] Sprache – Kultur – Kommunikation. Ein internationales Handbuch zur Linguistik als Kulturwissenschaft, L. Jager, W. Holly, P. Krapp, S. Weber, S. Heekeren (red.), Berlin, Boston, s. 757–770.
Kalverkamper H., 2019, als kulturanthropologische Komplexitatsgrose von Relationen – ein innovatives Konzept in der Fachkommunikationsforschung: Fachtextsorten–in–Vernetzung, [w:] Fachtextsorten–in–Vernetzung, H. Kalverkamper, K.-D. Baumann (red.), Berlin, s. 101–181.
Kalverkamper H., 2023, Fachkommunikationsforschung in Bildungs-Verantwortung: Initiative fur ein humanistisches Selbstverstandnis als eine gesellschaftliche Vermittlungsdisziplin, [w:] Zukunftsformate der Fachkommunikationsforschung. Wissenstransfer – Bildung – Interlingualitat, M. Adams, K.-D. Baumann, H. Kalverkamper (red.): Berlin, s. 77–161.
Koper M., 2016, Język sportu – problematyka badawcza, [w:] A. Czapla, M. Koper (red.), Język i sport, Lublin, s. 13–40.
Kubaszczyk J., 2017, Qualitatsbewertung einer Ubersetzung – von der Ontologie zur Axiologie, „Glottodidactica“, 44, s. 55–75.
Linder D., 2020, Zbiorniki ze stęchłymi ściekami: przekład specjalistycznej terminologii w powieści detektywistycznej, „Przekładaniec”, 40, s. 105–129.
Paryż M., 2021, Rzekomo fajna rzecz, ktorej nigdy więcej nie zrobię: narracyjna autokreacja i pryzmaty przedstawienia świata w reportażowych utworach Davida Fostera Wallace’a, [w:] Mistrzowie literatury amerykańskiej. David Foster Wallace, J. Hetman (red.), Warszawa, s. 69–84.
Pieczyńska-Sulik A., 2010, Fachlexik in der literarischen Ubersetzung, [w:] Germanistische Linguistik extra muros. Aufforderungen, I. Bartoszewicz, M. Dalmas, J. Szczęk, A. Tworek (red.), Wrocław–Dresden, s. 165–172.
Schmitzberger E.M., 2012, Funktionen fachsprachlicher Elemente in fiktionalen Texten Daniel Kehlmanns Roman Die Vermessung der Welt im Vergleich mit der englischen Ubersetzung, „trans-kom: Journal of Translation and Technical Communication Research”, 5(1), s. 139–156.
Skibińska, E., 2020, Czy tłumaczona powieść kryminalna może uczyć historii? O przekładach Śmierci w Breslau i Głowy minotaura Marka Krajewskiego, „Przekładaniec”, 40, s. 70–87.
Sommerfeld B., 2016, Ubersetzungskritik. Modelle, Perspektiven, Didaktik, Poznań.
Sullivan J.J., 2016, Introduction, [w:] String Theory. David Foster Wallace on Tennis, New York, s. X–XV.
Taborek J., 2012, The language of sport: Some remarks on the language of football, [w:] Informed teaching - premises of modern foreign language pedagogy, H. Lankiewicz, E. Wąsikiewicz-Firlej (red.), Piła, s. 237–253.
Wallace, D. F., [1995] 1997, Tennis Player Michael Joyce’s Professional Artistry as a Paradigm of Certain Stuff about Choice, Freedom, Discipline, Joy, Grotesquerie, and Human Completeness, [w:] A Supposedly Fun Thing I’ll Never Do Again, London, s. 213–255.
Wallace, D. F., 2016, Profesjonalny artyzm tenisisty Michaela Joyce’a jako paradygmat pewnego ujęcia wyboru, wolności, dyscypliny, uciechy, groteskowości i pełni człowieczeństwa, [w:] Rzekomo fajna rzecz, której nigdy więcej nie zrobię, tłum. Jolanta Kozak, Warszawa, s. 318–358.
Wallace, D. F., 2016, String Theory. David Foster Wallace on Tennis, New York.
Wielki Słownik Angielsko-Polski PWN-Oxford [PWN-Oxford], 2002, Warszawa.
Wielki Słownik Języka Polskiego [WSJP], P. Żmigrodzki (red.), https://wsjp.pl/.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Agnieszka Błażek
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 115
Number of citations: 0
