„Tłumaczenie bólu” na przykładzie dzieła Clive’a Staplesa Lewisa The Problem of Pain i jego przekładów na języki polski i hiszpański
DOI:
https://doi.org/10.12775/RP.2020.013Słowa kluczowe
ból, przekład, leksyka, styl, techniki tłumaczeniowe, poziomy onomazjologiczneAbstrakt
W niniejszym artykule podjęta została analiza komparatystyczna anglojęzycznego dzieła C. S. Lewisa The Problem of Pain i jego czterech przekładów – dwóch na język polski i dwóch na język hiszpański. Punktem wyjścia jest założenie, że ból jest zjawiskiem bardzo trudnym do jednoznacznego uchwycenia poprzez język, co może stwarzać dodatkowe trudności gdy „tłumaczy się” go między różnymi językami, ale też odmiennymi kulturami. W kwestii metodologii odnoszę się do Rosch (1978), Tabakowskiej (2015), Vinaya i Darbelneta (1958/1995), Waszakowej (2009) i incydentalnie do Hejwowskiego (2006). Ogólny wniosek, który wyłania się z poniższych rozważań, jest taki, że tłumaczenie/ wyjaśnianie bólu na styku oryginał – przekład charakteryzuje się wysokim stopniem zniuansowania leksykalno-semantycznego i stylistycznego, co potwierdza wieloaspektowość i złożoność tego zjawiska.Bibliografia
Lewis C. S., 1940/2001, The problem of pain, New York.
Lewis C. S., 1994/2010, El problema del dolor, tłum. J. L. Del Barco Collazos, Madrid.
Lewis C. S., 1995, Problem cierpienia, tłum. T. Szafrański, Katowice.
Lewis C. S., 2006, El problema del dolor, tłum. S. Bunster Hiriart, New York.
Lewis C. S., 2010, Problem cierpienia, tłum. A. Wojtasik, Kraków.
Catholic Encyclopedia, https://www.newadvent.org/cathen/ (dostęp: 5.01.2020).
Clave: Diccionario de uso del espanol actual, Madrid 2006.
Collin P. H., Kądziołka K., Koziara H., Taczanowski R., Ząbek M., 2001, Słownik medycyny, Warszawa.
Doroszewski W. (red.), Słownik języka polskiego, http://www.doroszewski. pwn.pl/ (dostęp 3.11.2019).
Słownik hiszpańsko-polski PONS, https://www.pl.pons.com (dostęp: 30.01.2020).
The free dictionary, https://www.thefreedictionary.com/ (dostęp: 17.09.2019).
Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl.
Translatica: https://www.translatica.pl (dostęp: 4.12.2019).
Wielki słownik angielsko-polski PWN-Oxford, Warszawa 2002.
Barkwell D., 2005, Cancer pain. Voices of the Ojibway people, „Journal of Pain and Symptom Management”, 30(5), s. 454–464.
Biro D., 2010, The language of pain. Finding words, compassion, and relief, New York–London.
Bourke J., 2017, The story of pain. From prayer to painkillers, Oxford.
Fleischman S., 1999, I am…, I have…, I suffer from… A linguist reflects on the language of illness and disease, „Journal of Medical Humanities and Cultural Studies”, 20(1), s. 3–32.
Fleischman S., 2001, Language and medicine, [w:] The handbook of discourse analysis, D. Schiffrin, D. Tannen, H. E. Hamilton (red.), Oxford, s. 470–502.
Hejwowski K., 2006, Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Warszawa.
Mayer G. G., Villaire M., 2007, Health literacy in primary care. A clinician’s guide, New York.
McCaffery M., 1968, Nursing practice theories related to cognition, bodily pain, and man- environment interactions, Los Angeles.
Pritzker S., 2003, The role of metaphor in culture, consciousness, and medicine. A preliminary inquiry into the metaphors of depression in Chinese and western medical and common languages, „Clinical Acupuncture and Oriental Medicine”, 4(1), s. 11–28.
Restuccia F., 1992, The hermeneutics of pain, „NOVEL: A Forum on Fiction”, 26(1), s. 121–123.
Rosch E., 1977, Human categorization, [w:] Studies in cross-cultural psychology, t. 1, N. Warren (red.), New York, s. 3–49.
Scarry E., 2019, Bol. Konstruowanie i dekonstruowanie świata w obliczu cierpienia, tłum. J. Bednarek, Warszawa.
Tabakowska E., 1999, Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego, Kraków.
Tabakowska E., 2001a, Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu, tłum. A. Pokojska, Kraków.
Tabakowska E. (red.), 2001b, Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, Kraków.
Tabakowska E., 2015a, Bariery kulturowe są zbudowane z gramatyki, [w:] Myśl językoznawcza z myślą o przekładzie. Wybór prac, P. de Bończa Bukowski, M. Heydel (red.), Kraków, s. 97–107.
Tabakowska E., 2015b, Gdzie twój iPad, Alicjo?, [w:] Myśl językoznawcza z myślą o przekładzie. Wybór prac, P. de Bończa Bukowski, M. Heydel (red.), Kraków, s. 249–260.
Vinay J.-P., Darbelnet J., 1958/1995, Comparative stylistics of French and English. A methodology for translation, Amsterdam–Philadelphia.
Tomaszkiewicz T., 2004, Terminologia tłumaczenia, Poznań.
Waszakowa K., 2009, Perspektywy badań porównawczych w zakresie semantyki leksykalnej w świetle językoznawczych teorii kognitywnych, „LingVaria”, 7 (1), s. 49–64.
Ziółkowski J., 2007, Leczenie bólu ostrego, jatrogennego i przewlekłego u dzieci i dorosłych. Rozwój wiedzy o bólu: czy powstanie i czy jest potrzebna nowa specjalność kliniczna „bólologia”?, [w:] Zajęcia fakultatywne dla studentów III, IV, V i VI roku I Wydziału Lekarskiego, Warszawa, http://www.wum.edu.pl/files/1wl/pliki/przewodniki_dydaktyczne_ 2007-2008/lekarski_zajecia_fakultatywne.pdf, s. 40.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 767
Liczba cytowań: 0